Cyclothymic disorder (Rối loạn khí sắc theo chu kì): Nguyên nhân và điều trị

Cyclothymic disorder là một bệnh lý hiếm gặp và cần được hỗ trợ điều trị tích cực trong nhiều giai đoạn. Cùng tìm hiểu chi tiết về bệnh này trong bài viết này!

Cyclothymic disorder là gì?

Cyclothymia còn được gọi là rối loạn khí sắc theo chu kỳ, là một dạng hiếm gặp của rối loạn tâm thần. Khi bị rối loạn khí sắc theo chu kỳ, người mắc sẽ trải qua các giai đoạn thay đổi tâm trạng. Họ có thể cảm thấy rất tốt trong một khoảng thời gian nhưng sau đó lại chuyển sang cảm xúc buồn một cách không kiểm soát. Trong những giai đoạn này, họ có thể cảm thấy ổn định và khỏe mạnh.

Dù các cảm xúc trong Cyclothymia không nặng nề như trong rối loạn lưỡng cực, nhưng việc tìm kiếm sự hỗ trợ để kiểm soát chúng là quan trọng. Bởi vì chúng có thể ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày và tăng nguy cơ mắc rối loạn lưỡng cực loại I và loại II.

Triệu chứng của bệnh rối loạn khí sắc theo chu kỳ

Các dấu hiệu của bệnh rối loạn tâm trạng theo chu kỳ bao gồm sự thay đổi giữa tình trạng cảm xúc cao và thấp. Cảm xúc cao trong bệnh này có thể bao gồm cảm giác vui vẻ nhẹ nhàng. Trong khi đó, cảm xúc thấp có thể bao gồm những dấu hiệu của tâm trạng buồn nhẹ và trung bình.

Các dấu hiệu của rối loạn tâm trạng theo chu kỳ tương tự với các dấu hiệu của rối loạn lưỡng cực loại I và II nhưng ít nghiêm trọng hơn. Khi mắc bệnh này, bạn thường vẫn có thể thực hiện các hoạt động hàng ngày một cách tương đối bình thường, mặc dù đôi khi có thể gặp một số khó khăn nhỏ.

Các triệu chứng hưng cảm nhẹ

Dấu hiệu và triệu chứng của sự tăng cảm xúc bao gồm:

• Cảm giác hạnh phúc và khỏe mạnh rất mạnh mẽ (phấn chấn);
• Tích cực vô cùng;
• Tự mãn;
• Nói nhiều hơn bình thường;
• Quyết định các lựa chọn kém có thể dẫn đến hành vi nguy hiểm và lựa chọn không sáng suốt;
• Tư duy nhanh;
• Kích động và có hành vi gây hứng;
• Hoạt động thể chất quá mức;
• Tăng cường nỗ lực để thực hiện và đạt mục tiêu (trong các mặt như tình dục, công việc, hoặc xã hội);
• Giảm nhu cầu ngủ;
• Dễ bị phân tâm;
• Mất khả năng tập trung.

Các triệu chứng trầm cảm

Dấu hiệu và triệu chứng suy giảm cảm xúc và trầm cảm bao gồm những điều sau đây:

• Cảm thấy buồn bã, mất hy vọng, và cảm thấy trống rỗng;
• Cảm giác buồn đến mức phát khóc;
• Sự cáu kỉnh đặc biệt thấy ở trẻ em và thanh thiếu niên;
• Mất hứng thú trong các hoạt động mà họ thường thích;
• Sự thay đổi cân nặng không giải thích được;
• Cảm thấy không có giá trị và cảm thấy tội lỗi;
• Gặp vấn đề về giấc ngủ, như khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều;
• Không thể thư giãn, luôn căng thẳng hoặc lo lắng;
• Mệt mỏi hoặc cảm thấy chậm chạp trong mọi hoạt động;
• Gặp khó khăn trong việc tập trung hoặc duy trì sự tập trung.

Nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn khí sắc theo chu kỳ

Hiện nay, vẫn chưa rõ ràng nguyên nhân cụ thể nào gây ra rối loạn tâm trạng chu kỳ. Tương tự như các vấn đề sức khỏe tinh thần khác, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh có thể là do sự kết hợp của các yếu tố sau:

• Yếu tố di truyền: Rối loạn tâm trạng chu kỳ thường có xu hướng di truyền trong các gia đình.
• Các quá trình sinh hóa trong cơ thể: Ví dụ như sự thay đổi hóa học trong não.
• Môi trường: Ví dụ như trải qua các sự kiện gây áp lực hoặc kéo dài giai đoạn căng thẳng.

Rối loạn khí sắc theo chu kỳ gây ra tác hại gì?

Nếu bạn mắc bệnh rối loạn sắc thái chu kì:

• Không điều trị có thể dẫn đến các vấn đề cảm xúc nghiêm trọng tác động đến mọi khía cạnh cuộc sống;
• Tăng nguy cơ phát triển thành rối loạn lưỡng cực loại I và II sau này;
• Lạm dụng chất kích thích;
• Có thể mắc các rối loạn lo âu.

Điều trị bệnh rối loạn khí sắc theo chu kỳ

Phương pháp tâm lý

Điều trị bệnh rối loạn sắc thái chu kỳ đòi hỏi thời gian dài và hướng dẫn từ một chuyên gia tâm thần. Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ đặt ra các mục tiêu như sau:

• Giảm nguy cơ mắc rối loạn lưỡng cực loại I và II, vì bệnh này có thể tiến triển thành rối loạn lưỡng cực.
• Giảm điều kiện và mức độ triệu chứng, giúp bạn có cuộc sống ổn định hơn.
• Ngăn chặn sự tái phát triển của triệu chứng qua việc duy trì điều trị trong thời gian dài.
• Xử lý các vấn đề liên quan đến nghiện rượu và các chất khác, có thể làm trầm trọng hóa tình trạng của bạn.

Điều trị rối loạn khí sắc chu kì bằng thuốc

Không có loại thuốc nào được cơ quan FDA (Hoa Kỳ) chấp thuận đặc biệt để điều trị rối loạn sắc thái chu kỳ. Tuy nhiên, các bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc tương tự được sử dụng trong điều trị rối loạn lưỡng cực. Những loại thuốc này có thể giúp kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa các giai đoạn trầm cảm và hưng phấn.

Điều trị rối loạn khí sắc chu kì bằng liệu pháp tâm lý

Tâm lý học hoặc tư vấn tâm lý là một phần quan trọng trong việc điều trị rối loạn tâm trạng có chu kỳ và có thể được thực hiện cá nhân, gia đình hoặc nhóm. Có một số loại liệu pháp có thể hữu ích, bao gồm:

• Trị liệu nhận thức hành vi: Tập trung vào nhận biết các niềm tin và hành vi không lành mạnh, tiêu cực và thay thế chúng bằng những thứ tích cực hơn. Giúp xác định những gì kích thích các triệu chứng và học cách kiểm soát stress và đối phó với tình huống khó khăn.
• Tương tác cá nhân và nhịp điệu xã hội (IPSRT): Tập trung vào ổn định nhịp sống hàng ngày như giấc ngủ, thức dậy và bữa ăn. Lên lịch trình ổn định giúp kiểm soát tâm trạng tốt hơn, đặc biệt là đối với những người có rối loạn tâm trạng. Thiết lập thói quen ngủ, ăn uống và tập thể dục hàng ngày có thể hữu ích cho họ.
• Các phương pháp điều trị khác: Có những phương pháp điều trị khác đã được nghiên cứu và chứng minh thành công trong một số trường hợp. Bạn nên thảo luận với bác sĩ để biết liệu có phương pháp nào khác phù hợp với bạn không.

Không có cách chắc chắn để ngăn chặn bệnh Cyclothymic disorder. Tuy nhiên, phát hiện và điều trị kịp thời các dấu hiệu ban đầu của tình trạng tinh thần có thể giúp ngăn chặn sự trầm trọng của Cyclothymia. Các biện pháp phòng ngừa kéo dài có thể giúp bạn ngăn ngừa sự phát triển của các triệu chứng tiềm ẩn, giảm thiểu nguy cơ xuất hiện các cơn trầm cảm hoặc sự bùng phát của tình trạng rối loạn sau này.

Xem thêm: Rối loạn tâm thần chia sẻ (Shared psychotic disorder) là gì?