Loét Buruli là gì? Triệu chứng, biện pháp điều trị và cách phòng ngừa

Loét Buruli, một bệnh truyền nhiễm hiếm gặp nhưng đầy nguy hiểm, đang là một vấn đề đáng lo ngại trong lĩnh vực y tế toàn cầu. Hãy cùng nhau khám phá về bệnh loét Buruli từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh và điều trị, để hiểu rõ hơn về căn bệnh này và có cách giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh.

Loét Buruli là gì?

Bệnh loét Buruli (Buruli ulcer - BU) là một loại bệnh nhiễm trùng do Mycobacterium ulcerans (M. ulcerans) gây ra. Bệnh này được mô tả lần đầu tiên vào năm 1897 bởi một bác sĩ người Anh Albert Cook, nhưng cho đến năm 1948, Mac Callum mới phân lập được vi khuẩn gây bệnh này.

BU thường xuất hiện ở các vùng nhiệt đới và các khu vực có sự thay đổi môi trường do ngập lụt, ao hồ, sông ngòi bị kẹt. Hiện nay, BU ghi nhận ở 37 quốc gia trên toàn thế giới gồm châu Phi, Nam Mỹ, châu Á và Úc.

Bệnh thường phổ biến ở trẻ em trong độ tuổi từ 1 đến 15. Triệu chứng cơ bản thường là loét trên da, tổ chức dưới da, cơ bắp và viêm xương, gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Mặc dù đã được biết đến từ lâu, nhưng sự chú ý và quan tâm đối với bệnh này vẫn còn hạn chế, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ. Do có khả năng lan rộng ở nhiều vùng, Tổ chức Y tế Thế giới đã thành lập một nhóm đặc nhiệm vào năm 1998 với mục tiêu giúp điều tra dịch tễ, nghiên cứu các biện pháp phòng và điều trị bệnh tình nguy hiểm này.

Triệu chứng của loét Buruli

Bệnh thường bắt đầu với các ổ viêm nhỏ dạng nốt gây sưng, tấy, không đau và không sốt, thường xuất hiện ở cánh tay, chân và đôi khi ở các vùng khác của cơ thể. Những vùng này sau đó có thể phát triển thành các vết loét hoại tử lớn, có nền màu trắng và vàng, do độc tố mycolactone gây ra. Đặc điểm này làm giảm hoạt động miễn dịch tại chỗ, khiến cho bệnh tiến triển một cách nhanh chóng mà không gây đau và sốt.

Bệnh thường tiến triển một cách âm thầm, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn do các nốt, mảng bám hoặc phù nề thường sớm chuyển thành loét và hoại tử trong vòng 4 tuần. Xương cũng bị tổn thương, gây biến dạng.

Bệnh được chia thành ba mức độ khác nhau:

• Loại I, tổn thương nhỏ đơn (32%) có đường kính khoảng dưới 5 cm;
• Loại II, mảng bám không gây loét và dạng phù nề từ 5 - 15 cm (35%);
• Các tổn thương loại III trên 15 cm bao gồm dạng lan tỏa như viêm tủy xương và tổn thương khớp (33%).

Tổn thương ở các chi: 35% ở chi trên, 55% ở chi dưới và 10% ở các vùng khác. Khi được điều trị kịp thời, hầu hết các vết loét sẽ lành hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu không được chẩn đoán sớm hoặc không được điều trị, bệnh có thể gây ra sẹo, biến dạng vĩnh viễn, thậm chí là tàn phế.

Điều trị loét Buruli thế nào?

Để giảm thiểu nguy cơ phát triển tình trạng kháng thuốc, việc sử dụng sự kết hợp của nhiều loại thuốc kháng sinh và các phương pháp điều trị bổ sung là rất quan trọng. Theo các nghiên cứu gần đây, sự kết hợp của rifampicin (10 mg/kg mỗi ngày) và clarithromycin (7,5 mg/kg hai lần mỗi ngày) đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị là phương pháp điều trị hiệu quả. Tại Úc, việc sử dụng kết hợp rifampicin (10 mg/kg mỗi ngày) và moxifloxacin (400 mg mỗi ngày) đã được áp dụng rộng rãi và cho thấy kết quả điều trị tích cực.

Ngoài ra, vật lý trị liệu và phục hồi chức năng cũng là một phần không thể thiếu trong việc kiểm soát bệnh trong những trường hợp nặng, nhằm ngăn ngừa tình trạng khuyết tật và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Các biện pháp phục hồi chức năng dài hạn cũng cần được áp dụng cho những người bị khuyết tật để đảm bảo khả năng vận động và hoạt động hàng ngày của họ.

Những chiến lược can thiệp tương tự cũng thường được áp dụng cho các bệnh nhiệt đới khác bị lãng quên, như bệnh phong và bệnh giun chỉ bạch huyết. Điều này cho thấy sự linh hoạt và hiệu quả của các phương pháp điều trị đa chiều trong việc quản lý và chữa trị các bệnh nhiễm trùng phức tạp.

Biện pháp phòng ngừa loét Buruli

Hiện nay, vẫn chưa có biện pháp hiệu quả nào được phát hiện để phòng ngừa và chống lại bệnh loét Buruli, do nguyên nhân chính của bệnh và cơ chế lây truyền của nó vẫn chưa được hiểu rõ. Tương tự như bệnh lao, một số nhà nghiên cứu đã thử nghiệm việc sử dụng vaccin chủng ngừa Bacillus Calmette–Guérin (BCG), nhưng không đạt được hiệu quả như mong đợi.

Mục tiêu chính của việc kiểm soát bệnh loét Buruli là giảm tổn thương, khuyết tật và gánh nặng kinh tế xã hội do bệnh gây ra. Do đó, việc phát hiện sớm và điều trị bằng cách sử dụng kháng sinh phối hợp vẫn được ưu tiên hàng đầu trong quá trình kiểm soát và điều trị bệnh. 

Tóm lại, loét Buruli là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn Mycobacterium ulcerans gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Bệnh có thể gây ra những tổn thương lớn và vĩnh viễn nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng và cải thiện các biện pháp y tế là vô cùng quan trọng để ngăn chặn sự lây lan và giảm thiểu tác động của loét Buruli. Điều trị sớm và chính xác sẽ giúp giảm thiểu các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người mắc bệnh.

Xem thêm: Loét do tì đè là gì? Hướng điều trị và chăm sóc người bệnh