Nhận biết chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ

Phụ huynh thường lo lắng khi thấy con trẻ gặp khó khăn trong việc bắt đầu giấc ngủ, giấc ngủ ngắn và dễ bị gián đoạn. Đây có thể được coi là triệu chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ. Các nguyên nhân của rối loạn giấc ngủ ở trẻ có thể bao gồm yếu tố di truyền, môi trường ngủ không tốt, vấn đề sức khỏe hoặc bệnh lý, căng thẳng hoặc lo âu, hoặc thói quen ngủ không lành mạnh.

Chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ là gì?

Rối loạn giấc ngủ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là khi bé đột ngột thức dậy nhiều vào ban đêm, ngủ ít hơn và không có lý do rõ ràng. Giai đoạn này có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng.

Nhu cầu về thời gian ngủ mỗi ngày của trẻ phụ thuộc vào độ tuổi. Đối với trẻ sơ sinh trong những tuần đầu tiên, em bé có thể ngủ từ 18 đến 20 giờ mỗi ngày, với mỗi giấc ngủ kéo dài từ 30 phút đến 3 giờ. Tính chất của giấc ngủ ở trẻ sơ sinh thường không theo quy luật, thường ngủ nhiều vào ban ngày hơn ban đêm. Nếu bé ngủ đủ thời lượng vào ban ngày, khả năng bé sẽ thức khuya cao.

Tuy nhiên, có những trường hợp khi bé ngủ ít hơn so với thời gian ngủ trung bình hoặc thức cả ngày lẫn đêm, điều này có thể là dấu hiệu của rối loạn giấc ngủ ở trẻ sơ sinh.

Nguyên nhân chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ

Có hai dạng chính của giấc ngủ, đó là giấc ngủ REM (Rapid Eye Movement - chuyển động mắt nhanh) và NREM (Non-Rapid Eye Movement - không chuyển động mắt nhanh). Trong đó, giấc ngủ NREM chiếm 75% tổng số thời gian ngủ, trong khi giấc ngủ REM chiếm 25% tổng số thời gian ngủ.

Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, tỷ lệ giấc ngủ REM có thể lên đến 50%. Trong giấc ngủ REM, các cơ quan trong cơ thể trẻ hoạt động mạnh mẽ hơn, bao gồm tăng tốc nhịp tim, tăng tốc độ hô hấp và sự tăng chuyển hóa ở não. Đặc điểm này làm cho trẻ dễ bị đánh thức bởi những cử động nhỏ, và thậm chí thức dậy ngắn cũng có thể làm trẻ tỉnh giấc hoàn toàn.

Ngoài ra, trong những giai đoạn trẻ đang phát triển nhanh, có những yếu tố khiến cho giấc ngủ của trẻ sơ sinh trở nên khó khăn và dễ quấy khóc. Điều này có thể xảy ra khi trẻ sắp bò, chuẩn bị mọc răng, sắp tập đi, hoặc khi trẻ vận động quá mức vào ban ngày. Ngoài ra, việc ăn ít hoặc ăn quá no cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ sơ sinh.

Nhận biết chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ

Nhu cầu giấc ngủ của trẻ thay đổi tùy theo độ tuổi:

• Trẻ dưới 6 tháng: Ngủ theo nhu cầu, giấc ngủ đêm kéo dài khoảng từ 9,5 đến 11,5 tiếng, và giấc ngủ ban ngày ngắn hơn từ 3,5 đến 5,5 tiếng.
• Trẻ từ 6 tháng đến 1 tuổi: Vẫn ngủ theo nhu cầu và nhịp sinh học, nhưng số lượng giấc ngủ ban ngày giảm xuống từ 3-4 giấc còn 1 - 2 giấc. Tổng thời gian ngủ trong ngày là khoảng 14 giờ.
• Trẻ từ 18 tháng: Thường ít ngủ ban ngày hơn.
• Trẻ từ 2,5 tuổi đến 5 tuổi: Trẻ ít ngủ ban ngày hơn vì thích khám phá thế giới xung quanh và tiếp nhận kích thích từ môi trường. Phần lớn trẻ có thể tự ngủ vào ban đêm.

Khi trẻ có những dấu hiệu sau đây, có thể nghĩ đến khả năng bị rối loạn giấc ngủ:

• Sụp mí mắt.
• Ngáp nhiều, ngủ gật.
• Ít chơi đùa, giảm sự linh hoạt.
• Mệt mỏi, lơ đờ.

Các biểu hiện của rối loạn giấc ngủ ở trẻ có thể bao gồm cơn ngừng thở ngắn kèm ngáy khi ngủ, giật cơ khi ngủ, ngủ ban ngày quá nhiều, các cử động chu kỳ của chân tay, cơn miên hành, mất ngủ, hoặc cảm giác hoảng sợ ban đêm, trong đó cơn miên hành và cảm giác hoảng sợ ban đêm là phổ biến.

Cơn miên hành là một dạng của rối loạn giấc ngủ ở trẻ, khi chúng thực hiện những hành động nhưng không có ý thức, dường như đang mơ màng, thường xảy ra sau khi trẻ đã ngủ sâu trong giai đoạn 3 và 4 của giấc ngủ chậm. Trong cơn này, trẻ có thể ngồi dậy, di chuyển, mặc quần áo hoặc thậm chí ăn uống mà không nhớ sau khi thức dậy. Cơn miên hành thường kéo dài dưới 30 phút trước khi trẻ lại ngủ và sáng hôm sau thì không nhớ gì về những gì đã xảy ra.

Chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ khá phổ biến, khoảng 10 - 15% trẻ từ 5 - 12 tuổi gặp cơn miên hành, với tỷ lệ trai cao hơn so với trẻ gái.

Cơn hoảng sợ ban đêm thường xảy ra ở trẻ từ 1 đến 8 tuổi và thường diễn ra trong giai đoạn 3 và 4 của giấc ngủ chậm. Triệu chứng thường bao gồm việc trẻ đột ngột ngồi dậy hoặc vùng vẫy, khóc lóc hoặc la hét sau khi đã ngủ được một thời gian. Trẻ có thể tỏ ra căng thẳng, sợ hãi, và không thể dậy hoặc làm dịu chúng. Cơn hoảng sợ thường kéo dài khoảng 10 - 15 phút trước khi trẻ lại ngủ và không nhớ gì về sự việc sau khi thức dậy.

Nếu có những biểu hiện như cơn miên hành, mất ngủ, hoặc ngừng thở khi ngủ, phụ huynh cần cho trẻ thăm khám với bác sĩ chuyên khoa để được chỉ định thực hiện một số xét nghiệm như điện não đồ, điện cơ đồ, điện tâm đồ, nhãn cầu đồ, hoặc quay video để làm rõ tình trạng của trẻ. Từ đó có giải pháp điều trị phù hợp cho chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ.