Kí hiệu sơ đồ răng và cách chia sơ đồ răng theo nha khoa ở Việt Nam

Hầu hết các răng đều có những đặc điểm nhận dạng để phân biệt chúng với những răng khác. Có một số hệ thống ký hiệu khác nhau để chỉ một chiếc răng cụ thể. Bài viết này sẽ giới thiệu cụ thể về sơ đồ răng.

Tìm hiểu về răng người

Răng người có chức năng phân hủy các loại thức ăn một cách cơ học bằng cách cắt và nghiền nát chúng để chuẩn bị cho việc nuốt và tiêu hóa. Vì vậy, chúng được coi là một phần của hệ thống tiêu hóa của con người. Con người có bốn loại răng: Răng cửa, răng nanh, răng hàm bé và răng hàm lớn, mỗi loại có một chức năng cụ thể. Các răng cửa cắt thức ăn, răng nanh xé thức ăn và các răng hàm lớn, hàm nhỏ nghiền nát thức ăn. Chân răng nằm sâu trong hàm trên hoặc hàm dưới và được bao phủ bởi nướu (lợi). Răng được làm từ nhiều mô có mật độ và độ cứng khác nhau.

Con người, giống như hầu hết các loài động vật có vú khác, phát triển với hai bộ răng. Bộ đầu tiên gọi là răng sữa, thường có 20 răng. Răng sữa thường bắt đầu xuất hiện vào khoảng sáu tháng tuổi và điều này có thể khiến trẻ mất tập trung và đau đớn. Tuy nhiên, một số trẻ sinh ra đã có một hoặc nhiều răng lộ rõ, được gọi là răng sơ sinh. Bộ thứ 2 là răng vĩnh viễn với 28 - 32 chiếc răng nằm trên khung hàm. Tất cả các răng sữa sau đó thường được thay thế bằng các răng vĩnh viễn.

Sự phát triển của răng là một quá trình phức tạp trong đó răng hình thành từ tế bào phôi thai, phát triển và mọc vào miệng. Mặc dù nhiều loài có răng đa dạng nhưng sự phát triển của chúng phần lớn giống như ở người. Để răng con người có được môi trường răng miệng khỏe mạnh, men răng, ngà răng và nha chu đều phải phát triển trong các giai đoạn phát triển thích hợp của thai nhi. Răng sữa bắt đầu hình thành trong quá trình phát triển của phôi thai từ tuần thứ sáu đến tuần thứ tám, và răng vĩnh viễn bắt đầu hình thành vào tuần thứ hai mươi. Nếu răng không bắt đầu phát triển vào hoặc gần những thời điểm này thì chúng sẽ không phát triển được nữa.

Ký hiệu sơ đồ răng

Trong số các răng vĩnh viễn, 16 chiếc ở hàm trên và 16 chiếc ở hàm dưới, tổng cộng là 32. Các răng hàm trên bao gồm các răng cửa giữa, các răng cửa bên, răng nanh, các răng hàm nhỏ thứ nhất, thứ hai, răng hàm lớn thứ nhất, thứ hai và răng hàm lớn thứ ba tương quan đối xứng giữa 2 hàm. 

Răng hàm lớn thứ ba thường được gọi là răng khôn và thường mọc ở độ tuổi từ 17 đến 25. Những chiếc răng hàm này có thể không bao giờ mọc hoặc hình thành. Khi chúng hình thành, chúng thường phải được loại bỏ. Nếu có bất kỳ chiếc răng nào hình thành, ví dụ như răng hàm thứ tư và thứ năm, rất hiếm gặp thì chúng được gọi là răng thừa. Sự phát triển ít hơn số lượng răng thông thường được gọi là thiểu sản răng.

Có sự khác biệt nhỏ giữa răng của nam và nữ, răng của nam và hàm của nam có xu hướng lớn hơn trung bình so với răng và hàm của nữ. Cũng có sự khác biệt về tỷ lệ mô răng bên trong, răng nam có nhiều ngà răng hơn trong khi răng nữ có lượng men răng nhiều hơn tương ứng. Theo ký hiệu Palmer, khuôn hàm được chia làm 4 cung hàm: 1 là ở trên bên phải, 2 là ở trên bên trái, 3 là ở dưới bên trái, 4 là ở dưới bên phải.

