Đột quỵ não do sử dụng cocaine: Nguyên nhân và biện pháp phòng tránh

Đột quỵ não do sử dụng cocaine thường xuất hiện ở nhóm người trẻ sử dụng chất này. Cocaine là một chất kích thích mạnh hệ thần kinh trung ương và hoạt động bằng cách liên kết với các thụ thể cụ thể ở các vị trí trước khớp thần kinh. Việc lạm dụng cocain có thể gây đột quỵ não và ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Cùng tìm hiểu chi tiết nguyên nhân đột quỵ não do cocaine và biện pháp phòng tránh qua bài viết dưới đây.

Nguyên nhân gây đột quỵ não do sử dụng cocaine

Cocaine là một hợp chất được trích xuất từ lá cây erythroxylon coca, một loại cây được tìm thấy ở khu vực Nam Mỹ. Vào năm 1859, nhà hóa học người Đức Albert Niemann đã tinh chế cocaine với mục đích sử dụng nó trong điều trị một số bệnh như hen, gây tê cục bộ, trầm cảm, thuốc kích dục, bệnh suy nhược và kiệt sức do thần kinh.

Cocaine là một chất kích thích thần kinh trung ương mạnh mẽ, tạo ra tình trạng hưng phấn với hiệu ứng thoái cảm, gia tăng cảm giác thức, nâng cao sự tự tin, giảm cảm giác thèm ăn và kích thích tăng cường khoái cảm tình dục. Ngoài ra, nó còn tạo ra tác động cường giao cảm, dẫn đến việc tăng huyết áp, tăng nhịp tim, gây ra hiện tượng đổ mồ hôi, run rẩy và tăng nhiệt độ cơ thể.

Đột quỵ não do sử dụng cocaine có thể gây ra cả hai dạng đột quỵ bao gồm đột quỵ nhồi máu não và đột quỵ xuất huyết não. Trong số này, tỷ lệ bệnh nhân bị đột quỵ xuất huyết não cao hơn so với bệnh nhân bị đột quỵ nhồi máu não. Sự kết hợp của cả hai loại đột quỵ có thể xuất hiện trong trường hợp sử dụng cocaine. Ca bệnh đầu tiên trên thế giới được báo cáo về trường hợp đột quỵ não do lạm dụng chất gây nghiện là vào năm 1977.

Đột quỵ não do lạm dụng chất gây nghiện thường xảy ra ở nhóm người trẻ, đặc biệt là những người có hiểu biết chưa đầy đủ về rủi ro. Nhóm này thường thích sử dụng cocaine, đặc biệt là heroin. Các triệu chứng thường xuất hiện ngay lập tức hoặc trong vòng 3 giờ sau khi sử dụng cocaine. Đáng chú ý, khoảng 73% trường hợp đột quỵ liên quan đến cocaine không có yếu tố nguy cơ tim mạch trước đó.

Vì sao cocaine gây đột quỵ não?

Cocaine gây co mạch, tăng sự kết tập của tiểu cầu, tăng số lượng tiểu cầu, tạo ra huyết khối từ tim và tăng huyết áp. Những biến đổi này ảnh hưởng đến cơ chế tự điều hòa dòng máu não, là nguyên nhân chính gây ra đột quỵ não khi sử dụng cocaine mà chúng tôi muốn đề cập.

Cocaine là một chất co mạch mạnh có hoạt động giao cảm, ức chế quá trình tái hấp thụ noradrenaline, serotonine và dopamin tại các đầu thần kinh tiền synap. Cocaine tác động lên cơ chế tự điều hòa máu não bằng cách giảm giới hạn trên của huyết áp mà không thay đổi lưu lượng máu não, dẫn đến tăng áp lực trong mạch máu và có thể gây vỡ mạch. Sự xáo trộn trong việc điều chỉnh lưu lượng máu não do cocaine có thể dẫn đến sự chấn thương tái tưới máu và xuất huyết ở bệnh nhân có vấn đề nhồi máu.

Độc tính của cocaine đối với mạch máu não có thể gây xơ vữa, tạo điều kiện cho sự hình thành những lỗ khuyết, co mạch và tạo ra cục máu đông thứ phát, dẫn đến tình trạng nhồi máu não. Ngoài ra, nó còn tăng sự kết tập của tiểu cầu, gây giảm lưu lượng máu và dẫn đến tình trạng giảm tưới máu sau.

