Một số bệnh tuyến giáp ở phụ nữ phổ biến và triệu chứng cần lưu ý

Tuyến giáp là một cơ quan quan trọng trong hệ nội tiết, chịu trách nhiệm điều hòa nhiều chức năng thiết yếu của cơ thể, đặc biệt là quá trình trao đổi chất. Ở phụ nữ, các vấn đề về tuyến giáp không chỉ phổ biến mà còn gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống, từ mệt mỏi kéo dài đến rối loạn kinh nguyệt. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số bệnh tuyến giáp thường gặp ở phụ nữ và những triệu chứng cần lưu ý để kịp thời phát hiện và điều trị.

Tại sao bệnh tuyến giáp ở phụ nữ phổ biến hơn nam giới?

Phụ nữ dễ mắc các bệnh về tuyến giáp hơn nam giới do sự khác biệt về sinh lý và hormone. Hormone giới tính, đặc biệt là estrogen, được cho là có ảnh hưởng lớn đến chức năng tuyến giáp. Estrogen có thể kích thích hoạt động của hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh tự miễn liên quan đến tuyến giáp, như bệnh Hashimoto hoặc Basedow. 

Hơn nữa, phụ nữ trải qua nhiều giai đoạn biến động hormone mạnh mẽ như dậy thì, mang thai, sinh con, tiền mãn kinh và mãn kinh, khiến tuyến giáp dễ bị ảnh hưởng và mất cân bằng. Sự nhạy cảm của hệ thống miễn dịch ở phụ nữ cũng là yếu tố góp phần, khiến họ dễ mắc các bệnh tự miễn, trong đó có các bệnh lý về tuyến giáp, cao hơn so với nam giới.

Một số bệnh tuyến giáp ở phụ nữ thường gặp

Một số bệnh tuyến giáp thường gặp ở phụ nữ có thể kể đến như:

Suy giáp

Suy giáp là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ hormone thyroxine (T4) để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Tình trạng này làm chậm nhiều chức năng quan trọng, như trao đổi chất và điều hòa năng lượng. Ngoài ra, suy giáp còn có thể dẫn đến vô sinh.

Các triệu chứng thường gặp của suy giáp có thể kể đến như mệt mỏi, tăng cân không rõ nguyên nhân, thường xuyên cảm thấy lạnh, da khô, rụng tóc, táo bón, buồn ngủ, trầm cảm, kinh nguyệt không đều,...

Điều trị suy giáp chủ yếu là bổ sung hormone thyroxine (levothyroxine) để thay thế lượng hormone tuyến giáp thiếu hụt. Bệnh nhân cần kiểm tra nồng độ hormone định kỳ để điều chỉnh liều lượng thuốc phù hợp.

Cường giáp

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá mức hormone thyroxine, dẫn đến tăng tốc các chức năng trao đổi chất của cơ thể. Người bị cường giáp có thể có nguy cơ loãng xương cao.

Phụ nữ mắc cường giáp có thể gặp phải các triệu chứng như sụt cân không kiểm soát, da ẩm, nóng, nhịp tim nhanh hoặc không đều, khó ngủ, lo âu, tiêu chảy và run tay. Tình trạng này cũng có thể dẫn đến kinh nguyệt không đều hoặc dừng kinh hoàn toàn.

Điều trị cường giáp có thể bao gồm thuốc kháng giáp để giảm sản xuất hormone, iod phóng xạ để tiêu diệt một phần tuyến giáp hoạt động quá mức, hoặc phẫu thuật để loại bỏ tuyến giáp. Mỗi phương pháp được chọn tùy thuộc vào tình trạng bệnh của từng người.

Ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp xảy ra khi các tế bào của tuyến giáp phát triển bất thường và không kiểm soát, hình thành các khối u ác tính. Đây là một trong những loại ung thư thường gặp nhưng có tỷ lệ điều trị thành công cao nếu phát hiện sớm.

Ung thư tuyến giáp có thể không có triệu chứng ban đầu, nhưng khi phát triển, có thể gây sưng hoặc khối cứng ở cổ, khàn giọng kéo dài, khó nuốt, hoặc sưng hạch bạch huyết.

Điều trị ung thư tuyến giáp bao gồm phẫu thuật loại bỏ tuyến giáp, điều trị iod phóng xạ, và liệu pháp hormone. Phát hiện sớm qua việc thăm khám định kỳ đóng vai trò rất quan trọng trong điều trị thành công bệnh này.

Bướu lành tuyến giáp

Bướu lành tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp phình to, nhưng không có đặc tính ác tính. Thường là do thiếu iốt, sự tăng sinh bất thường hoặc các yếu tố di truyền.

