Phương pháp trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ hiệu quả

Hiện nay ngành trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ ở Việt Nam ngày càng phát triển và đã chứng tỏ là lĩnh vực không thể thiếu để trẻ có nhu cầu đặc biệt vượt qua khó khăn, bao gồm: Trẻ tự kỷ, trẻ bại não, chậm phát triển, giảm thính lực, nói ngọng, nói lắp…, giúp trẻ nâng cao kỹ năng giao tiếp và phát triển ngôn ngữ thông qua những giờ học vui nhộn.

Ngôn ngữ trị liệu là gì?

Ngôn ngữ trị liệu hay còn gọi là ngữ âm trị liệu hay âm ngữ trị liệu là một trong những chương trình chuyên môn giúp đánh giá, can thiệp và phục hồi các vấn đề liên quan đến rối loạn ngôn ngữ, giọng nói, phát âm, giao tiếp, rối loạn nuốt hoặc các tình trạng liên quan đến vấn đề thần kinh, ung thư… Mục đích của trị liệu ngôn ngữ là khôi phục kỹ năng giao tiếp, cải thiện tình trạng phát âm, sử dụng lời nói, hiểu và diễn đạt được ngôn ngữ của trẻ.

Ngôn ngữ trị liệu sẽ thường được chia thành 2 phần chính bao gồm:

• Khắc phục và giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến âm lượng, phát âm khi nói và giao tiếp.
• Hiểu và có thể diễn đạt ngôn ngữ dưới nhiều hình thức khác nhau như ký hiệu, hình ảnh hoặc chữ viết.

Thông qua quá trình này, người bệnh có thể dần dần nâng cao kỹ năng giao tiếp, phát triển ngôn ngữ hiệu quả, tham gia tốt hơn vào quá trình học tập, sinh hoạt và hòa nhập cộng đồng. Không chỉ vậy, ngôn ngữ trị liệu còn có thể được sử dụng hiệu quả để cải thiện tình trạng rối loạn nuốt ở trẻ em và cải thiện khả năng nói ở người lớn do chấn thương sọ não, đột quỵ…

Theo thống kê toàn cầu, khoảng 15% dân số thế giới mắc các dạng khuyết tật khác nhau, trong đó rối loạn ngôn ngữ và giao tiếp chiếm tỷ lệ cao. Ở các nước tiên tiến và phát triển nhất hiện nay, số lượng người mắc chứng rối loạn ngôn ngữ và giao tiếp ngày càng gia tăng. Cụ thể nó chiếm 7.75 ở Hoa Kỳ và 5% dân số ở Úc.

Đặc biệt ở nước ta thì số người cần trị liệu ngôn ngữ đã lên tới hơn 4 triệu người, trong đó phần lớn là trẻ trong độ tuổi trước khi đến trường. Đây là lý do tại sao nhu cầu trị liệu ngôn ngữ ngày càng tăng và cần có nhiều cơ hội hơn để giúp bệnh nhân vượt qua các rào cản giao tiếp.

Một số phương pháp ngôn ngữ trị liệu cho trẻ tự kỷ

Mặc dù tỷ lệ trẻ tự kỷ hiện nay ngày càng tăng nhưng số trẻ được chẩn đoán và điều trị sớm còn hạn chế. Các triệu chứng ban đầu ở trẻ tự kỷ thường bị bỏ qua nên nhiều bậc cha mẹ chỉ đơn giản coi chúng là sự chậm phát triển bình thường ở trẻ nhỏ.

Một số cha mẹ thậm chí còn cảm thấy xấu hổ, thất vọng khi biết con mình mắc chứng tự kỷ. Họ thường muốn che giấu, tự tìm cách khắc phục những khuyết điểm của con ở nhà, tự tìm kiếm những thông tin, phương pháp áp dụng trên các trang mạng xã hội thay vì trực tiếp đưa con đến các cơ sở chuyên khoa để khám, can thiệp.

Cụ thể, một số phương pháp trị liệu bằng ngôn ngữ phù hợp với trẻ tự kỷ như:

Liệu pháp PROMPT

Theo thống kê, người ta thấy rằng hơn 60% trẻ tự kỷ phải đối mặt với ít nhất một chứng rối loạn vận động ngôn ngữ, trong đó phổ biến nhất là khả năng sử dụng lời nói chủ ý. Trẻ mắc chứng này sẽ bị cản trở rất nhiều trong việc phát âm, phát âm không chuẩn, nói không rõ ràng hoặc chỉ phát âm các nguyên âm đơn giản.

Hầu hết trẻ tự kỷ đều nói chậm, gặp khó khăn trong việc phát âm từ ngữ và giao tiếp bằng lời nói một cách trôi chảy, thậm chí một số trẻ còn không thể nói được câu hoàn chỉnh và không biết cách đặt câu hỏi. Tình trạng này thường liên quan đến cấu trúc của cơ miệng khiến trẻ không thể sử dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt như bình thường.

Đối với những trường hợp này, chuyên gia sẽ ưu tiên áp dụng liệu pháp PROMPT hay còn gọi là tái cấu trúc cơ miệng. Mục đích của điều trị PROMPT là hỗ trợ phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường liên quan đến cơ quan phát âm của trẻ, đặc biệt là lưỡi, miệng và dây thanh.

Liệu pháp ACC

ACC là một trong số các chương trình được thiết kế để giúp người khuyết tật trí tuệ hoặc mắc bất kỳ vấn đề nào ảnh hưởng đến lời nói cải thiện khả năng giao tiếp và tương tác bằng lời nói của họ. Tùy theo đối tượng cần hỗ trợ, các chuyên gia sẽ xem xét việc áp dụng chương trình ACC ngắn hạn hay dài hạn.

Đối với trẻ tự kỷ có rất nhiều cách để áp dụng ACC. Bệnh nhân có thể can thiệp để cải thiện khả năng giao tiếp theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào nhu cầu, khả năng đáp ứng, chi phí và tiên lượng của từng cá nhân.

Cụ thể, việc áp dụng ngôn ngữ ký hiệu và hình ảnh có thể giúp tiết kiệm chi phí đáng kể. Hoặc sử dụng các thiết bị liên lạc công nghệ cao, phổ biến như máy truyền tải lời nói lại đắt tiền hơn.

Để tìm ra chương trình ACC phù hợp nhất cho từng tình trạng rối loạn khác nhau thì các chuyên gia sẽ đánh giá khả năng sử dụng ngôn ngữ và lời nói của từng chương trình khác nhau. Tuy nhiên, trong khi đánh giá cũng cần điều chỉnh để phù hợp cho từng mức độ khác nhau, đảm bảo độ chính xác của kết quả.

Trên đây là thông tin về một số phương pháp trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ được sử dụng phổ biến hiện nay. Hy vọng với những chia sẻ trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về ngôn ngữ trị liệu cũng như những giải pháp giúp bạn hoặc người thân có thể tăng khả năng phát âm, giao tiếp.

Xem thêm:

• Cách dạy trẻ tự kỷ tập nói theo phương pháp khoa học
• Âm nhạc trị liệu và ứng dụng trong điều trị cho trẻ tự kỷ
• Phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ: Nguyên tắc, lời khuyên