Khi nào cần thực hiện phục hồi chức năng sau thay khớp gối?

Từ giai đoạn ngay sau khi thay khớp gối, chuyên viên vật lý sẽ lên kế hoạch điều trị để giúp bệnh nhân kiểm soát cơn đau, tái tạo độ linh hoạt của khớp gối. Đồng thời, việc kích hoạt các nhóm cơ chân, tăng cường độ linh hoạt của khớp gối sẽ giúp bệnh nhân khôi phục khả năng di chuyển và sẵn sàng quay trở lại sinh hoạt hàng ngày một cách bình thường. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu khám phá thêm về các giai đoạn quan trọng trong quá trình phục hồi chức năng sau thay khớp gối mà người bệnh sẽ trải qua.

Phẫu thuật thay khớp gối là gì?

Phẫu thuật thay khớp gối thường được thực hiện cho những trường hợp mà khớp gối bị tổn thương nặng nề, do bệnh thoái hóa khớp gối, di chứng biến dạng sau chấn thương hoặc các nguyên nhân khác. Khi thực hiện phẫu thuật, bác sĩ sẽ loại bỏ phần đầu xương bị hỏng và thay thế bằng vật liệu nhân tạo nhằm giữ cho các đầu xương không tiếp xúc trực tiếp khi di chuyển, từ đó giảm đau đớn cho người bệnh. Quá trình này cũng giúp khắc phục các biến dạng ở khớp và cải thiện trục chi.

Để đảm bảo thành công của ca phẫu thuật thay khớp gối, một số yếu tố quan trọng cần được đảm bảo như sự phù hợp giữa phần mặt khớp nhân tạo và phần thân xương, cũng như mối quan hệ bình thường giữa các phần khớp thay thế, chẳng hạn như mối quan hệ bánh chè và lồi cầu đùi, lồi cầu đùi và mâm chày nhân tạo. Một phẫu thuật thay thế khớp gối hiệu quả sẽ giúp người bệnh giảm triệu chứng đau nhức, cải thiện tình trạng biến dạng chi và tăng khả năng di chuyển một cách thuận tiện hơn.

Các biến chứng sau phẫu thuật

Biến chứng sớm của phẫu thuật thay khớp gối có thể bao gồm:

• Nhiễm khuẩn: Nhiễm khuẩn là một rủi ro tiềm ẩn của quá trình phẫu thuật. Người bệnh có thể trải qua các triệu chứng như đau, sốt, sưng nặng ở khu vực khớp gối và có thể xuất hiện dịch mủ tại vết mổ. Trong trường hợp này, bác sĩ thường sẽ thực hiện việc cấy vi khuẩn và kê đơn kháng sinh phù hợp để điều trị nhiễm khuẩn. Trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể cần phải thực hiện mổ lại để làm sạch khu vực nhiễm.
• Tắc mạch: Sự hình thành cục máu đông ở tĩnh mạch có thể dẫn đến tình trạng tắc mạch, đặc biệt là tắc mạch phổi. Điều này có thể gây nguy hiểm và thậm chí dẫn đến tử vong đột ngột. Bác sĩ có thể giảm nguy cơ này bằng cách kê đơn thuốc chống đông máu để ngăn chặn sự hình thành cục máu đông.
• Máu tích tụ trong gối, cứng gối: Có thể xảy ra tình trạng máu tích tụ hoặc cứng gối sau phẫu thuật, điều này có thể làm ảnh hưởng đến sự linh hoạt của khớp gối. Trong trường hợp này, yêu cầu vận động nhẹ, thực hiện các bài tập vật lý trị liệu để giữ cho khớp gối linh hoạt và tránh tình trạng máu đông.

Biến chứng muộn sau phẫu thuật thay khớp gối có thể bao gồm:

• Nhiễm khuẩn muộn: Nếu xảy ra nhiễm khuẩn muộn sau phẫu thuật, bác sĩ thường phải đối mặt với thách thức lớn. Thay thế khớp gối mới là một quyết định khẩn cấp để ngăn chặn sự lây lan của nhiễm khuẩn. Có nhiều loại khớp gối chuyên biệt được sản xuất để đáp ứng nhu cầu của các bệnh nhân trong trường hợp này.
• Cứng khớp và các biến chứng cơ học do khớp nhân tạo: Một số trường hợp có thể đối mặt với vấn đề cứng khớp sau khi thay khớp gối. Ngoài ra, các vấn đề như mòn khớp và lỏng lẻo cũng có thể xuất hiện. Trong những trường hợp này, bác sĩ có thể đưa ra quyết định thay thế lại khớp gối nhân tạo để cải thiện chức năng và giảm biến chứng cơ học.

