Giải đáp: Chánh niệm là gì?

Chánh niệm là nghệ thuật chú ý đến thời điểm hiện tại với sự cởi mở và không phán xét. Đó là một cách sống liên quan đến việc hoàn toàn gắn bó với hiện tại, chú ý đến những suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác của chúng ta mà không bị chìm đắm trong chúng. Kết hợp chánh niệm vào thói quen hàng ngày của chúng ta có thể giúp giảm căng thẳng, lo lắng và trầm cảm, đồng thời cải thiện sức khỏe tổng thể.

Chánh niệm là gì?

Bạn mệt mỏi vì cảm thấy bị mắc kẹt trong quá khứ hay lo lắng về tương lai? Bạn có thấy mình bị choáng ngợp bởi sự căng thẳng và bộn bề của cuộc sống hàng ngày không? Nếu vậy, đã đến lúc khám phá sức mạnh biến đổi của chánh niệm.

Vậy chánh niệm là gì? Về cốt lõi, chánh niệm là thực hành hiện diện đầy đủ và không phán xét trong thời điểm hiện tại. Bằng cách trau dồi kỹ năng này, chúng ta có thể học cách quan sát những suy nghĩ và cảm xúc của mình mà không bị chúng cuốn đi. Chúng ta có thể nhận thức rõ hơn về môi trường xung quanh và cảm giác của mình, điều này có thể giúp chúng ta đánh giá cao vẻ đẹp và sự kỳ diệu của cuộc sống.

Chánh niệm giúp chúng ta thoát khỏi những thói quen và phản ứng tiêu cực. Khi chúng ta bị cuốn vào những kiểu suy nghĩ tiêu cực, chúng ta có xu hướng phản ứng theo cách chỉ khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Ví dụ, chúng ta có thể nổi giận khi tức giận, rút lui vì sợ hãi hoặc tham gia vào các hành vi tự hủy hoại bản thân. Bằng cách thực hành chánh niệm, chúng ta có thể học cách quan sát những khuôn mẫu này và chọn một phản ứng tích cực hơn.

Để trở nên chánh niệm hơn, điều quan trọng là phải kết nối cơ thể của chúng ta và thời điểm hiện tại, nghĩa là chú ý đến suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác thể chất. Chúng ta có thể thực hành chánh niệm thông qua thiền định, yoga hoặc đơn giản bằng cách dành vài phút mỗi ngày để hít thở và tập trung vào hiện tại.

Lợi ích của chánh niệm

Sau khi đã hiểu tổng quan chánh niệm là gì, chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn về lợi ích mà chánh niệm mang lại.

Không phủ nhận, lợi ích của chánh niệm rất nhiều và sâu sắc. Nó có thể giúp chúng ta giảm căng thẳng, lo lắng và trầm cảm, cải thiện giấc ngủ và sức khỏe tổng thể, tăng cường sự tập trung và sáng tạo, đồng thời làm sâu sắc thêm mối quan hệ của chúng ta với những người khác.

Với một chút luyện tập, chánh niệm có thể mở khóa sức mạnh để biến đổi cuộc sống của bạn và giúp bạn sống trong thời điểm hiện tại với nhận thức và niềm vui lớn hơn. Bằng cách tập trung vào thời điểm hiện tại và không phán xét, chánh niệm có thể giúp bạn cải thiện trí nhớ, ngủ ngon hơn, tăng cường hạnh phúc và thậm chí kiểm soát cơn giận của bạn.

Nhưng lợi ích của chánh niệm không chỉ là sức khỏe tinh thần. Thực hành chánh niệm cũng có thể có tác động tích cực đến cuộc sống hàng ngày, công việc, các mối quan hệ và sức khỏe thể chất của bạn. Nó có thể giúp bạn giảm căng thẳng, lo lắng và trầm cảm, cũng như giảm chứng đau nửa đầu và đau mãn tính.

Bên cạnh đó, một trong những lợi ích đáng ngạc nhiên nhất của chánh niệm là khả năng cải thiện các mối quan hệ. Bằng cách có mặt đầy đủ và kết nối liên tục với những người khác, bạn có thể cải thiện sự tương tác của mình với mọi người và làm sâu sắc thêm các mối quan hệ. Chánh niệm thậm chí có thể giúp điều trị chứng rối loạn ăn uống và giảm cân bằng cách cho phép bạn tập trung vào cơn đói và hương vị của thức ăn, cuối cùng làm giảm khả năng ăn uống vô độ.

