Nội soi đại tràng có gây mê không? Khi nào cần nội soi đại tràng?

Nội soi đại tràng là một phương pháp chẩn đoán quan trọng giúp phát hiện và điều trị các bệnh lý ở ruột già. Tuy nhiên, nhiều người lo lắng về cảm giác khó chịu và đau đớn trong quá trình nội soi, từ đó đặt ra câu hỏi liệu nội soi đại tràng có gây mê không. Việc sử dụng gây mê không chỉ giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn mà còn hỗ trợ bác sĩ thực hiện thủ thuật một cách hiệu quả và chính xác. Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc về việc gây mê khi nội soi đại tràng và cung cấp thông tin cần thiết để bạn chuẩn bị tốt nhất cho quá trình này.

Nội soi đại tràng có gây mê không?

Nội soi đại tràng là kỹ thuật sử dụng một ống nội soi mềm có gắn camera nhỏ, đưa qua hậu môn vào trực tràng và đại tràng để kiểm tra tình trạng bên trong đường ruột. Nội soi đại tràng gồm hai loại:

• Nội soi đại tràng không gây mê: Người bệnh tỉnh táo hoàn toàn trong suốt quá trình nội soi, tuy nhiên có thể cảm thấy đau, khó chịu và đầy bụng tùy thuộc vào mức độ cảm giác của mỗi người.
• Nội soi đại tràng có gây mê: Bệnh nhân sẽ được gây mê trong suốt quá trình nội soi. Phương pháp này giúp người bệnh không cảm thấy bất kỳ khó chịu hay đau đớn nào trong khi làm thủ thuật. Bệnh nhân có thể xuất viện chỉ sau 1-2 giờ.

Nội soi đại tràng là phương pháp giúp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa quan sát bên trong ruột già và trực tràng. Thông qua phương pháp này, bác sĩ có thể phát hiện và ngăn ngừa ung thư đại trực tràng từ sớm. Bởi vì ung thư đại trực tràng bắt đầu từ những polyp bất thường, việc phát hiện và loại bỏ các polyp này có thể ngăn ngừa sự phát triển thành ung thư. Nội soi đại tràng cũng có thể giúp xác định nguyên nhân của các triệu chứng như chảy máu trực tràng, thay đổi thói quen đi tiểu, đau bụng, giảm cân không rõ lý do, hoặc chẩn đoán các bệnh như bệnh Crohn và viêm loét đại tràng.

Nội soi đại tràng có gây mê không? Tại Hoa Kỳ, hầu hết các ca nội soi đều được thực hiện với mức độ an thần hoặc gây mê, giúp bệnh nhân không cảm thấy đau đớn trong quá trình thủ thuật. Mức độ an thần sử dụng và tiền sử sức khỏe của bệnh nhân sẽ quyết định loại thuốc an thần phù hợp. Các loại thuốc an thần được tiêm vào tĩnh mạch (qua tay).

Các lựa chọn an thần bao gồm:

• Không sử dụng thuốc an thần: Rất hiếm khi bệnh nhân chọn không dùng thuốc an thần, chỉ khoảng 2% bệnh nhân nội soi đại tràng từ chối thuốc. Một số người chọn phương án này để có thể tự lái xe về nhà sau khi thủ thuật, tránh các biến chứng có thể xảy ra do gây mê, hoặc không muốn sử dụng opioid để an thần.
• An thần nhẹ: Sử dụng thuốc như benzodiazepin và opioid giúp bệnh nhân thư giãn nhưng vẫn tỉnh táo, có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu, nhưng vẫn có thể giao tiếp và làm theo hướng dẫn.
• An thần vừa phải: Bệnh nhân sẽ cảm thấy buồn ngủ hoặc thậm chí có thể ngủ gật trong suốt quá trình nội soi. Với phương pháp này, thuốc an thần mạnh hơn so với an thần nhẹ nhưng có nguy cơ thấp hơn đối với huyết áp và nhịp thở so với an thần sâu. Mặc dù vẫn có thể tỉnh táo, bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu.
• An thần sâu: Bệnh nhân sẽ ngủ suốt quá trình nội soi và có thể không nhớ gì sau thủ thuật. Thuốc propofol là loại thuốc phổ biến dùng để gây ngủ sâu, giúp quá trình nhanh chóng và an toàn. Tuy nhiên, do thuốc này có thể làm giảm huyết áp và nhịp thở, nên nó không phải lúc nào cũng phù hợp với tất cả bệnh nhân.
• Gây mê toàn thân: Đây là phương pháp ít sử dụng trong nội soi đại tràng nhưng có thể cần thiết đối với những bệnh nhân có nguy cơ cao hoặc bất thường về đường thở. Thuốc mê này làm bệnh nhân hoàn toàn bất tỉnh và có thể ảnh hưởng đến hơi thở, vì vậy cần sử dụng máy thở và thuốc mê hít.

Khi nào cần nội soi đại tràng?

Như vậy, chúng ta vừa tìm hiểu nội soi đại tràng có gây mê không? Và ngay sau đây là những thông tin về vấn đề khi nào cần soi đại tràng.

Nội soi đại tràng thường được chỉ định để chẩn đoán các bệnh lý như trĩ, rò hậu môn, khối u, ung thư, viêm đại tràng, polyp, và để theo dõi tình trạng bệnh lý sau phẫu thuật vùng hậu môn trực tràng.

