Muối NaHCO3 là gì? Công dụng như thế nào?

Muối NaHCO3 là gì và có công dụng như thế nào? Loại muối này có chống chỉ định với trường hợp nào hay không? Tất cả sẽ được giải đáp ngay trong bài viết dưới đây, mời bạn đọc hãy chú ý theo dõi.

Muối NaHCO3 là gì? Công dụng của muối NaHCO3

Muối NaHCO3 hay còn được gọi là natri bicarbonate, baking soda chính là một hợp chất hóa học với công thức hóa học là NaHCO3. Hợp chất này có tên hóa học là Natri Hydrocarbonat. Đây thực chất là một loại muối bao gồm các ion bicarbonate và Natri, tồn tại dưới dạng chất rắn màu trắng tinh thể, thường được sử dụng dưới dạng bột mịn.

Theo đó, muối NaHCO3 được ứng dụng rộng rãi trong vai trò là một chất phụ gia và có tác dụng rất tốt để làm bánh, chế biến các món ăn và làm mềm thịt,... Bên cạnh đó, muối NaHCO3 cũng có thể được sử dụng để tẩy rửa tại chỗ. Riêng trong y tế, muối NaHCO3 giúp chống lại toan hóa máu, acid dạ dày và kiềm hóa nước tiểu. Tuy nhiên, việc sử dụng dung dịch NaHCO3 để chống toan máu sẽ cần phải làm xét nghiệm trước và chỉ định cẩn trọng.

Muối NaHCO3 được sử dụng trong các loại thực phẩm, bánh có chứa thành phần baking soda sẽ có hàm lượng thấp và mức độ an toàn cao, thường không gây ra bất cứ phản ứng bất thường nào đối với cơ thể. Thế nhưng trong trường hợp loại muối này được sử dụng với vai trò là dược phẩm thì không thể sử dụng một cách tùy ý, cần phải có toa và hướng dẫn của bác sĩ. Do đó, trước khi sử dụng, bạn hãy trao đổi với bác sĩ tất cả các vấn đề về sức khỏe của mình, bao gồm các loại thuốc đang sử dụng để tránh gặp phải các tác dụng phụ không mong muốn khi sử dụng muối NaHCO3.

Dạng thuốc và hàm lượng của NaHCO3

Theo đó, muối NaHCO3 sẽ được điều chế thành dạng dung dịch tiêm, tá dược, dạng uống,... với hàm lượng khác nhau, cụ thể:

Dung dịch tiêm

Dung dịch tiêm: 1.4%, 4.2%, 7.5% và 8.4%.

• Lọ thủy tinh: 10ml, 50ml, 100ml.
• Chai thủy tinh: 250 ml, 500ml.

Dung dịch natri bicarbonat còn có chứa nước cất tiêm, dinatri edetat và một số các chất điện giải khác. Và 1 ml dung dịch 8,4% = 1 mEq = 1 mmol.

Thuốc dạng uống

Thuốc chống acid dạng uống được điều chế thành nhiều dạng khác nhau:

• Viên nén: 325mg, 500mg, 650mg và 1000mg.
• Dạng gói: 5g, 10g, 20g, 50g và 100g bột.
• Viên phối hợp: Bao gồm natri bicarbonat và các thuống chống acid khác như magnesi carbonat, bismuth subnitrat, nhôm hydroxide, magnesi carbonat.

Dạng viên uống hoặc qua ống thông mũi - dạ dày cũng được chuẩn bị để làm các xét nghiệm như một số chế phẩm phối hợp với natri bicarbonat và các chất điện giải như natri clorid, kali clorid, natri sulfat.

Tá dược đệm

NaHCO3 được dùng để làm tá dược đệm cho một số các loại thuốc khác như thuốc hạ sốt loại salicylat.

Chỉ định NaHCO3

NaHCO3 được chỉ định trong các trường hợp:

• Được chỉ định để sử dụng trong nhiễm toan chuyển hóa, thuốc để làm kiềm hóa, kiềm hóa nước tiểu và dùng làm thuốc kháng acid dạ dày.
• Được dùng đường uống nếu người bệnh nhiễm toan chuyển hóa mạn (do tăng urê máu, nhiễm toan ống thận).
• Được chỉ định tiêm tĩnh mạch cho người bệnh bị nhiễm acid nặng (pH máu < 7,0) giúp nâng pH máu tới 7,1.
• Được sử dụng cho trường hợp nhiễm acid chuyển hóa kèm theo giảm oxygen - mô, đặc biệt là do nhiễm acid lactic. Tuy nhiên, các ý kiến trong trường hợp này vẫn đang được tranh luận.

Trường hợp chống chỉ định

Muối NaHCO3 sẽ chống chỉ định với một số trường hợp như:

• Dung dịch tiêm truyền: Chống chỉ định tiêm truyền tĩnh mạch cho các trường hợp nhiễm kiềm chuyển hóa, nhiễm kiềm hô hấp, tăng natri huyết, giảm thông khí và trong các tình huống mà việc cung cấp natri chống chỉ định như phù, suy tim, sản giật, tăng huyết áp, tổn thương thận,...
• Thuốc chống acid dạng uống: Thuốc dạng uống sẽ chống chỉ định với các trường hợp bệnh viêm loét đại - trực tràng, hội chứng tắc ruột, bệnh Crohn, hội chứng đau ruột không rõ nguyên nhân.

Bên cạnh đó, người dùng tuyệt đối không tự ý sử dụng cũng như lạm dụng natri bicarbonat. Sử dụng quá nhiều có thể gây ra tình trạng nhiễm kiềm chuyển hóa, phù. Ngoài ra, khi sử dụng cũng cần chú ý tới khả năng bị giảm kali và tăng natri huyết.

Một số yếu tố có thể gây tương tác với natri bicarbonate

Người dùng cần đặc biệt chú ý, thuốc natri bicarbonate có thể làm xuất hiện phản ứng tương tác với một số yếu tố như:

• Làm kiềm hóa nước tiểu, do đó làm giảm sự thải trừ quinidin, pseudoephedrin, amphetamin và các loại thuốc cường giao cảm giác. Vì thế sẽ làm tăng độc tính của các loại thuốc này.
• Vì natri bicarbonat có thể tương tác với lithi, do đó làm tăng sự thải trừ lithi.
• Không sử dụng chung natri bicarbonat với rượu.
• Cần chú ý khi dùng phối hợp natri bicarbonat với sucralfat. Sucralfat sẽ phát huy hiệu quả nhất trong môi trường acid, chính vì vậy hiệu quả sẽ giảm nếu dùng chung với thuốc chống acid.

Khi phối hợp NaHCO3 với uống thuốc chống acid sẽ làm cho sự hấp thụ của một số loại thuốc giảm đi hoặc chậm lại. Một số loại thuốc cụ thể có thể kể tới như rifampicin, clopromazin, diflunisal, tetracyclin, ciprofloxacin và các thuốc kháng cholinergic.

Như vậy, trên đây là một số thông tin có liên quan tới muối NaHCO3. Bạn đọc chú ý, những thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Để hiểu rõ hơn về NaHCO3 cũng như cách sử dụng NaHCO3 an toàn, hãy liên hệ với các chuyên gia, bác sĩ để được tư vấn chi tiết.