Thay khớp gối: Chỉ định thực hiện, quy trình và biến chứng sau phẫu thuật

Khớp gối được xem là một trong những khớp quan trọng nhất của cơ thể. Vì vậy, khi khớp gối bị tổn thương, chất lượng cuộc sống có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, các phương pháp phẫu thuật tiên tiến ngày nay như thay khớp gối sẽ là giải pháp hiệu quả cho những bệnh nhân có khớp gối bị thương tổn nặng và cần có sự can thiệp của phẫu thuật.

Thay khớp gối là gì?

Các trường hợp tổn thương nặng ở khớp gối do bệnh thoái hóa khớp, di chứng biến dạng vùng khớp gối sau chấn thương hoặc những nguyên nhân khác thường được bác sĩ khuyến nghị phẫu thuật thay khớp gối. 

Phẫu thuật này nhằm cắt bỏ phần đầu xương hư hỏng và thay thế bằng vật liệu nhân tạo, giúp bảo vệ khớp gối và ngăn chặn việc tiếp xúc trực tiếp giữa các đầu xương khi di chuyển. Phương pháp này giúp giảm đau đớn cho bệnh nhân và cải thiện tính linh hoạt của khớp, đồng thời điều chỉnh các biến dạng và trục chi.

Cấu trúc của khớp gối khá phức tạp, bao gồm ba xương là đầu dưới của xương đùi, đầu trên của xương mâm chày và xương bánh chè. Các xương này cùng hoạt động một cách nhịp nhàng khi khớp gối chuyển động. Phẫu thuật thay khớp gối hoặc tạo hình lại khớp gối đều nhằm tái tạo bề mặt của khớp gối, bao gồm phần mặt khớp đầu dưới của xương đùi, phần mặt khớp đầu trên xương mâm chày và cuối cùng là mặt khớp xương bánh chè.

Một phẫu thuật thay khớp gối cần đảm bảo hai yếu tố chính:

• Đảm bảo có liên quan giữa phần mặt khớp nhân tạo và phần thân xương.
• Bảo đảm sự quan hệ bình thường giữa các phần khớp thay thế, như mối quan hệ giữa xương bánh chè và lồi cầu đùi, hoặc lồi cầu đùi và mâm chày nhân tạo.

Chỉ định thực hiện

Khi bệnh nhân đến thăm khám về tình trạng của khớp gối, bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng và cơn đau để đánh giá tình trạng bệnh và xem liệu có cần phải thay khớp hay không. Các trường hợp thường được xem xét cho phẫu thuật thay khớp gối bao gồm:

• Đau khớp gối nghiêm trọng và suy giảm vận động do hao mòn khớp gối, gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng đi lại.
• Gặp tình trạng đau khớp gối kéo dài liên tục gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và giấc ngủ.
• Không thể hoàn thành các hoạt động hàng ngày và công việc bình thường do đau khớp gối.
• Phần sụn khớp bị tổn thương nặng và không đáp ứng được với các phương pháp điều trị nội khoa.
• Các bệnh như thoái hóa khớp gối, viêm khớp gối, hoặc chấn thương gây tổn thương sụn gối.
• Các bệnh khác có thể ảnh hưởng đến khớp gối như bệnh rối loạn đông máu, bệnh gout, rối loạn phát triển xương, hoại tử vô mạch đầu gối, chấn thương hoặc biến dạng khớp gối.
• Kết quả chụp X-quang cho thấy tình trạng tổn thương nặng ở khớp gối. Ngoài ra, còn có một số trường hợp người bệnh chân không đau nhưng bị biến dạng nhiều có thể được xem xét cho phẫu thuật thay khớp gối để cải thiện chức năng và trục chi.

Biến chứng sau phẫu thuật

Các tai biến trong phẫu thuật

Các tai biến trong phẫu thuật thường rất hiếm xảy ra như tổn thương động mạch ở chân, tổn thương thần kinh, gãy xương đùi hoặc xương chày, đứt gân cơ tứ đầu đùi, …

Các biến chứng sớm

Nhiễm trùng: Đây là một rủi ro phổ biến trong phẫu thuật. Người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng như đau đớn, sốt, sưng to gối và dịch chảy từ vết mổ. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ tiến hành cấy mẫu để xác định vi khuẩn gây nhiễm trùng và kê đơn kháng sinh phù hợp. Các trường hợp nghiêm trọng hơn có thể sẽ phải phẫu thuật tái mổ để làm sạch lại khớp gối.

Tắc mạch: Đây là hiện tượng cục máu đông hình thành trong các tĩnh mạch, có thể dẫn đến tắc mạch phổi và thậm chí tử vong đột ngột. Bác sĩ có thể hạn chế rủi ro này bằng cách kê đơn thuốc chống đông dự phòng cho người bệnh.

