Hay chảy máu cam là bệnh gì? Làm gì khi bị chảy máu cam?

Chảy máu cam là tình trạng máu chảy ra từ mũi do mạch máu trong niêm mạc mũi bị tổn thương. Phần lớn các trường hợp chỉ xảy ra một lần và tự khỏi sau vài phút. Tuy nhiên, khi tình trạng này tái diễn nhiều lần trong thời gian ngắn thì không thể xem nhẹ. Hay chảy máu cam không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn có thể phản ánh bệnh lý ở đường hô hấp, tim mạch hoặc hệ tạo máu. Những thông tin trong bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, cách xử trí đúng và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Vị trí chảy máu cam

Vị trí chảy máu cam (chảy máu mũi) được chia thành hai dạng chính là chảy máu mũi trước và chảy máu mũi sau.

Chảy máu mũi trước

Xảy ra khi máu thoát ra từ lỗ mũi phía trước, thường bắt nguồn từ phần trước dưới của vách ngăn mũi. Đây là vùng little, nơi tập trung nhiều mạch máu nông tạo thành đám rối điểm mạch kiesselbach. Dạng này thường gây lượng máu chảy ít và đa số có thể tự cầm.

Chảy máu mũi sau

Vị trí này thường nghiêm trọng hơn, máu chảy xuống họng khiến người bệnh khạc ra máu. Nguồn chảy máu thường xuất phát từ nhánh sau ngoài của động mạch bướm khẩu cái. Một số trường hợp có thể gây mất máu nhiều, đòi hỏi can thiệp y tế kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.

Chảy máu cam thường xuyên cảnh báo bệnh gì?

Chảy máu cam xuất hiện khi mạch máu trong niêm mạc mũi bị vỡ. Ngoài nguyên nhân thời tiết nóng khô hoặc thay đổi đột ngột, nhiều bệnh lý tiềm ẩn cũng có thể gây ra tình trạng này.

Một số bệnh lý đường hô hấp

Khô mũi là nguyên nhân phổ biến khiến bạn hay chảy máu cam. Khi độ ẩm không khí thấp hoặc do viêm mũi dị ứng, lớp niêm mạc mũi bị khô và căng, làm các mao mạch dễ nứt vỡ.

Viêm mũi xoang kéo dài cũng gây ảnh hưởng tương tự. Khi người bệnh bị sổ mũi nhiều ngày, xì mũi mạnh hoặc liên tục sẽ tạo áp lực cơ học làm tổn thương mao mạch và chảy máu tái phát.

Chấn thương khoang mũi

Các tác động mạnh từ ngã, va chạm trong sinh hoạt hoặc tai nạn giao thông có thể khiến khoang mũi bị tổn thương. Mao mạch lúc này trở nên yếu và dễ chảy máu ngay cả khi tác động nhẹ. Một số trường hợp chấn thương do thay đổi áp suất khi đi máy bay, lặn biển cũng gây vỡ mạch máu mũi.

Cao huyết áp

Người mắc bệnh cao huyết áp có nguy cơ hay chảy máu cam cao hơn bình thường. Khi huyết áp tăng đột ngột, áp lực lên thành mạch máu tăng khiến mạch máu nhỏ ở mũi dễ vỡ. Nguy cơ này đặc biệt cao ở những người vừa bị cao huyết áp vừa có xơ cứng động mạch.

Bệnh lý về máu

Rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu hoặc tác dụng phụ của thuốc chống đông đều có thể dẫn đến chảy máu cam thường xuyên. Do máu khó đông, vết thương ở mao mạch mũi sẽ lâu lành hơn, khiến hiện tượng này kéo dài.

Khối u và u xơ lành tính

Một số trường hợp hay chảy máu cam xuất phát từ khối u xơ lành tính ở vùng vòm họng hoặc vòm mũi. Khi khối u phát triển, nó chèn ép vào mạch máu và dây thần kinh, làm tăng nguy cơ tổn thương và xuất huyết. Người bệnh có thể kèm theo mờ mắt, mệt mỏi, da xanh.

Ung thư vòm họng

Chảy máu cam lượng nhiều và tái diễn là một trong những dấu hiệu cảnh báo ung thư vòm họng. Các triệu chứng đi kèm gồm lở loét, viêm nhiễm vùng họng. Khi bệnh ở giai đoạn muộn, khả năng điều trị sẽ giảm đáng kể nên cần đi khám ngay khi xuất hiện dấu hiệu này.

Ngoài ra, hiện tượng hay chảy máu cam còn có thể liên quan đến các bệnh lý ở gan, bệnh máu ác tính, thấp khớp hoặc suy thận. Việc tự chẩn đoán tại nhà không đảm bảo chính xác. Tốt nhất, khi thấy dấu hiệu hay chảy máu cam bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán đúng nguyên nhân.

