Củ ngải bún: Những công dụng ít người biết

Củ ngải bún được dùng trong rất nhiều món ngon, đặc biệt là các loại bún miền Tây như bún mắm, bún nước lèo, bún cá,… Để hiểu hơn về lợi ích của loại củ này, bạn hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu ngay sau đây.

Củ ngải bún là gì?

Với những ai yêu thích các món bún của miền Tây sông nước như bún mắm, bún cá,… chắc hẳn không còn xa lạ gì với cây ngải bún – một trong những gia vị đặc biệt không thể thiếu trong nhiều món bún miền Tây. Tuy nhiên lại có rất ít người biết rõ về loại cây này, đặc biệt là công dụng và khả năng chữa bệnh của củ ngải bún.

Ngải bún là giống cây thuộc họ gừng, có thân rễ mọc dưới đất, ngắn và phân nhánh thành nhiều phần như hình ngón tay xuất phát từ phần rễ trung tâm, do đó củ ngải bún còn có tên gọi khác là rễ ngón tay. Cây ngải bún được sử dụng phổ biến để làm gia vị trong các món bún đặc sản của người miền Tây, điển hình như bún nước lèo, bún cá, bún mắm,…

Củ ngải bún đem lại cho món ăn mùi vị nhẹ nhàng nhưng đặc trưng, có thể khử được mùi tanh của cá và hải sản, tạo cho món ăn hương vị đặc biệt, khó có thể nhầm lẫn với những món bún khác.

Hiện nay, củ ngải bún được trồng và sử dụng nhiều ở các tỉnh miền Tây như Trà Vinh, Sóc Trăng, Kiên Giang, An Giang và một số huyện giáp biên giới với Campuchia của tỉnh Long An.

Lợi ích của củ ngải bún

Củ ngải bún từ lâu đã được sử dụng như một loại gia vị không thể thiếu trong các món bún miền Tây nhưng ít người biết rằng, theo y học cổ truyền của Việt Nam và Thái Lan, loại củ này còn có khả năng chữa bệnh. Bên cạnh đó, sử dụng củ ngải bún còn hỗ trợ tăng cường khả năng kháng khuẩn, giảm viêm, giảm đau, hạ sốt, kháng khối u, chống lại ung thư, đặc biệt là ung thư tụy,…

Vậy củ ngải bún có tác dụng gì? Theo đó, trong y học dân gian, củ ngải bún có thể dùng để chữa những bệnh lý thường gặp như:

Tiêu chảy

Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc phân nước từ 3 lần/ngày trở lên. Tình trạng này không chỉ gặp ở trẻ nhỏ mà còn cả người lớn do nhiều yếu tố như ngộ độc thực phẩm, nhiễm khuẩn ruột,… Nếu không kiểm soát sớm bệnh có thể gây mất nước, mệt mỏi và nhiều biến chứng khác. Trong dân gian, củ ngải bún có tác dụng cầm tiêu chảy hiệu quả, đồng thời bổ sung nước cho cơ thể, phòng tránh mất cân bằng điện giải do tiêu chảy kéo dài gây nên.

Đau dạ dày

Đau dạ dày là bệnh lý phổ biến bao gồm nhiều vấn đề về dạ dày như chứng bụng, đầy hơi, khó tiêu, buồn nôn, ăn không ngon,… Tình trạng này kéo dài có thể gây nhiều đau đớn, khó chịu cho bệnh nhân, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe cũng như chất lượng cuộc sống. Trong dân gian, củ ngải bún được sử dụng nhiều trong các bài thuốc giảm triệu chứng đau dạ dày nhờ hiệu quả kháng khuẩn, chống viêm hiệu quả, tốt cho bệnh nhân bị đau dạ dày do virus, vi khuẩn gây nên.