Khi nào thực hiện phục hồi chức năng sau thay khớp gối?

Sau khi mổ thay khớp gối và khi người bệnh đã tỉnh táo, kỹ thuật viên vật lý trị liệu sẽ chịu trách nhiệm hướng dẫn quá trình phục hồi chức năng. Người bệnh sẽ được chỉ đạo thực hiện những bài tập gập gối và di chuyển nhẹ nhàng, có thể sử dụng nạng hoặc khung tập đi để hỗ trợ.

Chương trình phục hồi sau phẫu thuật thay khớp gối bao gồm các bài tập nhằm hỗ trợ sự vững chắc của khớp gối, cải thiện lực thăng bằng và thực hiện các hoạt động chức năng. Các bài tập chủ yếu bao gồm:

• Bài tập sức cơ: Tập trung vào việc luyện cơ mông, khớp háng, cơ đùi và cơ cẳng chân.
• Bài tập chống chân chịu lực: Trong trường hợp sử dụng loại khớp có xi măng, người bệnh sẽ thực hiện bài tập chống chân chịu lực dần lên chân mổ và nâng cao dần trọng lượng. Với loại khớp không có xi măng, người bệnh có thể đặt ngón chân xuống đất từ từ, ngừng lại nếu cảm thấy đau, sau đó tăng dần trọng lượng xuống chân đó.
• Bài tập kết hợp: Người bệnh có thể thực hiện các hoạt động như đạp xe hoặc bơi lội, kết hợp với các hoạt động hằng ngày như lên xuống cầu thang, ngồi xổm, lên xuống giường.

Cần lưu ý gì trong quá trình phục hồi?

Sau khi thực hiện phẫu thuật thay khớp gối, người bệnh thường mất khoảng 3 tháng để khôi phục khả năng vận động như bình thường. Sau một năm, họ có thể không nhận ra sự khác biệt giữa khớp thật và khớp nhân tạo. Để hỗ trợ quá trình phục hồi, người bệnh cần lưu ý đến những điểm sau:

• Tiếp tục sử dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc kháng viêm theo đơn của bác sĩ để giảm tình trạng đau sưng ở khớp gối.
• Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như khung tập đi, nạng, gậy tùy thuộc vào giai đoạn hồi phục.
• Duy trì thực hiện các bài tập vật lý trị liệu để ngăn chặn tình trạng cứng khớp và tránh áp lực quá mức lên khớp gối.
• Không ngồi khoanh chân trong 6 tuần đầu sau mổ.
• Khi ngủ, tránh kê gối ở bên dưới khớp gối mổ để không làm mất duỗi đầu gối.
• Hạn chế xoay khớp gối.
• Sử dụng giày hỗ trợ di chuyển.
• Tránh quỳ trên đầu gối mổ.
• Chườm đá trong 20 phút sau mỗi 3 - 4 giờ để giảm sưng và đau.

Mất bao lâu thì có thể đi lại bình thường?

Người bệnh thường mất khoảng 4 - 6 tuần để hoàn tất chương trình phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khớp gối. Tốc độ hoàn thiện này phụ thuộc vào công việc và mức độ hoạt động mà người bệnh thực hiện.

Đối với từng trường hợp cụ thể, việc trao đổi trực tiếp với bác sĩ và kỹ thuật viên vật lý trị liệu là điều hết sức quan trọng. Điều này sẽ giúp tiết kiệm thời gian và duy trì trạng thái tốt nhất cho người bệnh, giúp họ sớm trở lại công việc và các hoạt động hàng ngày.

Sau quá trình phục hồi, người bệnh có thể tham gia các hoạt động thể chất với cường độ thấp như đi bộ, các bài tập yoga cơ bản, thái cực quyền hoặc các môn thể thao dưới nước. Họ nên tránh các bộ môn tập luyện với cường độ cao như bóng đá, quần vợt hoặc bóng rổ.

Bắt đầu quá trình phục hồi chức năng sau thay khớp gối càng sớm càng tốt, ngay sau khi người bệnh tỉnh táo. Việc tuân thủ chương trình tập luyện theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu là quan trọng để rút ngắn thời gian phục hồi, đảm bảo an toàn cho khớp gối mới và ngăn ngừa biến chứng. Bằng cách thực hiện đúng những bài tập sau mổ, người bệnh có thể sớm quay trở lại với những hoạt động bình thường, tập luyện và thậm chí tham gia các hoạt động thể thao.

Xem thêm: Thay khớp gối: Chỉ định thực hiện, quy trình và biến chứng sau phẫu thuật