Làm thế nào khi bị chảy máu cam?

Khi chảy máu cam, việc xử trí ban đầu đóng vai trò quan trọng để hạn chế lượng máu mất và tránh biến chứng. Ngoài ra, sau khi máu đã cầm, người bệnh cần chú ý chế độ sinh hoạt để giảm nguy cơ tái phát và theo dõi các dấu hiệu bất thường.

Sơ cứu đúng cách

Khi cơn chảy máu cam xảy ra, việc sơ cứu nhanh và đúng kỹ thuật sẽ giúp rút ngắn thời gian chảy máu, giảm khó chịu và hạn chế tổn thương niêm mạc mũi.

• Ngồi hoặc đứng thẳng, hơi cúi người về phía trước để máu chảy ra ngoài, tránh chảy xuống họng gây tắc đường thở.
• Thở bằng miệng để giảm áp lực trong mũi.
• Dùng khăn mềm hoặc giấy sạch thấm máu, tránh nhét bông hoặc giấy vào lỗ mũi vì có thể làm tổn thương niêm mạc.
• Có thể xịt dung dịch thông mũi chứa thành phần làm co mạch để hỗ trợ cầm máu.
• Bóp nhẹ cánh mũi trong khoảng 10 phút để nén mạch máu tổn thương, không bóp quá lâu.
• Chườm lạnh bên ngoài mũi hoặc trán giúp co mạch và cầm máu nhanh hơn.

Lưu ý sau khi cầm máu

Sau khi máu đã ngừng chảy, cần duy trì các thói quen bảo vệ niêm mạc mũi và hạn chế những tác động có thể gây tái phát.

• Tránh ngoáy mũi, hắt hơi mạnh hoặc xì mũi quá mạnh.
• Giữ ẩm không khí trong phòng, đặc biệt khi dùng điều hòa hoặc vào mùa khô hanh.
• Uống đủ nước và bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, K để hỗ trợ sức khỏe mạch máu.
• Hạn chế tiếp xúc với môi trường khói bụi, ô nhiễm hoặc các hóa chất kích ứng.

Dấu hiệu cần đi khám ngay

Không phải mọi trường hợp chảy máu cam đều nhẹ và tự hết, một số tình huống có thể là dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng.

• Chảy máu kéo dài trên 20 phút dù đã sơ cứu đúng cách.
• Chảy máu kèm theo chóng mặt, mệt mỏi, tim đập nhanh.
• Máu chảy nhiều và kèm theo máu ở miệng hoặc tai.
• Chảy máu cam tái phát nhiều lần trong thời gian ngắn mà không rõ nguyên nhân.

Phòng tránh tình trạng chảy máu cam thường xuyên

Để hạn chế nguy cơ hay chảy máu cam, bạn nên chủ động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe mũi:

• Không ngoáy mũi, vì thói quen này dễ gây tổn thương niêm mạc và đưa vi khuẩn vào bên trong.
• Giữ ẩm cho mũi bằng cách xịt nước muối sinh lý, đặc biệt trong thời tiết hanh khô hoặc khi ở môi trường nhiều bụi.
• Uống đủ nước để cơ thể và niêm mạc mũi không bị khô.
• Sử dụng máy tạo ẩm khi ở trong phòng điều hòa lâu
• Bổ sung chế độ ăn giàu vitamin C và kẽm để tăng cường sức bền thành mạch.

Các câu hỏi thường gặp về triệu chứng

Khi bị chảy máu cam, nhiều người thường lo lắng và đặt ra các thắc mắc liên quan đến mức độ nguy hiểm cũng như cách xử lý đúng. Dưới đây là lời giải đáp cho một số câu hỏi phổ biến, giúp bạn hiểu rõ hơn và có hướng xử trí an toàn.

Chảy máu cam có nguy hiểm không?

Nếu do nguyên nhân lành tính như khô mũi hoặc viêm mũi nhẹ, hiện tượng này thường không quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, khi hay chảy máu cam do bệnh lý ác tính như ung thư thì cần can thiệp y tế khẩn cấp.

Chảy máu cam có nên ngửa cổ không?

Không nên ngửa cổ vì máu có thể chảy xuống họng gây sặc hoặc nuốt vào dạ dày, dẫn tới buồn nôn. Nên cúi đầu nhẹ và dùng tay bóp cánh mũi để máu ngừng chảy. Nếu sau khi làm đúng cách mà máu vẫn chảy, cần đến bệnh viện để được xử trí.

Hay chảy máu cam có thể chỉ là hiện tượng sinh lý tạm thời nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng. Chủ động nhận biết nguyên nhân, sơ cứu đúng cách và thăm khám sớm sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Để bảo vệ sức khỏe, hãy duy trì lối sống lành mạnh, giữ vệ sinh mũi và theo dõi sát mọi thay đổi bất thường của cơ thể.