Gãy xương mác là gì? Có cần bó bột không?

Xương mác là xương lớn thứ 2 ở cẳng chân, chỉ đứng sau xương chày. Vai trò của xương mác cũng rất quan trọng nên khi bị gãy xương mác, nhiều người không khỏi lo lắng gãy xương mác có cần bó bột không. Sau đây sẽ là thông tin giải đáp. 

Gãy xương mác là gì? 

Xương mác ở cẳng chân là một xương nhỏ vào dài suốt chiều dài cẳng chân, nằm bên cạnh của xương chày. Về độ lớn so với các xương ở chân, xương mác chỉ đứng sau xương chày.

Theo quan sát, phần đầu trên của xương mác không được khớp với đầu dưới của xương đùi mà chỉ có liên kết nhỏ, dính vào đầu trên của phần xương chày. Thân xương mác có hình trụ, xung quanh khá sắt nhọn, là bờ bám của các màng liên cốt. 

Gãy xương mác còn được gọi là gãy xương mác cẳng chân, là tình trạng xương mác xuất hiện dấu hiệu bị gãy, nứt hoặc vỡ, dập nát do chấn thương mạnh gây nên. Tuy nhiên, khi bị gãy xương mác, người bệnh không nên quá lo lắng vì hầu hết các trường hợp xương mác thường có tốc độ liền xương tương đối nhanh chóng, nhanh hơn so với gãy xương chày. 

Vì thế mà khi người bệnh gặp trường hợp chấn thương nặng dẫn đến gãy cả 2 xương mác và xương chày, sự liền xương diễn ra ở xương mác sẽ gây cản trở cho phục hồi xương chày. 

Nguyên nhân gây gãy xương mác 

Về nguyên nhân, tình trạng gãy xương mác cẳng chân có rất nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất vẫn là gặp tai nạn hoặc vật cứng, nặng đập vào xương mác dẫn đến gãy xương mác. Khi lực tác động vượt quá sức chịu đựng của xương mác cũng dẫn đến nứt, gãy xương mác cẳng chân. Các bác sĩ chia nguyên nhân gãy xương mác thành 2 nhóm chính, gồm có: 

• Chấn thương trực tiếp: Những chấn thương trực tiếp là những tác động mạnh đến xương mác một cách trực tiếp dẫn đến chấn thương, gãy xương mác. Điển hình có thể kể đến như tai nạn giao thông, tai nạn lao động, vấp ngã mạnh, vật nặng đè lên chân,... 
• Chấn thương gián tiếp: Thường thấy nhất là bệnh nhân bị ngã từ trên cao xuống nền đất hoặc nền cứng, chấn thương thể thao, va đập khi tham gia thi đấu hay khi vặn, xoắn chân với góc độ lớn,... cũng dẫn đến gãy xương. 

Triệu chứng phổ biến khi gãy xương mác 

Nhận biết sớm được các dấu hiệu, triệu chứng xương mác bị gãy giúp bệnh nhân sớm được điều trị, sơ cấp cứu kịp thời, đặc biệt trong tình huống xương mác bị vỡ vụn, dập nát, chảy máu nhiều, xương đâm xuyên da,... càng cần được cấp cứu sớm, tránh để lại di chứng không mong muốn sau này. 

Một số triệu chứng lâm sàng khi bị gãy xương mác phổ biến nhất là: 

