Hội chứng xương thuyền phụ là gì? Có chữa được không?

Xương thuyền phụ là một phần xương hoặc mảnh sụn phụ nằm bên trong của bàn chân, ở gần vùng vòm gan chân. Nó có thể nằm riêng lẻ hoặc gắn liền với gân chày sau, là gân mà gắn vào xương thuyền. Hãy tìm hiểu chi tiết về hội chứng xương thuyền phụ và cách điều trị cùng với Nhà Thuốc Long Châu.

Xương thuyền phụ là gì?

Xương thuyền phụ là một loại dị tật bẩm sinh ở lòng bàn chân, khiến cấu trúc xương bên trong chân có một mảnh sụn bổ sung hoặc xương phụ ở phía trên vòm gan chân. Thường thì, xương thuyền phụ không được phát hiện cho đến khi xương và sụn phát triển (trong giai đoạn thanh thiếu niên) hoặc trưởng thành.

Đây là một loại xương phụ trong bàn chân, xuất phát từ sự phát triển không bình thường, dẫn đến sự phì đại về phía trong và gan chân của xương thuyền. Xương thuyền phụ tồn tại như một xương nhỏ nằm trong gân chày sau và liên kết với xương thuyền hoặc đôi khi cũng gắn liền với xương thuyền.

Theo phân loại của Geist vào năm 1914, có ba loại xương thuyền phụ như sau:

• Loại 1: Xương thuyền phụ là xương vừng thực sự nằm trong gân chày sau, cách xương thuyền một khoảng cách nhỏ (< 3mm).
• Loại 2: Là một xương phụ thực sự, có đường kính có thể đạt từ 1 - 2cm, và có diện khớp với xương thuyền.
• Loại 3: Xương thuyền phụ liền với xương thuyền tạo nên một xương thuyền to phì đại bất thường.

Xương thuyền phụ có triệu chứng gì?

Phần lớn trường hợp của hội chứng xương thuyền phụ không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi bị đau. Đau có thể xảy ra khi gân chày sau bị kích thích do chấn thương, vận động quá mức hoặc mang giày không phù hợp.

Các triệu chứng cụ thể của hội chứng xương thuyền phụ bao gồm:

• Hình dáng bàn chân bất thường;
• Sưng đỏ ở vùng xương thuyền phụ;
• Đau nhói ở giữa bàn chân và vòm gan chân, đặc biệt là khi hoạt động.

Để xác định triệu chứng đau, bạn nên thăm khám bằng cách ấn lên vùng xương bị tổn thương. Cụ thể, chụp X-quang là phương pháp đầu tiên để giúp chẩn đoán chính xác xương thuyền phụ. Ngoài ra, có thể chụp MRI tiểu khung để có thể đánh giá kỹ lưỡng hơn nếu bị đau và viêm kéo dài.

Nguyên nhân gây hội chứng xương thuyền phụ

Xương thuyền nhận máu từ hai nguồn khác nhau. Một nguồn là từ mạch chày sau, nhánh của động mạch mu chân, cung cấp máu cho phần sau của xương. Ngược lại, nguồn máu khác đến từ nhánh gan chân trong của động mạch chày sau, chịu trách nhiệm cung cấp máu cho gan chân.

Cả hai nguồn máu này đều đến xương thuyền để cung cấp máu cho phần trong và ngoài của nó, tạo ra một khu vực không có mạch máu ở giữa. Các lỗ mạch máu từ các nhánh giúp cung cấp máu cho khu vực này và có thể thấy ở các bề mặt lưng, gan bàn chân, cũng như trong và ngoài của xương thuyền.

Tuy nhiên, một nghiên cứu mới với hơn 100 trường hợp đã chỉ ra rằng đến 97% người bị hội chứng xương thuyền phụ có lỗ mạch máu nhỏ hơn 1 mm. Theo lý thuyết, bất kỳ áp lực nào đặt lên những lỗ mạch máu nhỏ này đều có thể gây giảm dòng máu và đe dọa tính mạng của xương thuyền bởi việc loại bỏ dòng máu.

Ở trẻ em, xương thuyền là xương cuối cùng cốt hóa. Đối với bé gái, quá trình này xảy ra từ 18 đến 24 tháng tuổi, trong khi bé trai sẽ từ 30 đến 36 tháng. Lý thuyết này cho thấy việc cốt hóa chậm của xương thuyền làm cho nó yếu hơn so với các xương khác trong cơ thể.

