Phục hồi chức năng do đau thần kinh bằng phương pháp và kỹ thuật gì?

Đau thần kinh không chỉ là một triệu chứng mà còn là một loại bệnh. Cơ chế của đau thần kinh khác biệt so với đau tiếp nhận, vì vậy, các loại thuốc giảm đau thông thường thường ít có hiệu quả, thậm chí không đem lại tác dụng. Do đó, trong quá trình điều trị, thường ưu tiên và đề xuất sử dụng các phương pháp và kỹ thuật nhằm phục hồi chức năng của hệ thống thần kinh.

Bệnh đau thần kinh là gì?

Theo định nghĩa của Hiệp hội Nghiên cứu về Đau Quốc tế, đau được mô tả là một trạng thái khó chịu từ cảm xúc và giác quan, liên quan đến tổn thương mô hiện tại, dự kiến hoặc mô tả bằng từ ngữ bao hàm một tổn thương tương tự. Phân loại đau thường được thực hiện dựa trên nguyên nhân chính, bao gồm:

• Đau do kích thích gây hủy hoại mô: Còn được gọi là đau tiếp nhận.
• Đau thần kinh: Còn được gọi là đau thần kinh.
• Đau hỗn hợp (mixed pain).

Đau thần kinh xuất phát hoặc được gây ra bởi tổn thương ban đầu hoặc rối loạn chức năng của hệ thần kinh. Loại đau này có thể phát sinh mà không có sự hiện diện của kích thích gây hủy hoại mô. Đau thần kinh có thể phân loại thành:

• Đau thần kinh ngoại biên: Do tổn thương nguyên phát từ hệ thần kinh ngoại biên.
• Đau thần kinh trung ương: Do tổn thương hoặc hoạt động bất thường của hệ thần kinh.

Triệu chứng của đau thần kinh

Dưới đây là một số hội chứng đau thần kinh thường gặp nhất:

• Đau sau nhiễm Herpes: Xuất hiện sau khi mắc bệnh zona (herpes zoster). Thường kéo dài hơn 3 tháng sau khi tổn thương đã lành, có thể đi kèm với đau liên tục, cảm giác nóng rát hoặc ngứa.
• Bệnh thần kinh ngoại biên: Thường xuất hiện liên quan đến bệnh đái tháo đường, có thể do tổn thương mạch máu nhỏ của dây thần kinh. Gây đau nông ở bàn tay và bàn chân, kèm theo cảm giác bỏng rát, ngứa.
• Đau dây thần kinh sinh ba: Có thể xảy ra ở mặt với bất kỳ trong 3 nhánh của dây thần kinh, tạo ra đau nhói, điện giật, và có thể lan đến mũi, miệng hoặc cơ hàm.
• Đau dây thần kinh tọa: Đau lan từ lưng đến mông và chân, thường đi kèm với tê hoặc yếu cơ cẳng chân. Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân phổ biến.
• Đau sau đột quỵ: Đau ở vùng mất cảm giác sau đột quỵ, do gián đoạn của đường cảm giác gai đồi thị.
• Hội chứng đau vùng phức tạp: Thường xuất hiện sau chấn thương, có đặc điểm đau dữ dội, liên tục, bỏng rát, và có thể lan rộng.
• Đau chi trên: Thường gặp trong hội chứng ống cổ tay và khuỷu tay quần vợt, có nguyên nhân từ sử dụng quá mức, chấn thương, gãy xương, giữ nước và cử động mạnh.

Nguyên nhân của bệnh đau thần kinh

Về cơ chế bệnh sinh, đau thần kinh bao gồm các cơ chế ngoại vi và trung ương như sau:

