Phải xử lý thế nào khi trẻ bị dị ứng sữa mẹ?

Khi trẻ bị dị ứng, da có thể xuất hiện các triệu chứng như: Phát ban, da có vảy, đỏ ngứa, và có thể có máu trong phân. Ngoài ra, trẻ cũng có thể trải qua các dấu hiệu khác bao gồm: Nổi mề đay, nghẹt mũi, hắng hơi, tiêu chảy, và nôn mửa.

Dị ứng sữa mẹ là gì?

Dựa vào thống kê gần đây, hàng năm có hơn 100.000 trẻ em phải đối mặt với dị ứng sữa mẹ, và điều này có tác động tiêu cực đến sức khỏe của các bé.

Dị ứng sữa mẹ là một trong những dạng dị ứng liên quan đến sữa mẹ, thường xuất hiện ở một số trẻ sơ sinh trong khoảng thời gian từ 1 đến 6 tháng tuổi. Theo quan điểm của các chuyên gia y tế, cơ chế gây dị ứng sữa mẹ ở trẻ sơ sinh có thể được diễn giải như sau: Khi bú sữa, hệ thống miễn dịch của cơ thể nhận dạng các protein trong sữa như là một mối đe dọa. Như vậy, cơ thể trẻ sẽ sản xuất kháng thể loại IgE để phản ứng với những protein này.

Khi mẹ tiếp tục cho trẻ bú sữa, cơ thể trẻ dễ dàng nhận biết và kích thích sản xuất thêm kháng thể loại IgE. Đồng thời, quá trình này còn dẫn đến giải phóng Histamin cùng với nhiều chất hóa học trung gian khác. Chính sự tương tác này gây ra các triệu chứng dị ứng sữa mẹ ở trẻ.

Bệnh dị ứng sữa mẹ có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe và quá trình phát triển của trẻ trong những năm đầu đời. Thường thì, khi trẻ phản ứng dị ứng với protein trong sữa mẹ, thì cũng thường mắc phải vấn đề hấp thụ kém protein từ sữa công thức. Vì vậy, bố mẹ cần tìm hiểu và áp dụng các phương pháp xử lý thích hợp để bảo vệ sức khỏe của trẻ.

Dấu hiệu trẻ bị dị ứng sữa mẹ

Bạn có thể dựa trên một số dấu hiệu dưới đây để nhận biết trẻ có đang bị dị ứng sữa mẹ hay không:

• Nổi mẩn da đỏ: Dấu hiệu nhẹ nhất của dị ứng sữa mẹ thường là da trẻ nổi mẩn đỏ. Da có thể xuất hiện các nốt đỏ nhỏ hoặc nổi mẩn đỏ toàn bộ, gây ngứa ngáy và làm trẻ cảm thấy rất không thoải mái.
• Vấn đề về hô hấp: Trong các trường hợp nghiêm trọng hơn của dị ứng sữa mẹ, trẻ có thể trải qua vấn đề về hô hấp, có thể xuất hiện tình trạng hô hấp kém.
• Đau bụng và tiêu chảy: Dị ứng sữa mẹ thường gây ra vấn đề về hệ tiêu hóa. Trẻ có thể trải qua đau bụng do không thể hấp thụ sữa mẹ một cách hiệu quả, và điều này có thể dẫn đến tiêu chảy khi sữa được đẩy qua đại tràng.
• Nôn ra sữa: Nôn cũng là một phản ứng thông thường khi trẻ bị dị ứng sữa mẹ. Hệ tiêu hóa không thể xử lý sữa mẹ một cách hiệu quả, do đó, việc nôn ra sữa là một phản ứng tự nhiên.
• Quấy khóc và cáu gắt: Khi trẻ cảm thấy không thoải mái do dị ứng và không đủ dinh dưỡng, trẻ thường biểu hiện sự quấy khóc và cáu gắt.

Nguyên nhân xảy ra dị ứng sữa mẹ

Nguyên nhân dẫn đến dị ứng khi trẻ bú sữa mẹ có thể chia thành hai yếu tố chính:

• Phản ứng cơ thể trẻ: Một trong những nguyên nhân phổ biến là cơ thể trẻ nhầm lẫn protein có trong sữa mẹ là một mối đe dọa. Khi xảy ra dị ứng, cơ thể trẻ sẽ tự sản xuất kháng thể IgE để chống lại protein trong sữa mẹ.
• Yếu tố di truyền: Một yếu tố quan trọng khác là di truyền. Nếu bố hoặc mẹ của trẻ từng trải qua dị ứng với sữa khi còn nhỏ, tỷ lệ cao (khoảng 50 - 80%) trẻ sẽ đối mặt với tình trạng tương tự. Vì vậy, nếu trong gia đình có bất kỳ người nào có tiền sử dị ứng với sữa, tỷ lệ dị ứng cho em bé cũng sẽ tăng lên đáng kể.