• Cảm giác đau ở vùng bị thương, đặc biệt là cẳng chân, đau nhói khi đi lại hoặc không thể đi lại, đây là triệu chứng cần lưu ý vì hầu hết các ca gãy xương mác đều có triệu chứng này.
• Xuất hiện các vết bầm tím bất thường, có thể xuất hiện theo mảng lớn. Tuy nhiên đây thường là dấu hiệu khá muộn khi bị gãy xương mác.
• Mất khả năng căng cơ cũng là dấu hiệu cho thấy bạn có khả năng bị gãy xương mác. Chân không vận động bình thường được, bạn không điều khiển được hướng chân, cử động chân,...
• Chân bị biến dạng là dấu hiệu rõ ràng, dễ nhận biết khi bị gãy xương mác. Điều này là do xương khi gãy có thể đâm ra ngoài da, dẫn đến biến dạng, đau nhức khi chạm vào.
• Cảm giác chân tê nhức như có hàng nghìn con kiến đang bò trên chân. Triệu chứng này có thể xảy ra khi bệnh nhân gãy xương mác bị tổn thương đến dây thần kinh ở chân.
• Đau nhức khớp và xương chân, đau nhức mắt cá, đầu gối cũng cảnh báo dấu hiệu bị gãy xương mác. 

Cách ngăn ngừa chứng gãy xương mác cẳng chân 

Phòng ngừa chấn thương bất ngờ tương đối khó, nhưng bạn hoàn toàn có thể ngăn chặn khả năng bị gãy xương mác với những lưu ý sau: 

• Luôn nhớ sử dụng đồ bảo hộ đầy đủ, đúng cách, đúng quy định khi lao động hoặc khi tham gia bất kỳ môn thể thao nào.
• Tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc trong thể thao, tránh va chạm không đáng có.
• Đảm bảo an toàn khi lái xe tham gia giao thông, quan sát trước sau, đi đúng tốc độ và đúng quy định để giảm thiểu khả năng bị tai nạn. 

Với những bệnh nhân đã bị gãy xương mác và đang trong quá trình điều trị cũng cần lưu ý một vài điều giúp xương nhanh hồi phục cả về cấu tạo lẫn chức năng như: 

• Nên dành thời gian nằm nghỉ ngơi nhiều hơn, hạn chế tối đa vận động mạnh.
• Nâng chân bó bột lên cao hơn vị trí tim khi nằm sẽ giúp máu lưu thông tốt hơn, hạn chế tê bì chân tay.
• Không nên sử dụng chân lành để làm trụ tập đi, tập đứng vì sẽ dẫn đến khả năng cột sống nghiêng, dáng đi bị phá hỏng. Thay vào đó người bệnh nên dùng 2 nạng chuyên dụng.
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, hạn chế thức ăn nhiều đường, dầu mỡ, cà phê, trà đặc,...
• Không nên sử dụng rượu bia và thuốc lá khi đang điều trị gãy xương mác. 

Bị gãy xương mác có cần bó bột không? 

Trên thực tế cho thấy, gãy xương mác có cách điều trị tương đối giống với các dạng gãy xương khác, được chia làm 2 trường hợp nhất định là: 

Chấn thương gãy xương mác nhẹ: Với trường hợp bệnh nhân chỉ bị gãy xương mác nhẹ, có vết nứt hoặc gãy kín, không làm tổn thương nhiều đến mô mềm sẽ được điều trị bằng cách bó bột sau khi nắn xương về đúng vị trí. 

Gãy xương mác nặng: Tình huống bị gãy xương mác hở, có nhiều mảnh vụn hoặc xương dập nát thì phẫu thuật gắp xương vụn, cố định xương mác bằng dụng cụ kim loại là điều hết sức cần thiết. 

Như vậy, bệnh nhân bị gãy xương mác không phải ai cũng bó bột được mà còn tùy thuộc vào mức độ chấn thương, được bác sĩ kiểm tra, thăm khám kỹ lưỡng và đưa ra quyết định điều trị theo cách nào. 

Gãy xương mác tuy không dẫn đến đe dọa tính mạng nhưng việc đi lại sau đó có thể gặp những khó khăn nhất định. Người bệnh nên nghỉ ngơi, làm việc, vận động nhẹ nhàng để xương được lành nhanh nhất. Khi có triệu chứng khác thường, hãy báo ngay với bác sĩ để kịp thời xử lý. 

Xem thêm:

Phục hồi sau gãy xương mác cần lưu ý điều gì?

Gãy xương mác nên mổ hay bó bột tốt hơn?

Hồng Nhung

Nguồn tham khảo: Tổng hợp