Mùa tay chân miệng cao điểm là khi nào? Cần làm gì để phòng bệnh?

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm do virus, dễ lây lan, đặc biệt là ở trẻ em dưới 5 tuổi. Mỗi năm, vào mùa cao điểm, các cơ sở y tế tại Việt Nam lại ghi nhận số ca tay chân miệng tăng vọt. Mặc dù phần lớn các ca bệnh đều ở mức độ nhẹ và có thể tự khỏi, nhưng nếu không được theo dõi và xử trí đúng cách, bệnh có thể gây biến chứng nặng. Vì vậy, việc chủ động phòng bệnh trong mùa tay chân miệng vô cùng quan trọng. Nếu chưa biết mùa tay chân miệng cao điểm là khi nào, đây chính là bài viết dành cho bạn.

Mùa tay chân miệng cao điểm là khi nào?

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm có thể xảy ra quanh năm. Nhưng mỗi năm đều có những thời điểm bệnh bùng phát mạnh mẽ – được gọi là mùa cao điểm. Vậy mùa tay chân miệng khi nào? Theo thống kê của ngành y tế trong nhiều năm qua, số ca mắc tay chân miệng thường tăng cao vào hai giai đoạn: Từ tháng 4 đến tháng 6 và từ tháng 9 đến tháng 11.

Mùa cao điểm bệnh tay chân miệng ở Việt Nam xuất hiện không phải ngẫu nhiên, mà là kết quả của sự kết hợp giữa nhiều yếu tố môi trường, thời tiết, hành vi sinh hoạt,…

Khí hậu đặc trưng của Việt Nam

Khí hậu nóng ẩm đặc trưng của Việt Nam, đặc biệt vào mùa xuân và mùa thu, tạo điều kiện lý tưởng cho virus tay chân miệng – điển hình là Coxsackie A16 và EV71 – phát triển mạnh. Nhiệt độ cao cùng độ ẩm lớn không chỉ thúc đẩy tốc độ nhân lên của virus mà còn kéo dài thời gian tồn tại của chúng trên các bề mặt như đồ chơi, sàn nhà, tay nắm cửa,…

Thời điểm trẻ quay lại trường học

Bên cạnh đó, vào các giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 8 đến tháng 10, trẻ em thường quay lại trường học hoặc bắt đầu năm học mới. Đây là môi trường tập thể đông đúc, nơi trẻ dễ tiếp xúc gần, dùng chung đồ dùng và khó giữ vệ sinh cá nhân một cách triệt để.

Xu hướng bùng phát theo chu kỳ của virus

Ngoài ra, các chủng virus gây bệnh tay chân miệng có xu hướng bùng phát theo chu kỳ. Có thể mỗi năm sẽ có một đợt tăng mạnh, hoặc vài năm sẽ xuất hiện một đợt dịch lớn hơn bình thường. Khi miễn dịch cộng đồng suy giảm, virus có cơ hội lan rộng hơn, làm gia tăng số ca mắc và tạo nên dịch quy mô lớn.

Cách phòng ngừa tay chân miệng trong mùa cao điểm

Trong mùa tay chân miệng cao điểm, việc chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng.

Rửa tay đúng cách và thường xuyên

Rửa tay là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả trong việc phòng ngừa bệnh tay chân miệng mùa cao điểm. Cả trẻ em và người lớn đều cần rửa tay bằng xà phòng và nước sạch theo 6 bước hướng dẫn của Bộ Y tế.

Thời điểm quan trọng cần rửa tay bao gồm: Trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã cho trẻ, sau khi tiếp xúc với chất dịch cơ thể như nước bọt, bóng nước, hay phân. Phụ huynh và giáo viên nên hướng dẫn và giám sát trẻ thực hiện rửa tay đúng cách hằng ngày để hình thành thói quen tốt.

Vệ sinh môi trường sống và đồ dùng

Môi trường sống sạch sẽ góp phần hạn chế sự lây lan của virus. Các gia đình, trường học cần thường xuyên làm sạch và khử khuẩn các vật dụng mà trẻ tiếp xúc như đồ chơi, tay nắm cửa, mặt bàn, ghế và sàn nhà. Nên sử dụng các dung dịch sát khuẩn phù hợp như cloramin B pha loãng theo tỷ lệ khuyến cáo.

Khi sử dụng các chất tẩy rửa khác, cần đảm bảo an toàn cho trẻ nhỏ và tuân thủ hướng dẫn sử dụng. Hạn chế để trẻ dùng chung vật dụng cá nhân là một trong những cách đơn giản nhưng rất hiệu quả để phòng chống bệnh tay chân miệng.