Viêm da

Viêm da là tình trạng đỏ, ngứa da do nhiều nguyên nhân. Bệnh viêm da được chia thành nhiều dạng do nguyên nhân gây bệnh, thường liên quan đến vấn đề như da khô, phát ban trên da, da phồng rộp, chảy dịch, đóng vảy hoặc bong tróc,… Những loại viêm da thường gặp nhất có thể kể đến như viêm da dị ứng, viêm da tiếp xúc, viêm da cơ địa, viêm da tiết bã, viêm da thần kinh, viêm da ứ nước, viêm da nốt sần,…

Trong y học cổ truyền ở nhiều nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, củ ngải bún đun nước uống có tác dụng kháng viêm, làm dịu cảm giác ngứa ngáy, khô bong tróc và phồng rộp trên da. Ngoài ra, củ ngải bún cũng có tính mát, hỗ trợ giảm nóng trong người và giúp da mềm mịn, tươi sáng hơn.

Ho khan

Ho khan là hiện tượng cơn ho không bật được đờm hoặc dịch trong đường hô hấp ra khỏi đường thở. Tình trạng ho khan được chia thành nhiều mức độ như ho ít, ho nhiều, ho rũ rượi,… khiến người bệnh vô cùng khó chịu. Để chữa khỏi cơn ho khan, việc tìm hiểu nguyên nhân cụ thể gây bệnh là điều cần thiết. Thông thường, virus và vi khuẩn là những tác nhân thường gặp nhất gây cơn ho khan. Khi này, nhiều người thường sử dụng bài thuốc dân gian từ củ ngải bún để cắt cơn ho, làm dịu cổ họng và tăng cường kháng khuẩn, hỗ trợ điều trị ho khan.

Ung thư tụy

Một số nghiên cứu cho thấy củ ngải bún có tác động ức chế tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư tụy. Đây là bệnh lý xảy ra khi các tế bào trong tuyến tụy sản sinh vượt tầm kiểm soát dẫn đến hình thành khối u ở tụy. Với bệnh lý này, củ ngải bún giúp bổ sung các chất chống oxy hóa và hoạt chất thực vật cần thiết nhằm bảo vệ tế bào trước sự tấn công của các yếu tố gây ung thư tụy như gốc tự do, stress oxy hóa,…

Giải đáp: Củ ngải bún có tác dụng gì với Covid-19?

Tại Thái Lan, các nhà khoa học đã tiến hành một nghiên cứu về công dụng của củ ngải bún trước bệnh Covid-19 trên 122 cao chiết và hợp chất tinh khiết của loại củ này. Kết quả cho thấy cao chiết củ ngải bún và panduratin A được chiết xuất từ thân rễ của cây ngải bún có công dụng kháng virus gây Covid-19 trên cả 2 giai đoạn gồm ức chế bám và xâm nhập tế bào, đồng thời ức chế sự nhân lên của virus sau khi xâm nhập vào tế bào.

Như vậy, củ ngải bún có thể xem là một “ứng viên sáng giá” trong việc phát triển các loại thuốc điều trị và phòng ngừa Covid-19 có nguồn gốc dược liệu tự nhiên. Tuy nhiên nguồn dữ liệu, các nghiên cứu về công dụng của củ ngải bún hiện còn rất hạn chế và chưa có nghiên cứu lâm sàng nên mọi người có thể dùng loại củ này như một loại gia vị nấu ăn hoặc thảo dược hỗ trợ sức khỏe.

Mong rằng bài viết trên từ Nhà thuốc Long Châu đã giúp bạn hiểu rõ hơn về củ ngải bún. Ngoài việc sử dụng củ ngải bún trong chế biến các món bún miền Tây, bạn cũng có thể dùng để nấu các món từ cá hoặc hải sản nhằm át mùi tanh và tăng thêm hương vị dinh dưỡng thơm ngon cho món ăn.

Xem thêm:

• Củ dền đỏ có tác dụng gì? Những lưu ý khi ăn củ dền đỏ
• Củ su hào​ có những lợi ích và tác hại gì đối với sức khỏe?