Nếu bạn đã sẵn sàng khám phá những lợi ích tiềm ẩn của chánh niệm, đã đến lúc bắt đầu thực hành. Kết hợp chánh niệm vào thói quen hàng ngày, bạn có thể thay đổi cuộc sống và cải thiện sức khỏe tổng thể của mình.

Cách thực hành chánh niệm

Hiểu chánh niệm là gì, lợi ích của chánh niệm, bạn hãy bắt đầu thực hành chánh niệm để quản lý suy nghĩ, cảm xúc và sức khỏe thể chất của mình. Bằng cách nào? Dưới đây là những cách đơn giản mà bạn có thểáp dụng trong cuộc sống hàng ngày để đạt được chánh niệm:

Thực hành chánh niệm: Nhận thức được suy nghĩ và cảm xúc của bạn

Chánh niệm không làm cho những suy nghĩ hay căng thẳng biến mất, nhưng nó có thể giúp bạn nhận thức được những tác nhân gây căng thẳng và lo lắng đến rồi đi. Hãy bắt đầu bằng cách tự hỏi: "Điều gì đang xảy ra với tôi bây giờ?" Sau đó, đặt tên cho những suy nghĩ và cảm xúc của bạn, chẳng hạn như "Đây là cảm giác lo lắng".

Đừng phán xét chính mình; thay vào đó, hãy quan sát và đánh giá xem liệu sự lo lắng mà bạn đang trải qua có thực sự nghiêm trọng hay không. Nếu không, bạn có thể bỏ qua nó và tập trung vào cuộc sống hiện tại của mình. Nhưng nếu bạn cảm thấy những yếu tố gây căng thẳng và lo lắng là đáng kể, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý, gia đình và bạn bè hoặc chuyên gia tư vấn.

Thực hành chánh niệm: Bài tập thở

Hãy nghỉ ngơi sau một ngày bận rộn và dành vài phút cho bản thân. Tìm một nơi yên tĩnh để ngồi thẳng nhưng vẫn thư giãn. Bắt đầu bằng cách đơn giản là theo dõi hơi thở của bạn trong phút tiếp theo. Chú ý thời gian giữa mỗi lần hít vào và thở ra, đồng thời cảm nhận phổi của bạn nở ra khi bụng bạn di chuyển theo từng hơi thở. Bất cứ khi nào tâm trí bạn bắt đầu lang thang, hãy nhẹ nhàng đưa sự chú ý của bạn trở lại hơi thở.

Ăn trong chánh niệm

Khi chúng ta ăn trong chánh niệm, chúng ta tập trung hoàn toàn vào hành động ăn uống mà không có bất kỳ sự phân tâm nào. Điều này có nghĩa là không có TV, điện thoại hoặc những thứ gây xao nhãng khác. Thay vào đó, chúng ta tập trung vào hình thức, màu sắc, mùi và vị của thức ăn. Chúng ta chú ý đến những cảm giác trong miệng khi nhai, nuốt và chúng ta ngừng ăn khi đã no.

Thực hành ăn uống chánh niệm có thể giúp chúng ta phát triển mối quan hệ lành mạnh hơn với thực phẩm, giảm ăn quá nhiều và thúc đẩy lối sống chánh niệm.

Đi bộ trong chánh niệm

Đi bộ trong chánh niệm là một bài tập đơn giản liên quan đến việc chú ý đến những cảm giác ở bàn chân và cẳng chân khi chúng ta bước đi, tập trung vào cảm giác bàn chân chạm đất, chuyển động của chân và cảm giác trong cơ bắp.

Đi bộ chánh niệm có thể được thực hiện bất cứ lúc nào trong ngày, và đó là một cách tuyệt vời để kết hợp chánh niệm vào thói quen hàng ngày của chúng ta. Bằng cách tập trung vào thời điểm hiện tại, chúng ta có thể giảm căng thẳng và lo lắng, nâng cao nhận thức về môi trường xung quanh và thúc đẩy sức khỏe tổng thể.

Tóm lại, chánh niệm là một công cụ mạnh mẽ có thể giúp chúng ta sống một cuộc sống hạnh phúc hơn, khỏe mạnh hơn. Bằng cách kết hợp những cách thực hành chánh niệm nói trên vào thói quen hàng ngày, chúng ta có thể phát triển mối liên hệ sâu sắc hơn với bản thân và thế giới xung quanh. Mỗi ngày, hãy dành một vài phút để thực hành chánh niệm và quan sát cuộc sống của bạn bắt đầu chuyển biến tốt hơn.