Phụ nữ mắc bướu lành tuyến giáp có thể gặp triệu chứng sưng cổ, cảm giác khó chịu ở cổ, khó nuốt, hoặc ho khan. Tuy nhiên, nhiều trường hợp không có triệu chứng và chỉ phát hiện khi khám định kỳ.

Nếu bướu không gây ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp hoặc gây khó chịu, bác sĩ có thể chỉ yêu cầu theo dõi định kỳ. Trong trường hợp bướu quá lớn hoặc ảnh hưởng đến chức năng, có thể cần phẫu thuật hoặc điều trị iod phóng xạ để giảm kích thước.

Rối loạn giáp thai kỳ

Rối loạn giáp thai kỳ là tình trạng bất thường của tuyến giáp xảy ra trong quá trình mang thai, thường là suy giáp hoặc cường giáp, do thay đổi hormone trong thai kỳ. Điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

Suy giáp trong thai kỳ có thể gây mệt mỏi, tăng cân quá mức, táo bón, và khô da. Trong khi đó, cường giáp có thể gây sụt cân, nhịp tim nhanh và cảm giác lo lắng.

Điều trị rối loạn giáp thai kỳ cần sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa nội tiết và sản phụ khoa, với mục tiêu duy trì mức hormone tuyến giáp trong khoảng an toàn để không ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé. Thuốc điều trị được lựa chọn dựa trên tính an toàn đối với thai nhi.

Nang tuyến giáp

Nang tuyến giáp là những túi nhỏ chứa dịch hình thành bên trong tuyến giáp. Phần lớn các nang tuyến giáp là lành tính, tuy nhiên nếu nang phát triển lớn, nó có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp.

Các triệu chứng của nang tuyến giáp thường không rõ rệt, nhưng nếu nang lớn có thể gây sưng cổ, cảm giác khó nuốt, hoặc đau ở vùng cổ.

Đối với nang tuyến giáp, nếu không có triệu chứng, bệnh nhân thường chỉ cần theo dõi. Trong trường hợp nang lớn hoặc có dấu hiệu gây áp lực, chọc hút dịch hoặc phẫu thuật có thể được chỉ định.

Viêm tuyến giáp Hashimoto

Viêm tuyến giáp Hashimoto là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào tuyến giáp, dẫn đến suy giảm khả năng sản xuất hormone tuyến giáp.

Bệnh Hashimoto gây ra các triệu chứng tương tự suy giáp như mệt mỏi, tăng cân, cảm giác lạnh, và da khô. Đôi khi cổ có thể sưng to do tuyến giáp bị viêm, tạo thành bướu cổ.

Điều trị Hashimoto thường dựa trên việc bổ sung hormone thyroxine để thay thế lượng hormone bị thiếu. Bệnh nhân cần kiểm tra định kỳ và điều chỉnh liều thuốc để đảm bảo mức hormone trong cơ thể ổn định.

Cách phòng ngừa bệnh tuyến giáp ở phụ nữ hiệu quả

Bệnh tuyến giáp ở phụ nữ có thể được phòng ngừa hiệu quả thông qua các biện pháp sau:

• Chế độ dinh dưỡng đủ iốt: Bổ sung thực phẩm giàu iốt như muối iốt, hải sản để giúp tuyến giáp hoạt động tốt, nhưng nên vừa đủ để tránh thừa iốt.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng thông qua yoga, thiền giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Khám tuyến giáp định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường và có biện pháp can thiệp kịp thời.
• Giữ cân bằng hormone: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, giữ cân nặng hợp lý và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn giúp duy trì cân bằng hormone, phòng ngừa bệnh tuyến giáp.
• Tránh tiếp xúc với chất độc hại: Hạn chế sử dụng đồ nhựa chứa BPA và các sản phẩm có hóa chất gây hại, để bảo vệ chức năng tuyến giáp.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Bổ sung vitamin và khoáng chất như vitamin C, D và kẽm để hỗ trợ hệ miễn dịch, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tuyến giáp tự miễn.
• Hạn chế thuốc lá và rượu bia: Tránh thuốc lá và lạm dụng rượu bia vì các hóa chất này ảnh hưởng tiêu cực đến tuyến giáp và sức khỏe tổng thể.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng hợp lý giúp tuyến giáp hoạt động hiệu quả và giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Bổ sung selen và kẽm: Hai vi chất quan trọng này giúp tuyến giáp hoạt động ổn định, có trong các loại hạt, thịt đỏ và hải sản.

Bệnh tuyến giáp ở phụ nữ thường gây ra nhiều triệu chứng phức tạp và có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tổng thể. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu bất thường và thường xuyên thăm khám sức khỏe là chìa khóa giúp phụ nữ kiểm soát bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn nắm bắt được thông tin quan trọng về các bệnh tuyến giáp thường gặp ở phụ nữ để có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả.