Nguyên nhân gây béo phì và các mức độ béo phì

Số lượng người mắc bệnh béo phì đang gia tăng với tốc độ đáng báo động, đây là một đe dọa tiềm ẩn trong tương lai, ảnh hưởng đến tuổi thọ và chất lượng cuộc sống, cũng như gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như cao huyết áp, suy tim, đái tháo đường và ung thư. Cùng tìm hiểu các nguyên nhân gây béo phì qua bài viết này nhé.

Béo phì là gì?

Tổ chức Y tế Thế giới xác định rằng ở người trưởng thành, trừ trường hợp có thai nếu chỉ số khối cơ thể (BMI) nằm trong khoảng 25 đến 29,9 được coi là thừa cân. Khi chỉ số BMI bằng hoặc lớn hơn 30, được xem là béo phì. Công thức tính BMI như sau:

BMI = Cân nặng/[(Chiều cao)x2].

Trong đó, chiều cao tính bằng mét và cân nặng tính bằng kilogam.

Dấu hiệu nhận biết tình trạng thừa cân béo phì bao gồm sự tăng trọng lượng cơ thể, đặc biệt là sự tích tụ mỡ ở các vùng như đùi, bụng, eo, ngực, bắp tay, và bắp chân.

Sự tích tụ mỡ quá mức có thể gây hại cho sức khỏe, tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm như bệnh tim mạch, huyết áp cao, đái tháo đường, bệnh tiêu hóa và một số loại ung thư. Các nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng bệnh béo phì có thể làm giảm tuổi thọ và chất lượng cuộc sống.

Mức độ béo phì

Ngày nay, việc đánh giá béo phì chủ yếu dựa trên chiều cao và cân nặng thông qua chỉ số khối cơ thể (BMI). BMI là một công cụ gián tiếp để đo lường lượng mỡ trong cơ thể và xác định liệu một người có béo phì hay không. Do đó, chỉ số BMI áp dụng cho người trưởng thành từ 20 tuổi trở lên, không phụ thuộc vào độ tuổi và giới tính.

Công thức tính chỉ số BMI là cân nặng (theo kilogam) chia cho bình phương chiều cao (theo mét).

• Chỉ số BMI từ 25,0 đến 29,9 được coi là thừa cân.
• Chỉ số BMI từ 30,0 đến 34,9 được chẩn đoán là béo phì độ 1.
• Chỉ số BMI từ 35,0 đến 39,9 được chẩn đoán là béo phì độ 2.
• Chỉ số BMI từ 40,0 trở lên là béo phì cực độ (béo phì độ 3).

Nguyên nhân gây béo phì

Có nhiều nguyên nhân gây béo phì, bao gồm sự kết hợp của nhiều yếu tố trực tiếp và gián tiếp:

Ăn nhiều

Chế độ ăn uống và lối sống ảnh hưởng vào vấn đề thừa cân và béo phì, với một số nguyên nhân phổ biến như sau:

• Tiêu thụ nhiều thức ăn chế biến sẵn và đồ ăn nhanh, chúng thường giàu chất béo và đường, góp phần vào tình trạng béo phì.
• Đồ uống có cồn như rượu và bia thường chứa nhiều calo, có thể tăng nguy cơ béo phì.
• Suất ăn nhiều calo hơn so với nhu cầu cơ thể, đặc biệt là trong các bữa ăn buffet, khi ăn uống thả ga có thể dẫn đến việc tiêu thụ calo lớn và gây béo phì.
• Uống quá nhiều đồ uống có đường như nước ngọt và nước ép trái cây có thể cung cấp lượng calo dư thừa.
• Tâm trạng thay đổi và rối loạn ăn uống có thể góp phần vào vấn đề béo phì.
• Thực phẩm có hàm lượng calo cao trở nên rẻ và tiện lợi hơn và việc quảng cáo mạnh mẽ có thể tạo thêm khó khăn cho việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.

Lười vận động

Thiếu rèn luyện thể chất là một nguyên nhân gây béo phì và nhiều người dành nhiều thời gian làm công việc văn phòng, thay vì hoạt động nâng cao sức khỏe như đi bộ hoặc đạp xe. Các thói quen thư giãn như xem TV, lướt internet và chơi game trên máy tính ít tập thể dục làm tăng khả năng béo phì.

Các xu hướng sử dụng ô tô và xe máy thay vì đi bộ hoặc đạp xe cũng làm giảm khả năng rèn luyện thể chất. Nếu không đốt cháy đủ calo qua hoạt động thể chất, năng lượng dư thừa sẽ lưu trữ dưới dạng chất béo.

Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ khuyến khích người lớn thực hiện ít nhất 150 phút hoạt động thể lực mỗi tuần, bao gồm tập aerobic cường độ vừa, đạp xe hoặc đi bộ. Chia thời gian luyện tập thành các đợt nhỏ có thể giúp dễ dàng tích hợp hoạt động thể dục vào lịch trình hàng ngày. Đối với những người đang cố gắng giảm cân, việc tăng cường hoạt động thể lực là quan trọng, và họ nên bắt đầu từ những hoạt động nhẹ và tăng dần theo thời gian.

Di truyền

Các gen liên quan đến béo phì và thừa cân có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển đổi thức ăn thành năng lượng và lưu trữ chất béo trong cơ thể. Gen cũng có thể có tác động đến lựa chọn lối sống. Ngoài ra, một số tình trạng di truyền hiếm có thể gây béo phì, như hội chứng Prader-Willi. Những đặc điểm di truyền được kế thừa từ cha mẹ, như hội chứng thèm ăn có thể tạo ra khó khăn trong quá trình giảm cân.

Do nội tiết

Các tình trạng bệnh tiềm ẩn có thể làm tăng cân, ví dụ cụ thể như bệnh suy giáp hay rối loạn nội tiết và chuyển hóa (Cushing). Tuy nhiên, nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời,đúng cách sẽ giúp giảm cân dễ dàng hơn.

Nguyên nhân gây béo phì khá đa dạng. hơn nữa việc giảm cân yêu cầu một quá trình dài nên cần sự nỗ lực, kiên trì rất lớn từ người thực hiện. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ sẽ chọn liệu trình giảm cân, chữa bệnh béo phì khoa học, hiệu quả và an toàn nhất.

Hiểu rõ nguyên nhân gây béo phì để biết cách phòng tránh tình trạng đáng báo động này. Nếu bạn hoặc người thân đang phải đối mặt với thừa cân hoặc béo phì, việc chuyển đến chế độ giảm cân ngay lập tức là quan trọng để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.