Một số biến chứng sớm khác như tụ máu trong khớp gối, cứng gối...

Biến chứng muộn

Nhiễm khuẩn muộn: Khi phát hiện nhiễm khuẩn sau phẫu thuật thì thường cần phải thay thế lại khớp mới. Có nhiều loại khớp gối chuyên dụng được sản xuất cho mục đích này.

Cứng khớp và các biến chứng cơ học do khớp nhân tạo hay các trường hợp cần phải thay khớp mới như khớp gối nhân tạo không ổn định, bị mòn hoặc lỏng lẻo.

Kỹ thuật thực hiện

Phẫu thuật thay khớp gối toàn phần

Phẫu thuật thay khớp gối toàn phần là phương pháp điều trị hiệu quả nhất và cuối cùng cho những bệnh nhân đang ở giai đoạn III và IV của thoái hóa khớp gối, giúp điều chỉnh các biến dạng của khớp. Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ giảm đáng kể triệu chứng đau và tránh được nguy cơ tàn tật vĩnh viễn.

Bước đầu tiên của quy trình phẫu thuật là rạch một đường mổ phía trước gối. Hai bề mặt sụn khớp trên lồi cầu đùi và mâm chày sẽ được bác sĩ tiến hành cắt bỏ để thay vào hai thành phần kim loại. Các sụn chêm và dây chằng chéo trước cũng thường được cắt bỏ, trong khi đó dây chằng chéo sau có thể được giữ lại tùy thuộc vào loại khớp được sử dụng. Các thành phần kim loại sau đó được cố định vào xương bằng một lớp xi măng y khoa mỏng. Một miếng polyethylene được chèn vào giữa hai thành phần của đùi và mâm chày, tạo điều kiện cho khớp gối di chuyển một cách nhẹ nhàng.

Phẫu thuật thay khớp gối bán phần

Phẫu thuật thay khớp gối bán phần là một lựa chọn phù hợp cho những trường hợp khi khớp gối không bị hỏng hoàn toàn. Khi chỉ một phần của khớp gối bị tổn thương, có thể là phần bên ngoài hoặc bên trong, phẫu thuật này cho phép giữ lại các phần còn lại của khớp gối mà không cần thay thế toàn bộ.

Ưu điểm của phẫu thuật thay khớp gối bán phần so với thay toàn phần là nó tạo ít tổn thương hơn cho cấu trúc xương và mô mềm, mất máu ít hơn, ít gặp biến chứng hơn và thời gian phục hồi vận động sau phẫu thuật cũng ngắn hơn. Tuy nhiên, tỷ lệ phát sinh các biến chứng như lỏng khớp, nhiễm trùng, tổn thương dây thần kinh hoặc gãy xương cạnh khớp gối giữa hai phương pháp thay khớp gối này là tương đương nhau.

Quy trình thay khớp gối

Quy trình phẫu thuật thay khớp gối bao gồm các bước sau:

• Không được ăn hay uống ít nhất 6 giờ trước phẫu thuật để đảm bảo không còn thức ăn trong dạ dày, tránh nguy cơ sặc và ngưng thở trong quá trình phẫu thuật.
• Nhập viện, nhận phòng và cần vệ sinh cơ thể ít nhất 1 giờ trước khi mổ.
• Nhân viên y tế sẽ đánh dấu vị trí phẫu thuật trên da của bệnh nhân để tránh nhầm lẫn.
• Bác sĩ sẽ kiểm tra hồ sơ của bệnh nhân, chuẩn bị dụng cụ và đưa bệnh nhân vào phòng mổ để chuẩn bị cho quá trình gây tê hoặc gây mê.
• Phẫu thuật: Bác sĩ sẽ thực hiện việc rạch da theo hướng dọc trên gối từ lồi củ xương chày đến trên xương bánh chè, với chiều dài khoảng 10cm. Sau đó, bác sĩ mở khớp gối và loại bỏ các phần bị hỏng. Cắt các lát, cắt tạo hình và đặt khớp nhân tạo vào vị trí. Tiếp theo sẽ tiến hành kiểm tra độ chính xác và độ vững của khớp gối nhân tạo trước khi đặt ống dẫn lưu từ trong khớp ra ngoài và khâu lại vết mổ. Ống dẫn lưu sẽ được tháo ra sau 48 giờ thực hiện.

Thay khớp gối là một phương pháp hiệu quả để điều trị và cải thiện các vấn đề của khớp gối. Với quy trình phẫu thuật tiên tiến và sự hỗ trợ của đội ngũ y tế chuyên nghiệp, bạn có thể hồi phục nhanh chóng và quay lại cuộc sống bình thường hằng ngày.

Xem thêm: 

• Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị gai khớp gối 
• Phân độ thoái hóa khớp gối và cách điều trị từng giai đoạn