Hạn chế tụ tập đông người trong mùa dịch

Vào mùa tay chân miệng cao điểm, phụ huynh nên hạn chế đưa trẻ đến những nơi đông người, đặc biệt là khu vui chơi trong nhà, trung tâm thương mại hoặc không gian kín. Trường học và nhà trẻ cũng cần cân nhắc tạm ngưng các hoạt động tập thể nếu có nhiều ca bệnh xuất hiện. Việc giãn cách hợp lý và hạn chế tiếp xúc gần là cách hiệu quả để ngăn chặn virus lây lan diện rộng.

Tăng cường sức đề kháng cho trẻ

Hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp trẻ chống lại virus hiệu quả hơn. Vì vậy, cha mẹ cần chú trọng cho trẻ ăn đủ chất, ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc và tham gia các hoạt động vận động phù hợp theo độ tuổi. Trẻ có hệ miễn dịch khỏe mạnh có thể giảm nguy cơ mắc bệnh. Nếu không may mắc bệnh cũng sẽ gặp triệu chứng nhẹ hơn và giảm nguy cơ biến chứng.

Tăng cường giám sát tại trường học và nhà trẻ

Các cơ sở giáo dục, đặc biệt là trường mầm non và nhà trẻ, đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát dịch tay chân miệng. Giáo viên cần được tập huấn để nhận biết sớm các biểu hiện bệnh ở trẻ và có quy trình xử lý phù hợp. Việc theo dõi sức khỏe trẻ hằng ngày, đo nhiệt độ, kiểm tra miệng và da sẽ giúp phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ. Các trường cũng nên truyền thông nội bộ, gửi thông báo đến phụ huynh bằng poster, bảng thông báo và các buổi tuyên truyền về phòng chống dịch.

Cần làm gì khi trẻ mắc tay chân miệng trong mùa cao điểm?

Khi trẻ mắc tay chân miệng trong mùa cao điểm, cha mẹ cần xử lý khoa học để giúp con mau hồi phục và hạn chế lây lan.

Cách ly trẻ bệnh để tránh lây lan

Vào mùa tay chân miệng cao điểm, số lượng trẻ mắc bệnh sẽ gia tăng. Nếu phát hiện trẻ có các biểu hiện nghi ngờ tay chân miệng, cần cho trẻ nghỉ học và cách ly tại nhà.

Thời gian cách ly thường kéo dài ít nhất 7 ngày kể từ khi khởi phát bệnh. Trong thời gian này, trẻ nên tránh tiếp xúc với người khác, nhất là trẻ em khác trong gia đình hoặc khu dân cư. Trẻ có thể trở lại trường học khi đã hết sốt ít nhất 24 giờ và lúc các vết loét, bóng nước đã lành hoàn toàn.

Đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán bệnh chính xác

Bệnh tay chân miệng có thể dễ bị nhầm lẫn với một số bệnh khác như thủy đậu, sởi, rubella, nhiệt miệng,… Khi trẻ có dấu hiệu của bệnh chân tay miệng, cha mẹ không nên tự ý cho trẻ dùng thuốc, đặc biệt là kháng sinh. Hãy đưa trẻ đi khám để trẻ được chẩn đoán bệnh chính xác và được điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.

Chăm sóc và theo dõi tại nhà đúng cách

Cha mẹ nên hạ sốt đúng cách bằng paracetamol theo chỉ định, chườm ấm, cho trẻ uống đủ nước để giữ cơ thể không mất nước. Trong giai đoạn chăm sóc tại nhà, cha mẹ cần theo dõi sát biểu hiện của trẻ mỗi ngày. Hãy chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo biến chứng tay chân miệng như co giật, ngủ li bì, thở nhanh, bỏ ăn hoàn toàn hoặc nôn ói liên tục,… Nếu trẻ sốt cao liên tục trên 2 ngày không giảm dù đã uống thuốc hạ sốt, cần đưa trẻ đi khám.

Trong môi trường học đường và các nhóm trẻ như nhà trẻ, mẫu giáo, nguy cơ bùng phát dịch rất cao. Đây là lý do cha mẹ và nhà trường cần đặc biệt đề cao các biện pháp phòng ngừa khi mùa tay chân miệng cao điểm đến gần. Chủ động theo dõi sức khỏe của trẻ, nâng cao vệ sinh môi trường và kịp thời phát hiện ca bệnh sẽ giúp giảm thiểu lây lan, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.