Tốt nghiệp Đại Học Dược Hà Nội - chuyên môn Dược lâm sàng. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.
Ứng dụng Nhà Thuốc Long Châu
Siêu ưu đãi, siêu trải nghiệm
Mặc định
Lớn hơn
Tai biến mạch máu não thường do những tác nhân như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, huyết khối từ tim di chuyển lên hay các dị dạng mạch máu não. Tuy nhiên, hầu hết ít người biết đến một yếu tố khác cũng đóng góp vào tình trạng này, đó chính là bệnh mạch máu dạng bột. Vậy nguyên nhân gây bệnh mạch máu dạng bột là gì?
Bệnh mạch máu dạng bột là một tình trạng y tế đặc biệt, xuất phát từ sự biến đổi tỷ lệ tiểu động mạch. Các chất dạng tinh bột tụ tập trong thành của các động mạch não mà không xuất hiện ở bất kỳ phần nào khác trong hệ thống cơ thể. Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu để hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây bệnh mạch máu dạng bột và cách điều trị tình trạng này.
Nguyên nhân gây bệnh mạch máu dạng bột phổ biến là do sự xuất hiện của một nhóm protein có tên Amyloid trong cơ thể, những protein này bị biến đổi về cấu trúc. Amyloid có một cấu trúc đặc biệt với 18 vòng xoắn không bình thường so với các nhóm protein khác. Ngoài ra, chúng thuộc loại protein dạng sợi và không thể tan trong nước. Do đó, Amyloid không thể tương tác một cách hiệu quả với các protein bình thường khác, khi chúng xâm nhập vào thành mạch hoặc các cơ quan khác trong cơ thể thì nguy cơ mắc bệnh tăng lên.
Amyloid không chỉ là nguyên nhân gây bệnh mạch máu dạng bột mà các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng tùy thuộc vào cấu trúc cụ thể của Amyloid có thể dẫn đến sự hình thành các loại protein Amyloid khác nhau, đây chính là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ mắc bệnh ở các cơ quan khác nhau trong cơ thể.
Ví dụ, protein Beta-amyloid là nguyên nhân gây ra bệnh sa sút trí tuệ (còn gọi là Alzheimer), trong khi Serum amyloid A gây viêm khớp, Alpha-synuclein gây ra bệnh Parkinson, IAPP (Amylin) gây ra bệnh đái tháo đường type 2, Lipoprotein Al gây xơ cứng bì.
Hiện tại, nguy cơ hình thành và phát triển bệnh mạch máu dạng bột vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, dựa trên dữ liệu thống kê, bệnh mạch máu dạng bột có xu hướng xuất hiện ở những người trong độ tuổi 55 trở lên và thường đi kèm với triệu chứng sa sút trí tuệ, mà nguyên nhân gây bệnh mạch máu dạng bột chính thường liên quan đến protein Amyloid.
Ngoài ra, một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa bệnh mạch máu dạng bột và một số biến thể của gen Apolipoprotein E. Ngoài các yếu tố này, nguy cơ mắc bệnh mạch máu não dạng bột cũng được cho là tăng đáng kể đối với những người có tiền sử rối loạn mỡ máu, bệnh tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường hoặc nồng độ acid uric trong máu cao.
Biểu hiện của bệnh mạch máu não dạng bột bản chất phản ánh sự thoái hóa của các mạch máu trong não, điều này thường thể hiện qua sự xuất hiện của các đốm xuất huyết nhỏ lan tỏa trên bề mặt não. Chính vì thế các dấu hiệu của bệnh thường không rõ ràng và thường xuyên biến đổi tùy thuộc vào tốc độ phát triển của bệnh.
Trong các trường hợp bệnh mạch máu não dạng bột nhẹ, người bệnh có thể trải qua đau đầu, chóng mặt, ù tai, sụt giảm nhận thức và trí tuệ, rối loạn thị lực hoặc có thể trùng với các triệu chứng của những bệnh suy giảm trí tuệ đã từng mắc phải trước đó. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp mà không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi xảy ra biến chứng xuất huyết não.
