Hội chứng sau bại liệt: Dấu hiệu và cách khắc phục

Hội chứng sau bại liệt là một bệnh lý liên quan thần kinh. Người mắc bệnh bại liệt thường rất khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Trong khi đó hội chứng sau bại liệt làm cho người bệnh bị ảnh hưởng cuộc sống trầm trọng. Việc điều trị sẽ tập trung nâng cao chất lượng sống cho người bệnh

Hội chứng sau bại liệt là gì?

Hội chứng sau bại liệt là các bệnh lý thần kinh mà người bị bại liệt gặp phải sau khoảng 15 - 50 năm. Các ảnh hưởng về thần kinh của hội chứng sẽ làm cho người bệnh bị đau cơ, yếu cơ, đau khớp, mệt mỏi,...

Trước những năm 1950, bệnh bại liệt là một trong những bệnh đáng sợ ở Mỹ. Bại liệt gây ra sự tê liệt, không thể vận động được ở người bệnh, thậm chí là tử vong. Sau khi vắc xin bại liệt ra đời, số ca mắc bại liệt giảm đi đáng kể. Tuy nhiên những người mắc bại liệt lúc trẻ còn bị ảnh hưởng bởi hội chứng sau bại liệt ở những năm sau này.

Các triệu chứng của hội chứng sau bại liệt

Dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng sau bại liệt bao gồm:

• Yếu cơ, đau cơ, đau khớp. Tình trạng này sẽ nặng dần theo thời gian.
• Mệt mỏi, kiệt sức ngay cả với các hoạt động cơ bản.
• Teo cơ bắp và mất dần cơ.
• Cảm thấy khó thở hoặc khó nuốt.
• Rối loạn giấc ngủ, mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ.
• Không chịu được lạnh.

Các triệu chứng này thường tiến triển từ từ, không xuất hiện ồ ạt cùng lúc. Có thể có thời kỳ ổn định, sau đó sẽ xuất hiện triệu chứng mới.

Nguyên nhân gây ra hội chứng sau bại liệt

Hiện nay chưa tìm thấy nguyên nhân cụ thể gây ra hội chứng sau bại liệt. Giả thiết được chấp nhận là do các tế bào thần kinh bị thoái hóa dần.

Khi vi rút gây bệnh bại liệt poliovirus tấn công tế bào thần kinh vận động trong cột sống, từ đó làm tổn hại nhiều tế bào thần kinh. Khi đó các sợi tế bào thần kinh mới được tái tạo thay cho các tế bào đã mất đi. Tuy nhiên các tế bào thần kinh cũ trở nên phì đại để tăng năng suất hoạt động cũng như nuôi dưỡng các tế bào thần kinh mới.

Như vậy lâu dần các tế bào thần kinh mới cũng suy giảm và mất dần chức năng. Khi đó chính là lúc xuất hiện hội chứng sau bại liệt.

Có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc hội chứng sau bại liệt:

• Khi mắc bệnh bại liệt càng nặng thì khả năng mắc hội chứng sau bại liệt càng cao.
• Bệnh bại liệt khởi phát ở người lớn và thanh niên thì khả năng mắc hội chứng sau bại liệt cao hơn trẻ em.
• Khả năng phục hồi sau đợt cấp của bại liệt kém.
• Hoạt động thể chất quá mức thường xuyên.

Các chẩn đoán hội chứng sau bại liệt

Ngoài việc hỏi bệnh sử, bác sĩ cũng sẽ cho người bệnh thực hiện các xét nghiệm như:

• Đo điện cơ (EMG): Phương pháp này sử dụng dòng điện để ghi lại các tín hiệu của cơ khi hoạt động và nghỉ ngơi.
• Chụp MRI hoặc CT: Hình ảnh từ MRI hoặc CT sẽ cho thấy các tổn thương ở não và tủy.
• Sinh thiết cơ: Loại trừ các nguyên nhân khác gây ra tình trạng yếu cơ.
• Xét nghiệm máu: Thông thường người mắc hội chứng sau bại liệt sẽ không có bất thường ở tế bào máu. Kết quả xét nghiệm này có thể tìm được các bệnh lý khác mắc kèm với hội chứng sau bại liệt.

