Dấu hiệu suy thai tháng cuối mẹ bầu cần đặc biệt cảnh giác

Bước vào những tuần cuối cùng của thai kỳ, niềm vui chờ đón con yêu ra đời luôn đi kèm với nỗi lo thường trực của mẹ. Đặc biệt, các dấu hiệu bất thường từ thai nhi như ít máy, tim thai chậm hay thai ít phát triển có thể là lời cảnh báo cho tình trạng suy thai nguy hiểm. Nhiều mẹ vì chủ quan hoặc thiếu thông tin nên đã bỏ lỡ thời điểm "vàng" để can thiệp kịp thời. Vì thế, việc hiểu rõ các dấu hiệu suy thai tháng cuối là điều không thể bỏ qua đối với bất kỳ mẹ bầu nào.

Những dấu hiệu suy thai tháng cuối cần cảnh giác

Để đảm bảo an toàn cho thai nhi trong những tuần cuối thai kỳ, mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý đến một số dấu hiệu bất thường có thể là chỉ điểm của tình trạng suy thai như:

Thai máy yếu, ít chuyển động hơn bình thường

Thai máy là “ngôn ngữ” giao tiếp duy nhất của em bé với mẹ. Nếu mẹ bầu nhận thấy số lần thai máy giảm rõ rệt, đặc biệt ít hơn 10 lần trong 2 giờ, hoặc cảm giác bé đạp yếu hẳn so với mọi ngày, thì cần hết sức cảnh giác. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy thai nhi đang bị thiếu oxy hoặc dưỡng chất. Mỗi mẹ bầu đều nên biết cách theo dõi cử động thai để phát hiện sớm các dấu hiệu bất ổn ở thai nhi nếu có.

Dịch âm đạo bất thường, màu xanh, nâu hoặc đen

Nếu thấy dịch âm đạo màu xanh, nâu sẫm hoặc đen, có thể là phân su trong ối - dấu hiệu của stress thai nhi, đặc biệt khi kèm theo giảm thai máy hoặc nhịp tim thai bất thường. Nếu dịch có mùi hôi, lẫn máu tươi hoặc ra ồ ạt thì cần đi khám ngay lập tức vì có thể liên quan đến nhiễm trùng ối, vỡ ối hoặc tổn thương nhau thai.

Tim thai đập nhanh hoặc chậm bất thường

Nhịp tim thai bất thường cũng có thể là dấu hiệu suy thai tháng cuối. Trong những tuần cuối thai kỳ, nhịp tim thai bình thường dao động từ 120 - 160 lần/phút. Nếu tim thai liên tục trên 160 bpm (quá nhanh), dưới 110 bpm (quá chậm) hoặc biến đổi mạnh, giảm biến thiên, đặc biệt nếu kèm giảm thai máy hoặc thiểu ối, thì mẹ bầu cần hết sức cảnh giác. Những bất thường về tim thai như tim thai yếu có thể là dấu hiệu của ngạt, suy hô hấp trong bụng mẹ, thậm chí có nguy cơ thai lưu nếu không phát hiện và xử lý kịp thời.

Mẹ bầu mệt mỏi, choáng, ngất hoặc đau bụng liên tục

Dù mệt mỏi là cảm giác phổ biến ở cuối thai kỳ, nhưng nếu mẹ bầu đột ngột thấy người choáng váng, hoa mắt, đau bụng đột ngột, co cứng tử cung hoặc kèm chảy máu âm đạo (gợi ý bong nhau non), mẹ cần đi khám ngay vì đây là tình trạng cấp cứu sản khoa gây suy thai cấp.

Nguyên nhân gây suy thai tháng cuối

Có thể kể đến những nguyên nhân phổ biến làm tăng nguy cơ xuất hiện dấu hiệu suy thai tháng cuối như:

• Tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật là nguyên nhân phổ biến nhất gây suy thai mạn trong quý 3. Hai tình trạng này gây co mạch nhau thai, giảm tưới máu khiến thai thiếu oxy.
• Bệnh lý mạch máu hoặc tim mạch mạn tính (bệnh tim, lupus, hội chứng kháng phospholipid…) gây giảm tưới máu nhau thai kéo dài.
• Đái tháo đường thai kỳ không kiểm soát khiến thai nhi tăng trưởng thai quá mức, nước ối bất thường, hoặc bất thường chuyển hóa thai nhi từ đó dẫn đến suy thai.
• Nhau bong non là nguyên nhân cấp cứu sản khoa hay gặp nhất gây suy thai cấp.
• Nhau tiền đạo, nhau cài răng lược làm giảm hiệu quả trao đổi oxy và có nguy cơ xuất huyết, có thể gây suy thai mạn và cấp.
• Nhau tiền đạo, nhau cài răng lược làm giảm diện tích trao đổi oxy hiệu quả hoặc gây xuất huyết ảnh hưởng tuần hoàn thai.
• Thiểu ối hoặc vỡ ối kéo dài làm giảm môi trường bảo vệ, thai bị chèn ép dây rốn dẫn đến thiếu oxy.
• Dây rốn quấn cổ, thắt nút, sa dây rốn gây tắc nghẽn hoặc giảm tưới máu đột ngột gây suy thai cấp tính.
• Thai chậm phát triển trong tử cung (IUGR) do bất thường di truyền, nhiễm trùng bào thai, hoặc rối loạn tuần hoàn nhau thai sẽ không đủ dưỡng khí và dinh dưỡng sẽ dẫn đến suy thai.
• Dị tật bẩm sinh nặng như tim bẩm sinh, bệnh lý thần kinh, hoặc bất thường chuyển hóa cũng khiến thai nhi có khả năng thích nghi kém với môi trường trong tử cung, làm tăng nguy cơ suy thai.

Cách theo dõi và phòng tránh suy thai cuối thai kỳ

Dưới đây là những việc mẹ có thể làm mỗi ngày để theo dõi dấu hiệu suy thai tháng cuối và phòng tránh tình trạng nguy hiểm này.

Đếm cử động thai máy mỗi ngày

Đếm cử động thai máy là cách đơn giản và hiệu quả nhất để mẹ theo dõi sức khỏe của con ngay tại nhà. Thời điểm lý tưởng để đếm thai máy là sau bữa ăn khoảng 1 giờ, mẹ nên nằm nghiêng bên trái, tập trung cảm nhận từng chuyển động của bé trong vòng 2 giờ. Nếu bé máy ít hơn 10 lần trong khoảng thời gian này, mẹ nên theo dõi tiếp trong 1 - 2 giờ nữa hoặc đi khám sớm nếu không cải thiện.

Khám thai và siêu âm đúng lịch

Từ tuần 36 trở đi, mẹ cần khám thai mỗi tuần một lần để bác sĩ theo dõi sát các chỉ số quan trọng như tim thai, lượng nước ối, dây rốn và tốc độ phát triển của thai nhi. Việc siêu âm đều đặn sẽ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu suy dinh dưỡng bào thai hoặc bất thường về tuần hoàn máu qua nhau thai.

Theo dõi và kiểm soát bệnh lý nền nếu có

Các bệnh lý như tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp, tiền sản giật hoặc nhau tiền đạo đều làm tăng nguy cơ suy thai. Mẹ cần kiểm tra định kỳ, dùng thuốc đúng hướng dẫn của bác sĩ, đồng thời không được tự ý bỏ khám hoặc bỏ điều trị.

Nhận biết và cảnh giác với dấu hiệu chuyển dạ

Suy thai có thể xảy ra ngay trong quá trình chuyển dạ. Vì thế, mẹ cần học cách phân biệt cơn gò chuyển dạ thật và cơn gò Braxton Hicks. Đồng thời bạn cũng cần lưu ý những biểu hiện bất thường như ra dịch lạ, đau quặn bụng, thai ít máy khi gò tử cung. Khi có nghi ngờ, mẹ nên đi khám sớm thay vì chờ dấu hiệu chuyển dạ rõ ràng.

Tháng cuối thai kỳ là thời điểm nhạy cảm khi nguy cơ suy thai có thể tăng cao do nhiều yếu tố sinh lý và bệnh lý. Sau tuần 37, nhau thai bắt đầu thoái hóa tự nhiên, khả năng cung cấp oxy và dưỡng chất cho thai nhi giảm dần. Cùng với đó, tình trạng nước ối cạn, dây rốn quấn cổ, hay các bệnh lý của mẹ như tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật... đều có thể làm tăng nguy cơ suy thai. Vì vậy, mỗi mẹ bầu đều cần nắm được các dấu hiệu suy thai tháng cuối để đi khám sớm và can thiệp kịp thời.