Mẹo thực hành chánh niệm

Thực hành chánh niệm có thể là một thách thức, đặc biệt nếu bạn chưa quen với khái niệm này. Nhưng với ba mẹo đơn giản này, bạn có thể dễ dàng kết hợp chánh niệm vào thói quen hàng ngày và cải thiện sức khỏe tổng thể của mình.

Tập trung vào một việc tại một thời điểm

Trong thế giới phát triển nhanh ngày nay, thật dễ dàng để bị cuốn vào đa nhiệm. Nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, đa nhiệm thực sự có thể làm giảm năng suất và tăng căng thẳng. Thay vào đó, hãy thử tập trung vào một nhiệm vụ tại một thời điểm với sự tập trung cao độ. Điều này sẽ giúp bạn có mặt trong thời điểm hiện tại và hoàn toàn tập trung vào nhiệm vụ trước mắt.

Hãy tử tế với chính mình

Thực hành chánh niệm không phải là để hoàn thiện hoặc đạt được một mức độ thành thạo nhất định. Đó là về việc chấp nhận bản thân và đối xử với bản thân bằng lòng trắc ẩn. Vì vậy, nếu bạn thấy tâm trí mình lang thang trong khi thực hành chánh niệm, đừng gay gắt hay phán xét. Thay vào đó, hãy nhẹ nhàng đưa sự chú ý của bạn trở lại thời điểm hiện tại và cho bản thân thời gian để tập trung lại.

Thường xuyên thực hành chánh niệm

Để biến chánh niệm thành thói quen, điều quan trọng là dành một khoảng thời gian cụ thể mỗi ngày để thực hành. Cho dù đó là trong khi ăn, đi bộ hay nói chuyện, hãy tìm thời điểm phù hợp nhất với bạn và biến nó thành một phần thường xuyên trong thói quen của bạn. Bằng cách đó, bạn không chỉ cải thiện kỹ năng chánh niệm mà còn giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tổng thể của mình.

Lưu ý khi áp dụng chánh niệm

Chánh niệm là một thực hành mạnh mẽ đã được chứng minh là có nhiều lợi ích cho sức khỏe tinh thần và thể chất. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là chánh niệm không phải là giải pháp chung, phù hợp với tất cả. Trong khi nhiều người nhận thấy chánh niệm có hiệu quả trong việc kiểm soát sự lo lắng và căng thẳng, một số cá nhân có thể không được hưởng lợi từ thực hành này và thậm chí có thể gặp phải những tác động tiêu cực.

Một yếu tố quan trọng cần xem xét là chánh niệm có thể không phù hợp với những người mắc một số tình trạng sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như rối loạn tâm thần. Trong một số trường hợp, thực hành chánh niệm trong khi thiền định chuyên sâu có thể gây lo lắng hoặc phân ly khỏi thực tế ở những người mắc chứng rối loạn tâm thần. Do đó, điều cần thiết là nói chuyện với chuyên gia chăm sóc sức khỏe hoặc nhà trị liệu trước khi kết hợp chánh niệm vào thói quen hàng ngày của bạn.

Điều quan trọng tiếp theo là phải nhận ra rằng chánh niệm không thể thay thế cho sự trợ giúp chuyên nghiệp. Mặc dù chánh niệm có thể là một công cụ hữu ích trong việc kiểm soát căng thẳng và lo lắng, nhưng không nên coi nó là phương pháp điều trị duy nhất cho các vấn đề sức khỏe tâm thần. Trong một số trường hợp, tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia tâm lý hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể là giải pháp hiệu quả hơn.

Cuối cùng, hãy lưu ý rằng bạn nên tiếp cận chánh niệm với thái độ không phán xét và nên từ bi đối với chính bạn. Chánh niệm không phải là đạt đến sự hoàn hảo hay loại bỏ hoàn toàn những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực. Thay vào đó, đó là việc trau dồi nhận thức và chấp nhận trải nghiệm hiện tại của bạn, bao gồm cả khía cạnh tích cực và tiêu cực.

Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu được chánh niệm là gì, lợi ích của chánh niệm cũng như bốn cách thực hành chánh niệm để mang lại lợi ích cho sức khỏe, tinh thần. Hãy luôn ghi nhớ rằng chánh niệm có thể là một thực hành có lợi cho nhiều cá nhân, song điều quan trọng là phải hiểu những giới hạn và rủi ro của nó để đạt được kết quả tốt nhất.

Phúc Khang

Nguồn tham khảo: Tổng hợp