 Một cung hàm bao gồm các răng:

• Răng hàm lớn thứ 3 (răng khôn): Răng hàm thứ ba là răng nằm ở phía bên của cả hai răng hàm lớn thứ hai và không có răng nào ở phía sau răng vĩnh viễn. Trong cung hàm đọc từ giữa ra có ký hiệu số 8.
• Răng hàm lớn thứ 2 (răng hàm 12 tuổi): Răng hàm lớn thứ hai là răng nằm ở phía bên của cả hai răng hàm lớn thứ nhất nhưng ở phía gần của cả hai răng hàm lớn thứ ba. Ký hiệu là 7.
• Răng hàm lớn thứ nhất (răng hàm 6 tuổi): Răng hàm lớn thứ nhất là răng nằm ở phía bên của cả hai răng hàm nhỏ thứ hai nhưng ở phía gần của cả hai răng hàm lớn thứ hai. Ký hiệu là 6.
• Răng hàm nhỏ thứ 2: Răng cối nhỏ thứ hai là răng nằm ở phía bên của cả hai răng cối nhỏ thứ nhất nhưng ở phía gần của cả hai răng cối lớn thứ nhất. Ký hiệu là 5.
• Răng hàm nhỏ thứ nhất: Răng hàm nhỏ thấy ở xa răng nanh và ở phía gần răng hàm nhỏ thứ 2. Số thứ tự 4.
• Răng nanh: Răng nanh là răng nằm ở phía bên tính từ cả hai răng cửa bên nhưng ở phía gần của cả hai răng hàm nhỏ thứ nhất. Đây là chiếc răng dài nhất về tổng chiều dài, từ chân răng đến mép cắn trong miệng. Số thứ tự 3.
• Răng cửa bên: Răng cửa bên là răng nằm 2 bên hai răng cửa giữa và phía gần của cả hai răng nanh. Số thứ tự 2.
• Răng cửa giữa: Tám răng cửa là răng trước, bốn răng ở hàm trên và bốn răng ở hàm dưới. Chức năng của chúng là cắt hoặc cắt thức ăn trong quá trình nhai. Các răng cửa giữa thường là những chiếc răng dễ thấy nhất, vì chúng là hai răng trung tâm trên cùng ở phía trước miệng. Trong cung hàm đọc từ giữa ra có thứ tự là 1.

Tương ứng cung hàm trên bên phải kí hiệu số 1 (răng sữa tương ứng với 5), cung hàm dưới bên trái kí hiệu số 2 (răng sữa là 6), cung hàm dưới bên trái kí hiệu số 3 (răng sữa là 7) và cung hàm dưới bên phải kí hiệu số 4 (răng sữa là 8).

Cách chia sơ đồ răng vĩnh viễn theo nha khoa ở Việt Nam

Định hướng của biểu đồ theo truyền thống là "góc nhìn của nha sĩ", tức là bên phải của bệnh nhân bệnh răng miệng tương ứng với biểu đồ ký hiệu bên trái. Tuy nhiên, các ký hiệu "trái" và "phải" trên biểu đồ vẫn tương ứng với bên trái và bên phải của bệnh nhân.

• Cách đọc sơ đồ răng: Lần lượt từ giữa ra phía ngoại vi răng được đánh số từ 1-8 ở 1 góc phần tư của khuôn hàm như hình.
• Ký hiệu răng được quy định quốc tế từ năm 1978 đến nay: RXY: Trong đó R là răng, X là số thứ tự cung răng, Y là số thứ tự của răng.

Ví dụ:

• R38: Là răng hàm lớn thứ 3 vĩnh viễn hàm dưới bên trái.
• R13: Là răng nanh vĩnh viễn hàm trên bên phải.
• R24: Là răng hàm nhỏ thứ nhất vĩnh viễn hàm trên bên trái.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về sơ đồ răng. Hi vọng với bài viết, bạn đã nắm được vị trí và tên gọi của từng loại răng mà một người trưởng thành có thể có. 

Xem thêm: Các phương pháp nẹp răng phổ biến hiện nay