Huyết quản là gì? Một số bệnh liên quan đến huyết quản

Huyết quản của chúng ta là một mạng lưới phức tạp và tinh vi, đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự sống và sức khỏe. Tuy nhiên, không phải hệ thống này luôn luôn hoạt động hoàn hảo. Các bệnh lý liên quan đến mạch máu như giãn tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) và viêm mạch máu (vasculitis) có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Vậy, huyết quản là gì mà quan trọng đến vậy?

Huyết quản là gì?

Huyết quản còn được biết đến là hệ thống mạch máu, đây là một mạng lưới ống dẫn trong cơ thể con người và động vật, có nhiệm vụ vận chuyển máu từ tim đến các mô và ngược lại. Hệ thống huyết quản được chia thành ba loại chính: Động mạch, tĩnh mạch và mao mạch.

Động mạch

Động mạch là các mạch máu chịu trách nhiệm vận chuyển máu giàu oxy từ tim đến các cơ quan và mô trong cơ thể. Thành của động mạch dày và có tính đàn hồi để chịu đựng được áp lực cao từ dòng máu bơm ra từ tim. Các động mạch chính bao gồm động mạch chủ, động mạch phổi và các nhánh động mạch nhỏ khác.

Động mạch chủ là động mạch lớn nhất trong cơ thể, bắt đầu từ tim và phân nhánh thành các động mạch nhỏ hơn, dẫn máu đến từng phần của cơ thể. Động mạch phổi mang máu nghèo oxy từ tim đến phổi để trao đổi khí, trước khi máu giàu oxy trở lại tim qua tĩnh mạch phổi.

Tĩnh mạch

Tĩnh mạch là các mạch máu mang máu nghèo oxy từ các cơ quan và mô trở về tim. So với động mạch, tĩnh mạch có thành mỏng hơn và thường có van để ngăn máu chảy ngược. Các tĩnh mạch chính bao gồm tĩnh mạch chủ trên, tĩnh mạch chủ dưới và các tĩnh mạch nhỏ hơn.

Tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch chủ dưới là hai tĩnh mạch lớn nhất trong cơ thể, thu thập máu từ toàn bộ cơ thể và đưa trở lại tim. Ngược lại, tĩnh mạch phổi mang máu giàu oxy từ phổi về tim, giúp duy trì sự cân bằng oxy và CO2 trong máu.

Mao mạch

Mao mạch là các mạch máu nhỏ nhất và mỏng nhất, nối giữa động mạch và tĩnh mạch. Mao mạch có thành rất mỏng, tạo điều kiện cho việc trao đổi chất dinh dưỡng, oxy và các chất thải giữa máu và tế bào của cơ thể. Mao mạch là nơi diễn ra các quá trình trao đổi chất quan trọng, giúp cung cấp năng lượng và duy trì sự sống của các tế bào.

Hệ thống mạch máu là một phần quan trọng của hệ tuần hoàn, đảm bảo sự lưu thông máu và duy trì các chức năng sống thiết yếu của cơ thể.

Vai trò của huyết quản trong cơ thể

Vậy, nhiệm vụ của huyết quản là gì? Hệ thống huyết quản đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cơ thể. Nó không chỉ vận chuyển máu mà còn giúp duy trì cân bằng nội môi, điều hòa nhiệt độ cơ thể và hỗ trợ hệ miễn dịch.

Vận chuyển oxy và dinh dưỡng

Một trong những chức năng chính của huyết quản là vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đến các tế bào trong cơ thể. Máu giàu oxy được động mạch mang từ tim đến các cơ quan và mô, cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống của tế bào. Máu cũng chứa các chất dinh dưỡng quan trọng như glucose, axit amin và các vitamin cần thiết để hỗ trợ sự phát triển và duy trì chức năng của các tế bào.

Loại bỏ chất thải

Bên cạnh việc cung cấp oxy và dinh dưỡng, hệ thống huyết quản cũng giúp loại bỏ các chất thải từ quá trình trao đổi chất của tế bào. Máu giàu CO2 và ít oxy được vận chuyển về tim và phổi thông qua các mạch máu tĩnh mạch, nơi nó tham gia vào quá trình trao đổi khí và loại bỏ CO2 trong suốt quá trình hô hấp. Đồng thời, các chất thải như urea và creatinine cũng được vận chuyển đến thận để được loại bỏ qua nước tiểu.