• Mẫn cảm hóa ngoại vi: Sự nhạy cảm hóa ở ngoại vi của các thụ thể đau sơ cấp, do sự phóng thích của histamin, bradykinin, prostaglandins và chất P.
• Hiện tượng ổ phóng điện bất thường của neuron tổn thương: Sau tổn thương, có hiện tượng mọc chồi thần kinh, tích tụ các kênh ion và các thụ thể bình thường hoặc bệnh lý. Điều này dẫn đến sự xuất hiện của các ổ tăng kích hoạt hoặc tự phóng điện bất thường, gây đau nhói như điện giật ngay tại nơi mất cảm giác.
• Hiện tượng viêm thần kinh: Áp lực và tổn thương tế bào kích thích phóng thích K+, PG, BK, dẫn truyền đến tủy sống và tăng độ nhạy cảm của các neuron lân cận.
• Hiện tượng giao thoa các sợi trục thần kinh: Xảy ra khi một neuron của đường dẫn truyền cảm giác đau bị tổn thương, các neuron tiếp hợp với neuron này và tiếp tục phóng điện.
• Giảm hoạt động của đường ức chế hướng xuống: Sự giảm hoạt động này xuất phát từ trung não, cầu và hành não, giảm khả năng kiểm soát đau từ các vùng tổn thương.
• Tổn thương, thoái hóa và tái sinh tủy sống: Gây ra các kết nối sai lầm hoặc kích thích hướng tâm quá mức, làm mất kiểm soát ức chế trên các lớp nông của sừng sau tủy. Điều này dẫn đến suy giảm hoạt động của các nơron trung gian ức chế tại khoanh tủy.

Phục hồi chức năng do đau thần kinh

Đau thần kinh không chỉ là một triệu chứng mà còn được coi là một loại bệnh, có cơ chế khác biệt so với đau tiếp nhận thông thường. Do đó, việc sử dụng thuốc giảm đau thông thường thường không mang lại hiệu quả, thậm chí có thể không có tác dụng. Thay vào đó, các phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng do đau thần kinh thường được áp dụng. Dưới đây là một số phương pháp phục hồi chức năng thần kinh:

Tập vật lý trị liệu

Trong trường hợp đau thần kinh thứ phát, các bài tập vật lý trị liệu như điều chỉnh độ linh hoạt, tăng cường cơ bắp có thể hỗ trợ giảm đau.

Điện trị liệu

Sử dụng dòng điện xung và điện phân để giảm đau và kích thích thần kinh qua da, có thể giúp phục hồi chức năng do đau thần kinh.

Nhiệt trị liệu

Sử dụng nhiệt nóng hoặc lạnh để giảm đau và cải thiện tình trạng chức năng thần kinh.

Thủy trị liệu

Sử dụng tắm ngâm nước nóng để kích thích sản xuất Endorphin, giúp giảm đau và ổn định tâm lý của người bệnh.

Vận động trị liệu

Phương pháp vận động trị liệu nhằm mục đích tăng cường tính linh hoạt và mềm dẻo của các cơ bắp, từ đó tăng cường sức mạnh cơ, duy trì tầm vận động khớp, và tạo sự thoải mái về tinh thần và thể chất cho người bệnh. Các phương pháp vận động trị liệu bao gồm:

• Bài tập vận động chủ động, thụ động hoặc kháng trở tăng tiến: Tùy thuộc vào khả năng của bệnh nhân, các bài tập được thiết kế để bắt đầu ở mức độ thấp. Sau đó, cường độ và thời gian tập luyện được tăng dần để gia tăng sức bền của hệ cơ xương khớp, tim mạch, cũng như tăng sức mạnh.
• Bài tập kéo dãn: Hỗ trợ duy trì và tăng cường tính đàn hồi, mềm dẻo của gân cơ và các dây chằng quanh khớp. Điều này giúp tránh các chấn thương và giảm đau cho bệnh nhân.
• Bài tập thể dục và thể dục nhịp điệu: Nên tập ít nhất 3 lần mỗi tuần, với mỗi buổi ít nhất 20-30 phút. Việc duy trì phương pháp này có thể mang lại sức khỏe cao, cải thiện giấc ngủ và tạo cảm giác sâu hơn.

Phục hồi chức năng do đau thần kinh là một vấn đề nghiêm trọng và việc điều trị sớm là quan trọng để tránh những biến chứng nặng nề và duy trì chất lượng cuộc sống. Việc lựa chọn các bệnh viện uy tín với thiết bị y tế hiện đại sẽ đảm bảo bạn nhận được sự chăm sóc và điều trị chất lượng.

Xem thêm:

• Gây tê vùng phong bế thần kinh ngoại vi là gì?
• Nhận biết đau rễ dây thần kinh tọa theo từng vị trí
• Phục hồi chức năng tổn thương thần kinh giữa như thế nào?