Lưu ý khi lựa chọn thuốc bổ cho người già

Sức đề kháng và sức khỏe của người già thường ngày càng suy yếu và cần phải được chăm sóc đặc biệt. Các loại thuốc bổ thường chứa các vitamin, khoáng chất, axit amin và các hợp chất đơn giản được tạo thành trong quá trình chuyển hóa các chất đạm. Chúng có tác dụng làm trẻ hóa tế bào, tăng cường khả năng hấp thụ dưỡng chất từ thức ăn, bảo vệ xương khớp, ngăn chặn loãng xương và giảm nguy cơ gãy xương...

Đặc điểm dinh dưỡng ở người cao tuổi

Khi tuổi tác gia tăng, cơ thể trải qua nhiều thay đổi như giảm khối cơ, giảm sự tiết axit dạ dày, và da trở nên khô và mỏng hơn. Những biến đổi này ảnh hưởng đến quá trình hấp thu chất dinh dưỡng, bao gồm việc giảm tiết axit dạ dày làm giảm khả năng hấp thu các vitamin và khoáng chất như vitamin B12, sắt, canxi và magiê. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng ở người cao tuổi, quá trình hấp thu vitamin qua màng ruột giảm đi, và quá trình chuyển hóa vitamin cũng thay đổi.

Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố như cân nặng, chiều cao, khối cơ và mức độ hoạt động. Người cao tuổi thường có xu hướng ít hoạt động hơn so với người trẻ, ít tập thể dục và mất đi khối cơ. Do đó, họ cần ít năng lượng hơn cho các hoạt động và duy trì cân nặng.

Mặc dù nhu cầu năng lượng giảm ở người cao tuổi, nhưng vấn đề về hấp thu dinh dưỡng do sự lão hóa của các cơ quan tiêu hóa yêu cầu mức độ bổ sung dinh dưỡng cao hơn. Vì vậy, ngoài việc duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối với rau củ quả, thịt và hải sản, việc bổ sung vitamin cho người cao tuổi trở nên cần thiết trong một số trường hợp. Các loại vitamin và chất dinh dưỡng quan trọng cho người cao tuổi bao gồm vitamin D, vitamin B12, canxi và protein.

Nguyên tắc dùng thực phẩm chức năng và thuốc bổ cho người già

Việc sử dụng thuốc bổ hoặc các loại thực phẩm chức năng bổ sung vitamin cho người già cần tuân thủ các nguyên tắc sau đây:

Chỉ bổ sung khi cần thiết: Nên bổ sung vitamin khi chế độ dinh dưỡng không cung cấp đầy đủ dinh dưỡng hoặc khi có các dấu hiệu của việc hấp thu dinh dưỡng không đủ, như mất cảm giác ngon miệng, suy nhược cơ thể...

Lựa chọn vitamin phù hợp: Chọn loại vitamin bổ sung phù hợp với độ tuổi, trọng lượng cơ thể và thời gian sử dụng một cách hợp lý. Việc này đảm bảo rằng mức độ bổ sung đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cụ thể của mỗi người.

Không tự ý sử dụng: Không nên tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc bổ cho người già hoặc thực phẩm chức năng nào mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ. Việc tự ý bổ sung vitamin có thể gây ra tương tác không mong muốn với các loại thực phẩm hoặc thuốc khác đang sử dụng. Ví dụ: Aspirin, warfarin, sâm (ginseng) và vitamin E đều có tác dụng chống đông máu, nên việc sử dụng chúng cùng lúc có thể tăng nguy cơ chảy máu dạ dày.

Như vậy, ở người già, nhu cầu về các chất dinh dưỡng thường cao hơn so với giai đoạn tuổi trẻ. Do đó, việc bổ sung vitamin cho người già trở nên vô cùng quan trọng và có thể thực hiện thông qua chế độ dinh dưỡng hoặc sử dụng các loại thuốc bổ, thực phẩm chức năng bổ sung vitamin.

Lựa chọn thuốc bổ cho người già

Khi lựa chọn thuốc bổ cho người già, điều quan trọng là phải tùy thuộc vào nhu cầu dinh dưỡng và tình trạng sức khỏe cụ thể của mỗi người. Dưới đây là một số loại thuốc bổ phổ biến mà người già thường được khuyến nghị sử dụng:

Thuốc bổ chống ôxy hóa

Thuốc bổ chống ôxy hóa được sử dụng nhằm tăng cường tuổi thọ của tế bào và phòng ngừa các bệnh lý phổ biến ở người già như bệnh tim mạch, cao huyết áp, nhiễm trùng và các vấn đề về thị giác. Thành phần của loại thuốc này bao gồm 4 chất chính:

Beta caroten (tiền vitamin A) 5000 UI: Beta caroten có vai trò quan trọng trong việc tăng trưởng và tái tạo tế bào, củng cố hệ miễn dịch của cơ thể, bảo vệ niêm mạc và ngăn chặn quá trình lão hóa. Nó cũng có khả năng ngăn chặn sự phát triển của ung thư, giảm tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch và ngăn chặn sự thoái hóa của đục thủy tinh thể.

Selenium: Selenium hoạt động như một chất xúc tác, kích hoạt vitamin E và ngăn chặn sự hình thành của các gốc tự do thứ cấp.

Vitamin E 400 UI: Vitamin E là một chất dinh dưỡng thiết yếu, giúp ngăn chặn bệnh lý mãn tính như ung thư, bệnh tim mạch và thoái hóa thần kinh. Tuy nhiên, nếu sử dụng liều lượng cao có thể dẫn đến thiếu hụt vitamin A hoặc gây khó khăn trong việc hấp thu vitamin D.

Vitamin C 500 mg: Vitamin C có tác dụng chống lão hóa, ngăn chặn vi khuẩn gây nhiễm trùng, giảm phản ứng dị ứng và hỗ trợ cơ thể hấp thu các chất vi lượng quan trọng. Tuy nhiên, sử dụng quá liều (trên 500 mg/ngày) có thể gây viêm loét dạ dày, ruột, viêm bàng quang hoặc viêm ống tiết niệu.

Các acid amin

Các acid amin là nhóm chất cần thiết cho cơ thể, bao gồm 8 acid amin thiết yếu mà cơ thể không tự sản xuất được, bao gồm leucin, isoleucin, methionin, phenylmethionin, thionin, tryptophan, valin và lysine.

Thuốc bổ chứa acid amin được sử dụng để bổ sung các acid amin thiết yếu mà cơ thể có thể thiếu hụt. Đặc biệt, lysine thường được bổ sung vào nhiều loại thuốc bổ vì nó không chỉ cung cấp chất dinh dưỡng mà còn tham gia vào nhiều quá trình chuyển hóa trong cơ thể, giúp cải thiện tình trạng suy nhược.

Thiếu hụt lysine có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau như chán ăn và rối loạn chuyển hóa chất béo, dẫn đến sự yếu cơ.

Thuốc bổ 3B

Thuốc bổ 3B thường được sử dụng bởi người cao tuổi để giảm đau thần kinh, cơ bắp, đau khớp và suy dinh dưỡng. Liều lượng phối hợp thường chứa 123 - 250 mg vitamin B1, 125 - 250 mg vitamin B6 và 1.000 mg vitamin B12 trong mỗi viên. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc bổ 3B này, cần chú ý các điều sau:

• Việc sử dụng liều cao hoặc kéo dài của vitamin B1 có thể gây ra bệnh Pellagra (do thiếu vitamin PP), viêm miệng (do thiếu vitamin B2) hoặc các phản ứng dị ứng khác.
• Sử dụng liều lượng cao của vitamin B6 (khoảng 1 g/ngày) trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng thừa vitamin B6, gây ra viêm dây thần kinh, suy giảm trí nhớ và giảm tiết prolactin.
• Sử dụng liều lượng cao và liên tục của vitamin B12 có thể dẫn đến sự tích tụ ở gan, gây ra các triệu chứng thừa cobalt, tăng huyết áp và tăng sản xuất hồng cầu quá mức.

Thuốc bổ đa vitamin

Thuốc bổ đa vitamin thường được sử dụng để bổ sung nhiều loại vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Tuy nhiên, ít người biết rằng việc sử dụng thuốc đa vitamin trong thời gian dài có thể gây ra các phản ứng phụ do thừa một số loại vitamin. Khi sử dụng lâu dài và với liều lượng cao, cần chú ý các điều sau:

• Sử dụng quá liều của vitamin E có thể gây ra tình trạng thiếu hụt vitamin A hoặc làm giảm hấp thu của vitamin K.
• Thừa vitamin D có thể gây ra tăng huyết canxi, canxi hóa mô mềm và sự suy giảm chức năng thận.
• Thừa vitamin A có thể gây ra những triệu chứng như đau đầu, áp lực nội sọ tăng cao, viêm da và thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Ngoài ra, một số chế phẩm như campozyme, geritol complete… có chứa vitamin K, có thể tăng nguy cơ đông máu ở những người có bệnh tim mạch. vitamin này thường chỉ cần thiết cho trẻ em hoặc những người không hấp thụ được vitamin K do dùng kháng sinh trong thời gian dài, gây tổn thương cho vi khuẩn đường ruột. Sử dụng quá liều acid nicotinic (vitamin PP) cũng có thể dẫn đến tăng khả năng đông máu, gây tắc mạch và tăng huyết áp.

Thuốc bổ đa khoáng chất

Thuốc bổ đa khoáng chất, một loại thuốc bổ đa vitamin được bổ sung thêm khoáng chất, đòi hỏi sự chú ý đặc biệt:

• Thừa cobalt có thể dẫn đến nguy cơ rối loạn tuyến giáp và tim.
• Thừa chất sắt có thể gây ra tình trạng ngộ độc, viêm dạ dày ruột cấp, tiêu chảy và phân đen.
• Thừa iốt (nhiều hơn 6 mg/ngày) có thể ức chế hoạt động của tuyến giáp và gây ra nhược giáp.
• Thừa kẽm có thể cản trở quá trình hấp thu và sử dụng của đồng và sắt.
• Thừa molypden có thể tăng đào thải chất đồng từ cơ thể.

Thuốc bổ chống loãng xương

Người cao tuổi thường gặp phải tình trạng xương xốp, dễ gãy, thậm chí một trượt ngã nhẹ cũng có thể gây ra gãy xương. Thuốc bổ trong nhóm này thường kết hợp giữa canxi và vitamin D. Tuy nhiên, sử dụng lạm dụng có thể dẫn đến các vấn đề tăng canxi máu, vôi hóa mô mềm, xương hóa sụn và suy thận.

Thuốc bổ trợ tiêu hóa

Loại thuốc này thường chứa các enzym giúp tiêu hóa thức ăn như amylase, lipase, protease hoặc kết hợp với enzym tuyến tuỵ, chiết xuất từ mật bò và các chất chống đầy hơi như dimethicone.

Trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại thuốc bổ nào, người già nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo rằng bạn lựa chọn sản phẩm đúng nhu cầu dinh dưỡng và tình trạng sức khỏe cụ thể của họ.

Xem thêm:

• Top 3 thuốc bổ kích thích ăn uống cho người già
• Các loại thuốc bổ não cho người già tốt nhất hiện nay