Phương pháp này cũng rất hữu ích trong việc phát hiện và chẩn đoán ung thư đại tràng ở giai đoạn sớm, từ đó giúp bệnh nhân có cơ hội điều trị kịp thời và cải thiện tỷ lệ sống lâu dài. Do đó, đối với câu hỏi "Khi nào cần thực hiện nội soi đại tràng?", các dấu hiệu sau đây là chỉ định cần thiết:

• Đau vùng bụng dưới rốn, hố chậu trái và cảm giác đau bụng do co thắt nhu động ruột.
• Có máu đỏ tươi và chất nhầy trong phân khi đi đại tiện.
• Tiêu chảy thỉnh thoảng kết hợp với táo bón.
• Rối loạn phân, khó khăn khi đại tiện.
• Hậu môn ngứa, đau, có dịch chảy từ ống hậu môn hoặc ngoài ống.
• Cần tầm soát ung thư đại tràng định kỳ, đặc biệt với những bệnh nhân có polyp hoặc tiền sử ung thư đại trực tràng.
• Khi có dấu hiệu thiếu máu không rõ nguyên nhân, phát hiện hồng cầu trong phân dương tính hoặc có bất thường trên phim X-quang.
• Những bệnh lý như viêm đại trực tràng, bệnh túi thừa, viêm loét đại trực tràng có chảy máu, bệnh Crohn, ung thư, polyp, rò hậu môn và nứt hậu môn.

Nội soi đại tràng là phương pháp điều trị hiệu quả cho nhiều bệnh, như cắt polyp, điều trị trĩ, lấy dị vật, cầm máu hoặc nong các đoạn đại tràng bị hẹp. Ngoài ra, phương pháp này cũng có thể được áp dụng để theo dõi bệnh nhân sau khi cắt polyp đại tràng hoặc khi phát hiện loạn sản nặng.

Cần lưu ý gì khi nội soi đại tràng?

Cần lưu ý gì khi thực hiện nội soi đại tràng? Đó là:

Lưu ý trước khi nội soi

Mặc dù nội soi đại tràng là một phương pháp phổ biến và được thực hiện thường xuyên, nhưng vẫn tồn tại những rủi ro tiềm ẩn. Vì vậy, việc lựa chọn cơ sở y tế uy tín với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại là rất quan trọng để đảm bảo an toàn trong quá trình thực hiện.

Trước khi tiến hành, việc khám sức khỏe toàn diện là một bước không thể thiếu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không phải tất cả các cơ sở y tế đều thực hiện đầy đủ bước này. Điều này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt đối với những bệnh nhân mắc bệnh mãn tính hoặc đang điều trị bằng thuốc chống đông máu.

Để chuẩn bị cho việc nội soi đại tràng, bệnh nhân cần thực hiện một số xét nghiệm máu và sử dụng thuốc để làm sạch đại tràng tại nhà. Vì vậy, bệnh nhân nên lên lịch khám với bác sĩ trước để tiết kiệm thời gian.

Dù chọn phương pháp nội soi đại tràng nào, bệnh nhân cũng nên yêu cầu người thân đi cùng để hỗ trợ việc di chuyển sau khi hoàn tất thủ thuật.

Khoảng 4 ngày trước khi tiến hành nội soi đại tràng, bệnh nhân nên ăn các món ăn nhẹ, ít chất xơ và dễ tiêu, đồng thời ngừng sử dụng vitamin hoặc các chất bổ sung khác. Nếu bệnh nhân đang sử dụng thuốc điều trị, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Vào ngày trước khi làm thủ thuật, bệnh nhân cần uống nhiều nước, nhưng tránh các loại nước có màu xanh, đỏ hay tím. Đặc biệt, trong vòng 2 giờ trước khi nội soi, bệnh nhân không nên ăn uống gì.

Vào đêm trước khi nội soi, bệnh nhân cần uống thuốc nhuận tràng mạnh để làm sạch hệ tiêu hóa. Sau khi sử dụng thuốc, bệnh nhân phải nhịn ăn hoàn toàn cho đến khi thủ thuật được thực hiện, tuy nhiên có thể uống nước đường nếu cảm thấy đói.

Lưu ý trong quá trình nội soi

Trong quá trình thực hiện nội soi, bệnh nhân có thể cảm thấy chướng bụng, khó chịu hoặc đau bụng. Nếu cơn đau trở nên quá mức, bệnh nhân nên giữ bình tĩnh, nằm yên và thông báo cho bác sĩ càng sớm càng tốt.

Ngoài ra, trong quá trình nội soi, bệnh nhân có thể phải thay đổi tư thế nhiều lần. Khi đó, điều dưỡng sẽ nhẹ nhàng ấn vào bụng bệnh nhân để giúp ống soi đi vào dễ dàng hơn và giảm cảm giác đau.

Lưu ý sau khi nội soi đại tràng

Sau khi hoàn tất thủ thuật nội soi đại tràng, bệnh nhân nên dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn cho đến khi cảm giác khó chịu trong bụng hoàn toàn biến mất.

Bệnh nhân có thể cảm thấy đau âm ỉ ở bụng, đầy hơi hoặc có cảm giác muốn đi vệ sinh nhưng không thể. Tuy nhiên, những triệu chứng này sẽ giảm dần và hoàn toàn biến mất vào ngày hôm sau.

Nếu bệnh nhân gặp phải cơn đau dữ dội, sốt hoặc chóng mặt, cần thông báo ngay cho bác sĩ và ở lại bệnh viện thêm 1-2 giờ để được theo dõi sức khỏe.

Như vậy, việc nội soi đại tràng có gây mê không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, quyết định của bác sĩ và phương pháp nội soi được lựa chọn. Điều quan trọng là bệnh nhân nên trao đổi kỹ với bác sĩ để đưa ra quyết định phù hợp nhất.