Hội chứng ám ảnh cân nặng (Weight Obsession Disorder) là gì?

Bạn cảm thấy lo lắng về việc sợ tăng cân? Nếu cảm giác này bắt đầu chi phối cuộc sống của bạn, có thể bạn đang phải đối mặt với hội chứng ám ảnh cân nặng. Hãy tiếp tục đọc để hiểu rõ hơn về hội chứng ám ảnh cân nặng, dấu hiệu nhận biết cũng như là cách xử lý khi gặp phải hội chứng này.

Hội chứng ám ảnh cân nặng (Weight Obsession Disorder) là gì?

Hội chứng ám ảnh cân nặng là một rối loạn tâm lý nổi bật với sự lo lắng quá mức về hình thể, cân nặng và khuyết điểm về ngoại hình. Ám ảnh thái quá này thúc đẩy người bệnh hướng đến việc giảm cân nhanh chóng, thường qua các biện pháp như: Nhịn ăn, tập thể dục quá mức và tự gây nôn ói sau khi vừa ăn xong. Những người bị hội chứng này thường tự ti về thân hình, cảm thấy xấu xí và có xu hướng tự cách ly khỏi xã hội.

Theo đánh giá của chuyên gia, hội chứng này liên quan đến vấn đề rối loạn ăn uống như: Chứng rối loạn ăn uống vô độ, chán ăn tâm thần hoặc rối loạn hấp thu thực phẩm do tránh né. Có nhiều người nhầm lẫn giữa hội chứng ám ảnh cân nặng và chứng chán ăn thần kinh. Tuy nhiên, tình trạng sợ tăng cân chỉ tạo ra ám ảnh thái quá về trọng lượng cơ thể, dẫn đến căng thẳng, lo lắng, bất an, và mất tự tin trong cuộc sống hàng ngày. Người bệnh thường thực hiện các hành vi kiểm soát và duy trì trọng lượng mong muốn, nhưng thường không lạm dụng các loại thuốc như: Lợi tiểu hay thuốc nhuận tràng như người mắc chứng chán ăn thần kinh.

Theo các nghiên cứu, hội chứng này thường phổ biến nhiều hơn ở nữ giới, đặc biệt là ở nhóm tuổi vị thành niên và phụ nữ mới bước vào giai đoạn trưởng thành. Điều này phản ánh áp lực về các tiêu chuẩn vẻ đẹp được áp đặt trên phụ nữ ở hầu hết các khu vực và quốc gia trên thế giới.

Những dấu hiệu nhận biết bạn đang mắc hội chứng ám ảnh sợ tăng cân

Hội chứng ám ảnh cân nặng là tình trạng mà người bệnh trải qua sự lo lắng và bất an về trọng lượng cơ thể, cũng như vóc dáng bên ngoài. Ám ảnh thái quá về sự tăng cân ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, sự nghiệp, mối quan hệ và khả năng giao tiếp của người bệnh. Việc sớm nhận biết các triệu chứng của bệnh có thể giúp quá trình điều trị trở nên dễ dàng hơn và giảm thiểu các tác động tiêu cực. Dưới đây là một số dấu hiệu giúp bạn nhận biết hội chứng ám ảnh cân nặng.

• Luôn hiện hữu một sự ám ảnh về trọng lượng cá nhân và cảm thấy sợ hãi mỗi khi nghĩ về việc gia tăng cân.
• Luôn ngưỡng mộ những người sở hữu thân hình đẹp và cố gắng để đạt được nó.
• Người bệnh thường thể hiện xu hướng biểu đạt suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực, cho rằng thân hình của mình là không đẹp, không đáp ứng được tiêu chuẩn về vẻ đẹp.
• Luôn quá nghiêm với chính bản thân về khía cạnh ăn uống. Họ rất cẩn trọng khi chọn lựa thực phẩm, thậm chí có thể theo dõi và đo lường lượng calo tiêu thụ mỗi ngày.
• Liên tục theo dõi cân nặng từ vài lần đến vài chục lần mỗi ngày. Những trường hợp khác có thể trải qua sự sợ hãi và lo lắng khi kiểm tra cân nặng, họ hoảng sợ khi phải đối mặt với tình trạng tăng cân hoặc béo phì của bản thân.
• Mức độ bất an, lo lắng quá mức về vóc dáng và cân nặng có thể tạo ra trạng thái căng thẳng, stress kéo dài cho người bệnh. Phần lớn, họ thường trải qua tâm trạng không ổn định, thường xuyên trở nên kích động và cáu kỉnh, đặc biệt là khi có người nhắc đến vấn đề cân nặng.
• Người bệnh thường liên tục nhịn ăn, tập thể dục quá mức và đôi khi thực hiện những hành vi cực đoan nhằm đào thải thức ăn.
• Nếu tình trạng giảm cân quá mức kéo dài, có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe với các biểu hiện như: Mệt mỏi thường xuyên, đau đầu, rối loạn nhịp tim, vấn đề giấc ngủ, rụng tóc, có thể dễ gãy móng chân và móng tay.
• Người bệnh thường có xu hướng tự cô lập, giới hạn giao tiếp với người thân và bạn bè. Họ mong muốn xuất hiện trước mọi người với một hình thể hoàn hảo.