Khi trẻ phát triển và trở nên nặng hơn, xương thuyền có thể bị ép vào giữa xương sên và xương hình nêm, hai xương này đã cứng. Sự chèn ép vào xương thuyền, đặc biệt khi nó vẫn đang phát triển, có thể gây ra áp lực lên các mạch máu trong khu vực trung tâm. Điều này làm giảm lưu lượng máu và sau đó có thể gây tổn thương mạch máu.

Mặc dù nguyên nhân chính xác dẫn đến tình trạng mất cung cấp máu cho xương thuyền vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng có một số yếu tố có thể đóng vai trò trong tình trạng này, bao gồm:

• Áp lực và căng thẳng quá mức trên xương trong quá trình phát triển;
• Yếu tố di truyền;
• Các bệnh lý mạch máu bất thường;
• Bất thường trong cấu trúc xương.

Chẩn đoán hội chứng xương thuyền phụ

Để xác định hội chứng xương thuyền phụ, bác sĩ thường dựa vào các biểu hiện và kiểm tra sau đây:

• Đánh giá hình dáng và cấu trúc của bàn chân, cũng như cách bạn di chuyển và sử dụng cơ bắp và khớp.
• Kiểm tra da xem có dấu hiệu kích ứng hoặc sưng phù không.
• Thăm khám để tìm hiểu về các triệu chứng đau bằng cách nhấn vào vùng xương bị tổn thương.
• X-quang thường được sử dụng để chẩn đoán chính xác hội chứng này. Nếu cần, bác sĩ cũng có thể yêu cầu MRI để đánh giá tổn thương và viêm nhiều hơn.

Điều trị hội chứng xương thuyền phụ

Hội chứng xương thuyền phụ có thể được chữa bằng phương pháp không phẫu thuật hoặc phẫu thuật. Người bệnh có thể phát hiện lại các triệu chứng sau khi đã được chữa trị thành công bằng phương pháp không phẫu thuật. Lúc này, họ có thể xem xét tiếp tục điều trị bằng cách sử dụng phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa.

Điều trị không phẫu thuật xương thuyền phụ

Mục tiêu của việc điều trị hội chứng xương thuyền phụ không phẫu thuật là giảm các triệu chứng. Có thể sử dụng một hoặc kết hợp nhiều phương pháp sau đây:

• Bất động: Sử dụng bó bột hoặc giày đặc biệt để giữ cho vùng xương bị tổn thương yên tĩnh, giúp giảm viêm.
• Chườm đá: Đặt một mảnh vải hoặc khăn có đá lạnh lên vùng xương thuyền phụ bị tổn thương để giảm sưng, tránh tiếp xúc trực tiếp giữa đá và da.
• Thuốc: Sử dụng các loại thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen, để giảm đau và viêm.
• Vật lý trị liệu kết hợp phục hồi chức năng: Áp dụng các phương pháp vật lý trị liệu như massage và tập luyện để giảm viêm và tăng cường sức mạnh cơ bắp.
• Thiết bị chỉnh hình: Sử dụng các thiết bị đặc biệt để hỗ trợ cân bằng cơ thể, giúp phòng ngừa các triệu chứng tái phát.

Điều trị phẫu thuật xương thuyền phụ

Điều trị xương thuyền phụ bằng phẫu thuật được áp dụng khi sau 4 - 6 tháng điều trị bằng phương pháp nội khoa không hiệu quả. Phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm:

• Loại bỏ xương thuyền phụ;
• Tái tạo hình dạng của điểm bám gân chày sau.

Hội chứng xương thuyền phụ có thể được điều trị bằng phương pháp không phẫu thuật như bó bột, dùng thuốc, mang giày chuyên dụng, tập vật lý trị liệu và phục hồi chức năng, sử dụng các thiết bị chỉnh hình. Nếu thất bại sẽ áp dụng điều trị phẫu thuật.

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp đủ thông tin cho bạn về hội chứng xương thuyền phụ và cách điều trị hiệu quả. Chúc bạn sức khỏe!

Xem thêm: Phương pháp điều trị gãy xương thuyền như thế nào?