Với các trường hợp nặng của thoái hóa mạch máu dạng bột, tình trạng này thường đi kèm với khối xuất huyết lớn, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như liệt nửa người, hôn mê, co giật, mất ý thức và trong trường hợp nặng nhất thì có thể dẫn đến tử vong.
Bệnh mạch máu dạng bột là nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng xuất huyết trong bộ não. Loại protein Amyloid gây ra xuất huyết này được gọi là Cystatin. Cystatin thâm nhập vào thành mạch máu, gắn kết và gây tổn thương từng bước cho thành mạch. Khi thời gian trôi qua, thành mạch không còn đủ sức chịu đựng áp lực từ dòng máu, dẫn đến việc rạn nứt trong thành mạch và xuất huyết xảy ra trong bộ não.
Một đặc điểm nổi bật cần quan tâm trong hiện tượng xuất huyết não do thoái hóa mạch máu dạng bột là sự xuất hiện của các vết xuất huyết nhỏ, thường nằm gần bề mặt của não, còn được gọi là thùy não.
Một trong những phương pháp chính xác nhất để xác định bệnh mạch máu não dạng bột là sử dụng sinh thiết não. Tuy nhiên, phương pháp này chính là một ca phẫu thuật có nguy cơ xảy ra chảy máu và nhiễm trùng, vì vậy thường chỉ được thực hiện trong một số trường hợp cụ thể.
Mặc dù vậy, việc xác định thoái hóa mạch máu dạng bột cũng có thể được thực hiện thông qua các phương pháp hình ảnh như chụp cắt lớp (CT) hoặc sử dụng "phương pháp tín hiệu dội" (GRE), một biến thể của chụp cộng hưởng từ (MRI). Phương pháp này rất hiệu quả trong việc xác định các kết quả xuất huyết trong não, bất kể kích thước hoặc thời gian mà chúng đã xuất hiện, những tín hiệu đặc trưng trên GRE thường được gọi là "xuất huyết vỏ não".
Điều trị bệnh mạch máu dạng bột cần đòi hỏi can thiệp ngay lập tức khi có xuất hiện xuất huyết gây tăng áp lực trong não hoặc sự tụ máu trong bộ não. Trong những trường hợp như vậy, phẫu thuật cấp cứu hoặc các biện pháp khác có thể được thực hiện để giảm áp lực trong bộ não.
Ngoài ra, việc sử dụng thuốc chống co giật cũng được áp dụng để ngăn ngừa co giật trong trường hợp bệnh mạch máu dạng bột gây ra co giật cho người bệnh. Đối với các trường hợp xuất huyết lớn có nguy cơ dẫn đến đột quỵ, bác sĩ thường sẽ đưa bệnh nhân vào các đơn vị chăm sóc đặc biệt để theo dõi tình hình cho đến khi tình trạng bệnh ổn định.
Hiện tại, do chưa có phương pháp điều trị cơ bản nhằm loại trừ protein Amyloid, nguyên nhân gây bệnh mạch máu dạng bột chủ yếu, việc điều trị chủ yếu tập trung vào xử lý các triệu chứng. Điều này có thể bao gồm ngăn ngừa tình trạng phù não bằng việc sử dụng manitol, uống thuốc bảo vệ tế bào não, cải thiện việc lưu thông máu não và kiểm soát cẩn thận tình trạng bệnh đối với những người có các bệnh kèm theo như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim phổi mãn tính.
Hy vọng thông qua những kiến thức mà Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ ở trên, chúng ta đã hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây bệnh mạch máu dạng bột, từ đó nắm được các phương pháp chẩn đoán và điều trị hiệu quả nhất để thoát khỏi căn bệnh này. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!
Xem thêm:
Dược sĩ Đại họcNguyễn Chí Chương
Tốt nghiệp Đại Học Dược Hà Nội - chuyên môn Dược lâm sàng. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.