Dị ứng sữa mẹ có gây ra sốc phản vệ không?

Dị ứng sữa mẹ là một tình trạng rất nguy hiểm và có khả năng gây ra sốc phản vệ. Ba mẹ nên cực kỳ cảnh giác đến tình trạng này và cần đưa trẻ đến kiểm tra sức khỏe một cách cẩn thận để xác định nguyên nhân gây dị ứng và áp dụng biện pháp khắc phục kịp thời.

Các dấu hiệu của sốc phản vệ mà ba mẹ cần lưu ý bao gồm:

• Co thắt đường thở: Đây là tình trạng mà các cơ quanh đường thở bị co lại và làm hạn chế lưu thông không khí qua phổi.
• Huyết áp tụt: Trong trường hợp sốc phản vệ liên quan đến sữa, trẻ có thể trải qua tình trạng như: Tim đập nhanh, hoặc mất ý thức. Đây là biểu hiện của sự tụt huyết áp.
• Mặt đỏ bừng: Khi xảy ra sốc phản vệ do dị ứng với sữa mẹ, hệ thống hô hấp của trẻ hoạt động kém hiệu quả. Trong một số trường hợp, nó có thể dẫn đến sự thay đổi màu da từ đỏ đến tím, do oxy không cung cấp đủ lượng cần thiết lên não.

Phải xử lý thế nào khi trẻ bị dị ứng sữa mẹ?

Nếu nhận thấy có dấu hiệu dị ứng sữa mẹ, cần đưa bé đi thăm khám càng sớm càng tốt. Bé sẽ được xác định chính xác nguyên nhân gây ra dị ứng, từ đó mẹ có thể loại bỏ tác nhân gây dị ứng khỏi chế độ dinh dưỡng của mình, đồng thời theo dõi biểu hiện sức khỏe và cân nặng của bé trong những lần bú sữa mẹ tiếp theo. 

Cấp cứu hồi sức thường áp dụng cho trường hợp trẻ bị sốc phản vệ sau khi bú sữa mẹ. Trước các dấu hiệu nguy hiểm như: Mất tri giác, ngưng thở, ngưng tim, việc cấp cứu hồi sức ngay lập tức là quan trọng để tăng khả năng sống sót cho trẻ. Đầu tiên, ba mẹ cần gọi cấp cứu để đón nhận sự hỗ trợ chuyên nghiệp. Sau đó, kiểm tra hơi thở của trẻ và thực hiện các biện pháp hô hấp nhân tạo và hồi sức.

Khi nhân viên y tế có mặt, thường sẽ tiến hành tiêm Epinephrine để kiểm soát các triệu chứng của sốc phản vệ. Thường thì, việc tiêm Epinephrine càng sớm càng tốt để tăng cơ hội cứu sống. Vì vậy, ba mẹ có thể tự học cách sử dụng thuốc và tiêm Epinephrine để sẵn sàng đối phó với các tình huống bất ngờ.

Cách điều trị tình trạng dị ứng sữa mẹ ở trẻ sơ sinh

Để giải quyết tình trạng dị ứng sữa ở trẻ sơ sinh, mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau:

Điều chỉnh chế độ ăn uống của mẹ

Dị ứng sữa ở trẻ có thể xuất phát từ việc mẹ tiêu thụ các thực phẩm dễ gây dị ứng. Các thành phần từ những thực phẩm này có thể được truyền vào sữa mẹ và ảnh hưởng đến trẻ. Nếu trẻ có biểu hiện dị ứng sữa mẹ nhẹ, mẹ có thể thử điều chỉnh chế độ ăn của mình và tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ. Sau đó, quan sát và theo dõi phản ứng của trẻ.