Phương pháp điều trị hội chứng sau bại liệt

Hiện nay chưa có biện pháp điều trị cụ thể cho hội chứng sau bại liệt. Tuy nhiên các biện pháp hiện nay hướng tới mục tiêu làm tăng khả năng độc lập, thích nghi, giảm đau đớn cho người bệnh:

• Các biện pháp giảm tiêu hao năng lượng: Sử dụng các thiết bị hỗ trợ như xe lăn, xe đẩy có động cơ, khung tập đi,... để hỗ trợ vận động cho người bệnh. Để người bệnh có thời gian nghỉ ngơi để đỡ mất năng lượng trong hoạt động hàng ngày.
• Vật lý trị liệu: Các bài tập sẽ giúp người bệnh được vận động cơ bắp nhưng không làm mất sức, mệt mỏi. Tuy nhiên cần phải thận trọng để tránh dùng lực quá mức vào các cơ, khớp của người bệnh.
• Điều trị vấn đề ngôn ngữ: Các cơ vùng mặt - cổ bị yếu nên việc nói cũng như nuốt sẽ khó khăn. Các bác sĩ trị liệu sẽ giúp người bệnh cải thiện.
• Điều trị vấn đề giấc ngủ: Sử dụng các biện pháp cải thiện vấn đề giấc ngủ như hội chứng ngưng thở khi ngủ. Trong đó có thể tránh để người bệnh nằm ngửa hoặc sử dụng các thiết bị thông khí đường thở.
• Thuốc điều trị: Các thuốc điều trị được bác sĩ kê đơn dùng để giảm đau như kháng viêm non-steroid, các thuốc giãn cơ.

Biện pháp khắc phục hội chứng sau bại liệt

Người mắc hội chứng sau bại liệt phải phụ thuộc hoàn toàn vào người thân và gia đình. Do đó đòi hỏi sự hỗ trợ rất lớn từ phía gia đình để người bệnh có cuộc sống tốt hơn. Không những thế, quyết tâm của người bệnh cũng đóng vai trò rất lớn trong việc khắc phục hội chứng sau bại liệt. Một số biện pháp có thể áp dụng tại nhà như:

• Hạn chế các hoạt động khi không cần thiết, duy trì các hoạt động ở mức thấp để tiết kiệm năng lượng. Do đó năng lượng chỉ để cho các hoạt động cơ bản, tránh vận động mạnh, hoặc làm việc gì đó quá sức.
• Luôn giữ cho người bệnh tránh gió lạnh, bởi vì việc bị lạnh có thể gây đau cho cơ bắp. Ở nơi có khí hậu lạnh nên đảm bảo người bệnh được mặc đủ ấm.
• Nhà cửa cần dọn dẹp để người bệnh dễ di chuyển. Đồng thời sàn nhà nên tránh ướt để tránh trơn trượt gây té ngã.
• Xây dựng thực đơn lành mạnh, đảm bảo cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng. Trong đó nên tránh thức ăn nhiều dầu mỡ như các loại thức ăn nhanh, thức ăn có chứa nhiều đường và các loại đồ uống có gas hay cafe.
• Nếu có hút thuốc lá thì nên cho người bệnh tập cai thuốc lá, đồng thời tiêm phòng vắc xin cúm để bảo vệ phổi.

Như vậy qua bài viết trên bạn đã biết các thông tin về hội chứng sau bại liệt. Bởi vì hội chứng này là thứ phát sau bệnh bại liệt nên cách phòng tránh tốt nhất là tiêm phòng vắc xin phòng ngừa bại liệt.

Người mắc hội chứng sau bại liệt cũng rất khó khăn trong sinh hoạt và đời sống. Do đó gia đình và người thân là chỗ dựa tinh thần tốt nhất cho họ trong giai đoạn khó khăn của cuộc đời.

Xem thêm: Những điều bạn cần biết về hội chứng móng và xương bánh chè