Người bình thường có nên uống thuốc chống đột quỵ không?

Đột quỵ là căn bệnh nguy hiểm có thể xảy ra bất ngờ, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ. Nhiều người tự hỏi liệu những người bình thường có nên uống thuốc chống đột quỵ hay không. Trong bài viết này, Nhà Thuốc Long Châu sẽ cùng bạn phân tích các rủi ro và khuyến cáo y tế, để giúp bạn đưa ra quyết định an toàn cho sức khỏe.

Thuốc chống đột quỵ là gì? Gồm những nhóm thuốc nào?

Thuốc chống đột quỵ là nhóm thuốc dùng trong dự phòng đột quỵ gồm nhiều nhóm có cơ chế khác nhau: Thuốc kháng kết tập tiểu cầu (ví dụ aspirin, clopidogrel) hoặc thuốc kháng đông (ví dụ warfarin, các NOAC) nhằm giảm hình thành huyết khối. Thuốc kiểm soát huyết áp (thuốc hạ áp) và thuốc hạ cholesterol (statin) không trực tiếp chống hình thành cục máu đông nhưng giảm nguy cơ đột quỵ bằng cách điều chỉnh các yếu tố nguy cơ mạch máu. Mỗi nhóm có chỉ định và rủi ro khác nhau nên phải dùng theo hướng dẫn chuyên môn.

Những người có tiền sử đột quỵ hoặc xuất hiện cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) thường được bác sĩ chỉ định dùng thuốc chống đột quỵ để giảm nguy cơ tái phát. Bên cạnh đó, người mắc các bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hoặc tiểu đường cũng có thể được khuyến nghị sử dụng thuốc dưới sự theo dõi của bác sĩ. Việc sử dụng thuốc đúng đối tượng giúp tối đa hóa hiệu quả phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro không mong muốn.

Lợi ích tiềm năng của thuốc chống đột quỵ

Dùng thuốc chống đột quỵ được cho là một cách phòng ngừa đột quỵ từ sớm bởi những lợi ích tiềm năng như:

Ngăn ngừa hình thành cục máu đông

Một trong những lợi ích chính của thuốc chống đột quỵ là ngăn ngừa hình thành cục máu đông trong mạch máu não. Các thuốc làm loãng máu như aspirin hay clopidogrel giúp giảm nguy cơ tắc nghẽn mạch máu, đặc biệt quan trọng đối với những người có yếu tố nguy cơ cao như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hay bệnh tim mạch. Việc phòng ngừa kịp thời có thể giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ lần đầu hoặc cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA).

Giảm khả năng tái phát đột quỵ ở người đã từng bị

Trong dự phòng thứ phát (những người đã có đột quỵ/TIA), điều trị bằng kháng kết tập tiểu cầu hoặc kháng đông giúp giảm nguy cơ đột quỵ tái phát so với không điều trị. Thuốc không chỉ bảo vệ não khỏi các cục máu đông mới mà còn hỗ trợ duy trì lưu thông máu ổn định, từ đó cải thiện chất lượng sống và hạn chế các biến chứng lâu dài. Việc lựa chọn thuốc phải dựa trên nguyên nhân đột quỵ và hướng dẫn chuyên môn.

Người bình thường có nên uống thuốc chống đột quỵ không?

Có nên uống thuốc chống đột quỵ không nếu sức khỏe hoàn toàn bình thường? Theo ý kiến chuyên môn, người bình thường không nên tự ý uống thuốc chống đột quỵ. Những thuốc này được thiết kế để phòng ngừa đột quỵ cho những người có yếu tố nguy cơ đột quỵ hoặc tiền sử bệnh lý tim mạch. Tự ý sử dụng thuốc chống đột quỵ khi không cần thiết sẽ tiềm ẩn một số nguy cơ như:

Tăng nguy cơ chảy máu

Người bình thường có nên uống thuốc chống đột quỵ hay không? Một trong những tác hại nghiêm trọng nhất của việc dùng thuốc chống đông không đúng chỉ định là tăng nguy cơ chảy máu. Người bình thường có thể gặp tình trạng xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết não hoặc bầm tím bất thường, bởi thuốc làm loãng máu làm giảm khả năng đông máu bình thường.

Tác dụng phụ với dạ dày và gan

Một số thuốc dùng trong dự phòng đột quỵ có tác dụng phụ đường tiêu hoá hoặc tác động lên chức năng gan, tùy theo loại thuốc. Ví dụ aspirin và một vài thuốc kèm theo có thể gây viêm loét tiêu hóa hoặc xuất huyết tiêu hóa. Thuốc kháng đông làm tăng nguy cơ xuất huyết (kể cả tiêu hoá). Statin đôi khi gây tăng men gan. Vì vậy cần cân nhắc lợi - hại và theo dõi khi dùng thuốc kéo dài.