Biểu hiện đột quỵ não do cocaine

Sau khi tiêu thụ cocaine trong khoảng 30 phút, người sử dụng có thể trải qua triệu chứng đột ngột như tê yêu và liệt nửa cơ thể, mất khả năng cử động, biến dạng miệng, không thể nói hoặc nói ngọng không rõ tiếng.

Nếu không được chăm sóc y tế kịp thời, có nguy cơ người bệnh sẽ gặp nguy cơ ngộ độc cocaine. Chất độc hại này có thể tấn công tế bào thần kinh (bao gồm não và dây thần kinh), tim và nhiều cơ quan khác, gây ra tình trạng đột quỵ.

Biện pháp phòng tránh

Phòng tránh đột quỵ não do sử dụng cocaine đòi hỏi một sự tiếp cận đa chiều, kết hợp cả biện pháp cá nhân và giáo dục cộng đồng. Dưới đây là một số biện pháp phòng tránh:

• Tư vấn và giáo dục: Tăng cường chiến dịch tư vấn và giáo dục cộng đồng về nguy cơ và hậu quả của việc sử dụng cocaine. Cung cấp thông tin đầy đủ và hiểu biết về tác động tiêu cực của cocaine đối với sức khỏe, đặc biệt là liên quan đến nguy cơ đột quỵ não.
• Chăm sóc sức khỏe tâm thần: Tăng cường hỗ trợ tâm thần và tâm lý cho những người có rủi ro sử dụng cocaine. Khuyến khích sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và cộng đồng để giảm áp lực và căng thẳng.
• Ngừng sử dụng cocaine: Khuyến khích người sử dụng cocaine ngừng sử dụng và tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia y tế. Cung cấp dịch vụ hỗ trợ như tư vấn và điều trị đột quỵ não do sử dụng cocaine để giúp người dùng vượt qua nhu cầu sử dụng.
• Kiểm soát và quản lý stress: Hỗ trợ phương pháp kiểm soát stress như thiền, tập thể dục hoặc các hoạt động giảm căng thẳng khác. Tạo ra môi trường lành mạnh và hỗ trợ cho những người có thể dễ bị áp lực hoặc lo lắng.
• Chống truyền nhiễm và hạn chế tiếp xúc: Tăng cường giáo dục về an toàn và nguy cơ truyền nhiễm qua tiếp xúc với cocaine. Thúc đẩy sử dụng bảo vệ cá nhân khi cần thiết để giảm rủi ro lây nhiễm và hạn chế việc chia sẻ dụng cụ sử dụng chất gây nghiện.
• Hỗ trợ cộng đồng: Phát triển các chương trình hỗ trợ cộng đồng để giúp những người có vấn đề về chất gây nghiện. Xây dựng môi trường thân thiện và hỗ trợ cho những người muốn thay đổi lối sống.

Phòng tránh đột quỵ do sử dụng cocaine không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn đòi hỏi sự hỗ trợ và cam kết từ cả cộng đồng để giảm thiểu nguy cơ và hậu quả của việc sử dụng chất gây nghiện này.

Đối mặt với nguy cơ đột quỵ não do sử dụng cocaine, việc hiểu rõ về nguyên nhân và thực hiện biện pháp phòng tránh là cực kỳ quan trọng. Cocaine không chỉ tác động tiêu cực đến hệ thống thần kinh và mạch máu, mà còn là yếu tố rủi ro đáng kể cho sự xuất hiện của các vấn đề sức khỏe nguy hiểm. 

Bằng cách tăng cường giáo dục, hỗ trợ tâm thần, khuyến khích ngừng sử dụng và xây dựng môi trường cộng đồng hỗ trợ, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ và tạo ra một cộng đồng khỏe mạnh và tự chủ, giúp bảo vệ sức khỏe não và ngăn chặn những hậu quả nặng nề của việc sử dụng cocaine. Đây là một nhiệm vụ chung của cả xã hội, y tế cộng đồng và cá nhân, nhằm xây dựng một tương lai khỏe mạnh và không bị đe dọa bởi nguy cơ đột quỵ não do chất gây nghiện.

Xem thêm:

• Điều trị đột quỵ như thế nào? Hướng dẫn sơ cứu bệnh nhân đột quỵ tại nhà
• Quan hệ tình dục sau đột quỵ: Những điều quan trọng bạn cần biết