Theo các khuyến cáo, trong thời kỳ cho con bú, mẹ nên hạn chế tiêu thụ những loại thực phẩm dễ gây dị ứng cho trẻ sơ sinh, bao gồm:

• Thịt bò: Thịt bò chứa nhiều protein có lợi cho sức khỏe của mẹ sau sinh, nhưng cũng có thể chứa những loại protein gây dị ứng cho trẻ. Mẹ cần cẩn trọng khi ăn thịt bò trong thời gian cho con bú.
• Đậu phộng: Đậu phộng có khả năng gây dị ứng ở trẻ, vì vậy không nên sử dụng cho trẻ dưới 12 tháng. Mẹ nên cân nhắc khi ăn đậu phộng sau sinh.
• Trứng gà: Trứng gà là thực phẩm dinh dưỡng nhưng dễ gây dị ứng ở trẻ. Ăn trứng gà có thể khiến trẻ mắc dị ứng thông qua sữa mẹ, vì vậy mẹ cần quan sát phản ứng của trẻ sau khi ăn trứng gà.
• Socola và cà phê: Socola và cà phê chứa chất kích thích có thể gây ức chế thần kinh. Đối với trẻ sơ sinh, việc này có thể gây triệu chứng dị ứng. Mẹ nên hạn chế tiêu thụ chất kích thích trong thời gian cho con bú.
• Thực phẩm cay nóng: Thực phẩm cay nóng có thể làm thay đổi mùi vị của sữa và gây ra tình trạng nổi mẩn sảy ở trẻ, giống với dấu hiệu dị ứng sữa. Mẹ nên tránh ăn thực phẩm cay nóng trong thời kỳ cho con bú.

Điều trị bằng thuốc kháng Histamin

Thuốc kháng Histamin là loại thuốc hoạt động bằng cách cạnh tranh với các thụ thể Histamin tương ứng, bao gồm thụ thể Histamin H1 và Histamin H2. Thụ thể Histamin H1 giúp ngăn chặn triệu chứng dị ứng, trong khi thụ thể Histamin H2 giúp giảm tiết axit dạ dày. Khi trẻ bị dị ứng sữa mẹ, cơ thể sẽ sản xuất Histamin, một hợp chất gây ra các triệu chứng như: Ngứa, mẩn đỏ trên da, và nghẹt mũi.

Tuy nhiên, quá trình sử dụng thuốc kháng Histamin cho trẻ dưới 1 tuổi không nên tự ý thực hiện, do có rủi ro gây ra nhiều tác dụng phụ. Việc sử dụng thuốc kháng Histamin cho trẻ dị ứng sữa mẹ chỉ nên được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ.

Lưu ý khi cho con bú sữa mẹ

Các điểm quan trọng cần lưu ý khi cho con bú sữa mẹ:

• Theo dõi phản ứng của trẻ sau mỗi lần bú, mặc dù việc bú sữa mẹ là hành động tự nhiên của trẻ, cách mà trẻ hấp thụ sữa có thể thay đổi tùy thuộc vào cơ địa của từng bé. Để đảm bảo rằng trẻ không phản ứng bất thường sau khi bú, mẹ cần quan sát và theo dõi phản ứng của bé sau mỗi lần bú. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, hãy đưa trẻ đến kiểm tra y tế để có sự yên tâm.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, chế độ dinh dưỡng của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sữa mẹ. Điều này có nghĩa rằng những gì mẹ ăn và uống sẽ ảnh hưởng đến chất dinh dưỡng có trong sữa mẹ. Tránh những thực phẩm đã kể trên để hạn chế việc trẻ bị dị ứng sữa và tận dụng tối đa những lợi ích nuôi con bằng sữa mẹ.
• Trong thời kỳ cho con bú, mẹ cần duy trì một chế độ ăn uống đa dạng và cân đối, bao gồm: Tinh bột, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất, cũng như chất xơ, để đảm bảo trẻ hấp thụ đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của bé.
• Cho bé bú sữa mẹ sớm sau sinh: Theo Tổ chức Y tế thế giới, việc cho trẻ bú sữa mẹ trong vòng 1 giờ sau khi sinh có lợi cho cả mẹ và bé. Điều này giúp kích thích tuyến sữa hoạt động tốt hơn và có thể giúp phòng ngừa các vấn đề về sức khỏe.

Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng dị ứng sữa mẹ sau khi được cho bú, quyết định sáng suốt nhất là đưa bé đến bác sĩ để được kiểm tra và xác định tình trạng và đưa ra hướng xử lý kịp thời. Tránh việc tự ý dùng thuốc, có thể làm tình trạng dị ứng của con trở nên nghiêm trọng hơn.