Các dấu hiệu của hội chứng ám ảnh cân nặng thường thể hiện đa dạng, mỗi người bệnh có thể trải qua những biểu hiện khác nhau. 

Ngoài ra, một số trường hợp có thể đồng thời phát triển nhiều triệu chứng của các rối loạn tâm thần khác như: Trầm cảm, rối loạn lo âu, với sự xuất hiện xen kẽ và chồng chéo của từng triệu chứng, khiến cho việc chẩn đoán trở nên khó khăn.

Cách xử lý khi mắc phải hội chứng ám ảnh cân nặng

Trong các trường hợp mắc hội chứng ám ảnh cân nặng nhẹ, thường áp dụng biện pháp cải thiện tại nhà hoặc kết hợp với trị liệu tâm lý. Đối với những trường hợp nặng hơn, việc sử dụng thuốc có thể là cần thiết để giúp kiểm soát triệu chứng.

Áp dụng cải thiện tại nhà

Nếu phát hiện triệu chứng bệnh ở giai đoạn nhẹ, người bệnh chỉ cần áp dụng ngay các biện pháp cải thiện tại nhà theo hướng dẫn của chuyên gia:

• Áp dụng các biện pháp thư giãn: Các hoạt động như nghe nhạc, đọc sách, xem phim, ngâm chân với nước ấm, hoặc tập yoga có thể giúp cân bằng tâm trạng và giảm bớt áp lực tinh thần.
• Thiền định: Thiền được coi là một biện pháp an toàn và hiệu quả, thường được sử dụng trong điều trị các vấn đề tâm thần như: Trầm cảm, rối loạn lo âu, phiền muộn, stress kéo dài. Ngồi thiền hàng ngày cũng hỗ trợ cải thiện giấc ngủ và ổn định tâm lý. Điều này cũng quan trọng đối với những người mắc hội chứng ám ảnh cân nặng, giúp kiểm soát cảm xúc như: Lo lắng, giận dữ và sự cáu kỉnh không cần thiết.
• Chủ động tâm sự chia sẻ: Hầu hết những người mắc hội chứng này thường trải qua tình trạng mất tự tin và tự ti về cân nặng của mình. Để giải tỏa tâm trạng, việc chia sẻ và tìm sự hỗ trợ từ người thân hoặc chuyên gia tâm lý là quan trọng.
• Chụp ảnh nhiều hơn: Mặc dù có vẻ không hợp lý, nhưng thực tế là điều này có thể đem lại nhiều lợi ích cho những người mắc hội chứng ám ảnh tăng cân. Người bệnh thường cảm thấy thoải mái hơn khi tự quan sát bản thân qua ảnh. Những bức ảnh đẹp giúp tăng cường sự tự tin của họ đối với bản thân.
• Tập luyện thể thao lành mạnh: Thay vì tập luyện một cách không kiểm soát, hãy chọn một bộ môn dựa trên sở thích cá nhân của bạn. Tập luyện theo sở thích giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn, giảm áp lực và lo lắng về cân nặng. Hãy đảm bảo rằng thời lượng tập luyện hàng ngày của bạn không quá 30 phút và không vận động quá sức.

Trị liệu tâm lý

Biện pháp trị liệu tâm lý thường được áp dụng trong điều trị các vấn đề sức khỏe tâm thần, và nó cũng là một phương pháp hiệu quả cho người bệnh mắc hội chứng ám ảnh cân nặng. Trị liệu tâm lý giúp người bệnh nhận ra những suy nghĩ, quan điểm sai lầm về tiêu chuẩn vẻ đẹp và cân nặng của họ. Kết quả, họ có thể điều chỉnh và cân bằng chế độ ăn uống cũng như hoạt động thể chất một cách khôn ngoan hơn.

Mục tiêu chính của tâm lý trị liệu là thay đổi các nhận thức sai lệch của người bệnh, từ đó điều chỉnh hành vi để bệnh nhân duy trì lối sống lành mạnh. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bạn nên tìm kiếm và chọn lựa các chuyên gia, trung tâm có uy tín trong lĩnh vực này.

Người bệnh mắc hội chứng ám ảnh cân nặng cũng có thể cần sử dụng một số loại thuốc để điều trị các vấn đề thể chất, do ảnh hưởng của những hành vi giảm cân cực đoan. Việc chọn loại thuốc sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào các triệu chứng, độ tuổi và phản ứng cụ thể của từng trường hợp.

Hội chứng ám ảnh cân nặng là một trong những vấn đề tâm lý ngày càng phổ biến. Điều này làm cho việc hiểu rõ về dấu hiệu và cách điều trị trở nên rất quan trọng. Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu của hội chứng này ở bản thân, quan trọng nhất là tìm kiếm sự giúp đỡ ngay lập tức để tránh những hậu quả tiêu cực lâu dài.

Xem thêm: Chứng sợ động vật (Zoophobia) là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục nỗi sợ