Những hậu quả của xơ vữa động mạch mà bạn nên biết

Xơ vữa động mạch là bệnh lý nguy hiểm do sự tắc nghẽn của động mạch làm giảm lưu lượng máu đi nuôi cơ thể. Bệnh tiến triển từ từ trong khoảng thời gian dài và thường không có triệu chứng cụ thể nên dễ bị lãng quên. Khi bệnh diễn tiến nặng hơn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như đột quỵ hay nhồi máu cơ tim, có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng. Hãy cùng tìm hiểu những hậu quả của xơ vữa động mạch mà bạn nên biết để chủ động phòng ngừa bệnh và bảo vệ sức khoẻ.

Bệnh xơ vữa động mạch

Động mạch là mạch máu có nhiệm vụ đưa máu giàu oxy từ tim đi khắp các bộ của cơ thể. Nó được cấu tạo từ một lớp tế bào gọi là nội mô, cho phép máu lưu thông qua thành mạch dễ dàng hơn. Theo thời gian, khi cholesterol, triglycerid, canxi và những hợp chất khác lắng đọng trên thành mạch và cứng lại làm hẹp động mạch, cản trở sự lưu thông của máu. 

Khi các mảnh xơ vữa này vỡ ra tạo điều kiện hình thành các cục máu đông, làm tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn lòng mạch, khiến máu giàu oxy không đưa được đến những cơ quan khác trong cơ thể, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Xơ vữa động mạch thường không có triệu chứng rõ rệt cho đến khi bệnh tiến triển nặng hơn. Khi cục máu đông hình thành có thể gây ra cơn nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ nguy hiểm đến tính mạng nếu không kịp thời điều trị. Ngoài ra, tác động của xơ vữa động mạch sẽ khác nhau ở những vị trí xơ vữa khác nhau như ở động mạch vành, động mạch cảnh, động mạch ngoại biên…

Nguyên nhân gây ra xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là bệnh lý mãn tính phức tạp, diễn ra từ lúc còn trẻ và tiến triển dần theo độ tuổi. Nguyên nhân gây ra xơ vữa động mạch có thể bắt nguồn từ những thương tổn bên trong lòng mạch kết hợp với các yếu tố nguy cơ. Theo kết quả từ nhiều nghiên cứu, tỷ lệ chất béo “xấu” - LDL cholesterol trong máu cao là nguyên nhân chính gây ra xơ vữa động mạch, bắt nguồn chủ yếu từ lối ăn uống kém khoa học, đặc biệt là chế độ ăn giàu chất béo và còn liên quan đến yếu tố di truyền.

Ngoài ra, một số yếu tố liên quan đến tỷ lệ cholesterol cao trong máu như đái tháo đường, di truyền bệnh mỡ trong máu cao. Các yếu tố khác góp phần thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch có thể kể đến như thừa cân, béo phì, hút thuốc lá, uống rượu bia, lười vận động, cao huyết áp… 

Những yếu tố này sẽ tạo điều kiện thuận lợi khiến cho cholesterol xấu tích tụ và dày lên ở trong lòng mạch, làm thu hẹp và cản trở sự lưu thông bình thường của dòng máu. Những người ở độ tuổi trung niên, tuổi cao trên 65 tuổi, người hút thuốc lá hoặc phụ nữ đang ở giai đoạn mãn kinh, người bị căng thẳng stress kéo dài cũng là nhóm đối có nguy cơ cao mắc bệnh xơ vữa động mạch.

Hậu quả của xơ vữa động mạch

Vì bệnh không có triệu chứng cụ thể cho nên đa số trường hợp đều bị ngó lơ, chỉ đến khi xuất hiện những biến chứng nặng, gây tắc nghẽn động mạch cần cấp cứu gấp. Tuỳ vào loại động mạch bị tổn thương mà đôi khi sẽ có những dấu hiệu nhận biết. Những động mạch thường bị hình thành các mảng xơ vữa nhiều nhất đó là động mạch cảnh, động mạch vành và động mạch ngoại biên. 