Điều hòa nhiệt độ cơ thể

Huyết quản cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nhiệt độ cơ thể. Khi cơ thể cần hạ nhiệt, các mạch máu ở da mở rộng để tăng lưu lượng máu đến da và tiết nhiệt ra môi trường. Ngược lại, khi cơ thể cần giữ nhiệt, các mạch máu co lại, giảm lưu lượng máu đến da và giữ nhiệt bên trong cơ thể.

Hỗ trợ hệ miễn dịch

Hệ thống huyết quản cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hệ miễn dịch. Máu mang theo các tế bào miễn dịch như bạch cầu, lympho và các kháng thể đến các vùng bị nhiễm trùng hoặc viêm, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

Một số bệnh liên quan đến huyết quản

Sau khi tìm hiểu huyết quản là gì cũng như vai trò của hệ thống này đối với cơ thể, Nhà thuốc Long Châu sẽ cung cấp thông tin về những bệnh lý liên quan đến huyết quản.

Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là tình trạng nguy hiểm xảy ra khi các mảng bám gồm chất béo, cholesterol, canxi và các thành phần khác tích tụ dọc theo thành động mạch, làm hẹp, cứng và dày động mạch, cản trở lưu thông máu. Quá trình này diễn ra từ từ và có thể bắt đầu từ khi còn trẻ, tiến triển suốt đời.

Nguyên nhân bao gồm chế độ ăn uống không lành mạnh, hút thuốc, lười vận động, tăng huyết áp, tiểu đường và yếu tố di truyền. Để giảm nguy cơ và kiểm soát bệnh, cần thay đổi lối sống như ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, ngừng hút thuốc và kiểm soát các bệnh lý như tiểu đường và huyết áp cao.

Hẹp động mạch

Hẹp động mạch xảy ra khi động mạch bị thu hẹp do tích tụ xơ vữa hoặc các yếu tố khác, làm giảm lượng máu đến các cơ quan và mô. Sự thu hẹp này cản trở lưu thông máu và có thể gây biến chứng nghiêm trọng. Đặc biệt, hẹp động mạch vành giảm lưu lượng máu đến tim, gây ra triệu chứng như đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim.

Phình động mạch

Phình động mạch là tình trạng một phần động mạch giãn nở bất thường do suy giảm đàn hồi của thành động mạch, làm tăng áp lực máu và gây giãn nở. Phình động mạch mang theo nhiều nguy cơ nghiêm trọng, có thể dẫn đến rò rỉ hoặc vỡ động mạch, gây chảy máu nghiêm trọng và đe dọa tính mạng. Đặc biệt nguy hiểm khi xảy ra ở động mạch cung cấp máu cho cơ quan quan trọng như não hoặc tim.

Giãn tĩnh mạch

Giãn tĩnh mạch là khi các mạch tĩnh mạch, thường là ở chân, bị kéo dài và xoắn vì van tĩnh mạch không hoạt động hiệu quả. Điều này gây ra rối loạn lưu thông máu, khiến máu không thể trở lại tim một cách hiệu quả.

Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT)

DVT là sự hình thành cục máu đông trong các tĩnh mạch sâu, thường ở chân. Dù không luôn gây ra triệu chứng rõ ràng, DVT có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Viêm mạch máu (Vasculitis)

Viêm mạch máu là tình trạng viêm các mạch máu trong cơ thể, gây tổn thương thành mạch và suy giảm lưu lượng máu. Bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi mạch máu trong cơ thể, từ những mạch nhỏ nhất đến những mạch lớn nhất.

Bài viết trên đây đã giải đáp câu hỏi huyết quản là gì mà nhiều người quan tâm. Nhìn chung, huyết quản là một phần không thể thiếu của hệ tuần hoàn, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống và sức khỏe của cơ thể. Hiểu rõ về hệ thống huyết quản và các bệnh lý liên quan có thể giúp chúng ta nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và có biện pháp phòng ngừa, điều trị kịp thời. Việc duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn và kiểm soát stress, cũng là những yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe hệ huyết quản.

Xem thêm:

• Chức năng, cấu trúc và các đặc điểm sinh lý của mạch máu?
• Những điều cần biết về giải phẫu mạch máu chi dưới