Không mang lại lợi ích thực sự cho người khỏe mạnh

Với người khỏe mạnh không có yếu tố nguy cơ, hiện nay không khuyến cáo dùng aspirin để phòng đột quỵ một cách đại trà do nguy cơ xuất huyết có thể vượt lợi ích. Quyết định bắt đầu aspirin để phòng nguyên phát cần cân nhắc dựa trên yếu tố cá nhân (ví dụ tuổi, ước tính nguy cơ tim mạch 10 năm) và thảo luận với bác sĩ.

Đối tượng nguy cơ dùng thuốc chống đột quỵ cần lưu ý gì?

Như vậy, người bình thường có nên uống thuốc chống đột quỵ hay không đến đây bạn đã rõ. Loại thuốc này thì phù hợp với những đối tượng có yếu tố nguy cơ. Tuy nhiên, khi sử dụng họ cũng cần lưu ý một số điều sau:

• Các loại thuốc phòng ngừa đột quỵ an toàn chỉ được dùng khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa, dựa trên kết quả thăm khám, xét nghiệm kỹ càng.
• Uống thuốc không đúng liều, quên liều hoặc ngừng đột ngột một số thuốc kháng kết tập hoặc kháng đông có thể làm tăng nguy cơ huyết khối, đột quỵ ở những người có chỉ định.
• Các thuốc chống đông, chống kết tập tiểu cầu có thể gây xuất huyết dưới nhiều dạng: chảy máu chân răng, bầm tím dưới da, chảy máu cam, nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen. Khi xuất hiện các dấu hiệu này, cần báo ngay cho bác sĩ để được điều chỉnh thuốc kịp thời.
• Nhiều loại thuốc có thể tương tác với thuốc chống đột quỵ, làm tăng nguy cơ xuất huyết hoặc giảm hiệu quả. Vì vậy, cần thông báo với bác sĩ tất cả thuốc và thực phẩm chức năng đang sử dụng.
• Bệnh nhân cần được kiểm tra định kỳ theo chỉ định, đặc biệt khi dùng thuốc chống đông. Với warfarin, phải xét nghiệm INR thường xuyên để đảm bảo thuốc đang ở ngưỡng an toàn.
• Việc dừng thuốc, đổi loại thuốc cũng cần theo chỉ định của bác sĩ.

Cách phòng ngừa đột quỵ an toàn cho người bình thường

Người bình thường có nên uống thuốc chống đột quỵ hay không? Câu trả lời là không. Và dưới đây là những cách phòng ngừa đột quỵ an toàn cho người khỏe mạnh:

• AHA/ACC phân loại huyết áp bình thường là <120/80 mmHg, do đó đo và theo dõi huyết áp định kỳ là cần thiết. Tuy nhiên mục tiêu điều trị huyết áp phải cá thể hóa theo tuổi và bệnh kèm theo. Nếu có tiền sử huyết áp cao trong gia đình, cần theo dõi sát hơn và điều chỉnh lối sống phù hợp.
• Trong chế độ ăn nên hạn chế muối, mỡ động vật, thực phẩm chế biến sẵn và đồ chiên rán. Cần ưu tiên rau xanh, trái cây tươi, cá, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt giàu omega-3.
• Khuyến cáo chung (WHO, AHA) là người trưởng thành nên thực hiện ít nhất 150 phút/tuần hoạt động thể chất cường độ vừa phải (hoặc 75 phút/tuần cường độ mạnh).
• Nên duy trì chỉ số BMI ở mức 18,5 - 23, kết hợp chế độ ăn hợp lý và vận động để phòng ngừa tăng cholesterol máu.
• Việc bỏ thuốc lá không chỉ giảm nguy cơ đột quỵ mà còn bảo vệ tim, phổi và cải thiện chất lượng sống.
• Nên dành thời gian nghỉ ngơi, ngủ đủ 7 - 8 giờ mỗi ngày, kết hợp với các biện pháp thư giãn để giảm căng thẳng.
• Ngay cả khi không có triệu chứng, mỗi người vẫn nên kiểm tra sức khỏe tổng quát 1 - 2 lần/năm để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ đột quỵ.

Với những thông tin trên, tin rằng bạn đã giải đáp được thắc mắc người bình thường có nên uống thuốc chống đột quỵ không. Đây không phải là biện pháp phù hợp cho người bình thường nếu không có chỉ định y tế. Thay vào đó, họ nên duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân bằng, vận động thường xuyên và kiểm soát các yếu tố nguy cơ để phòng ngừa đột quỵ hiệu quả và an toàn hơn.