Một số hậu quả cụ thể của xơ vữa động mạch đối với những loại động mạch này bao gồm:

• Động mạch vành: Đây là động mạch đảm nhiệm vai trò đưa máu từ các bộ phận về tim. Khi tổn thương hình thành trong động mạch vành gây hẹp và tắc nghẽn động mạch. Lúc này bệnh nhân sẽ xuất hiện những cơn đau thắt ngực dữ dội một cách đột ngột. Nếu không kịp thời cấp cứu bệnh có thể gây nhồi máu cơ tim và tiến triển thành suy tim gây nguy hiểm đến tính mạng.
• Động mạch cảnh: Có nhiệm vụ mang máu đến để nuôi bộ não của con người. Khi những mảnh xơ vữa hình thành ở động mạch cảnh gây hẹp và tắc nghẽn có thể sẽ gây ra bệnh đột quỵ não, nếu không kịp thời cứu chữa có thể khiến não bộ bị tổn thương vĩnh viễn. Trong trường hợp động mạch cảnh bị tắc nghẽn tạm thời thì người bệnh có thể sẽ xuất hiện cơn thiếu máu não thoáng qua và đây cũng chính là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng đột quỵ có thể xảy ra.
• Động mạch ngoại biên: Những động mạch này sẽ thực hiện nhiệm vụ mang máu từ tim đi nuôi những cơ quan còn lại trong cơ thể như tay, chân… Khi có sự tắc nghẽn ở những động mạch ngoại biên do các mảnh xơ vữa sẽ khiến tuần hoàn máu bị gián đoạn, thiếu máu cung cấp cho các chi dẫn đến những cơn đau từng hồi. Nếu không kịp thời phát hiện và điều trị các chi có thể bị hoại tử do thiếu máu nuôi dưỡng và phải cắt cụt chi.

Trên thực tế, các mảnh xơ vữa động mạch sẽ gây ra nhiều tổn thương trên nhiều hệ động mạch khác nhau. Đã có nghiên cứu phát hiện ra rằng từng có trường hợp người bệnh bị xơ vữa động mạch chi dưới nhưng lại tử vong do biến chứng ở tim và não. Điều đó có thể kết luận rằng, xơ vữa động mạch nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể dẫn đến hậu quả là nhồi máu cơ tim hoặc tai biến mạch máu não.

Phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là bệnh lý nguy hiểm với nhiều biến chứng có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Tuy nhiên, nó vẫn có thể được phòng ngừa và kiểm soát thông qua một số biện pháp như:

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, nên ăn nhiều cá, ít nhất 2 lần mỗi tuần, bổ sung nhiều vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Hạn chế tiêu thụ những món ăn chứa nhiều dầu mỡ, chất béo bão hoà, ăn nhạt.
• Duy trì thói quen luyện tập, vận động thể thao ít nhất 30 phút mỗi ngày, đều đặn 5 - 6 ngày/tuần.
• Nếu thừa cân hoặc béo phì hãy giảm cân, cố gắng duy trì cân nặng cân đối.
• Từ bỏ thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc chất kích thích.
• Hạn chế để cơ thể mệt mỏi, tránh lo lắng, căng thẳng.
• Nếu có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ trong máu cao thì nên sử dụng thuốc để kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện kịp thời những bất thường.

Tóm lại, xơ vữa động mạch rất nguy hiểm, có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Việc tìm hiểu về bệnh cũng như những hậu quả của xơ vữa động mạch mà bạn nên biết sẽ giúp bạn có thêm kiến thức trong việc phòng ngừa bệnh tật, bảo vệ sức khoẻ của bản thân và người thân xung quanh. 

Xem thêm:

• Xơ vữa động mạch cảnh có nguy hiểm không?
• Những loại thuốc điều trị xơ vữa động mạch hiệu quả