Rối loạn hành vi giấc ngủ REM là gì?

Rối loạn hành vi giấc ngủ REM (RBD) là một tình trạng liên quan đến các hành vi bất thường trong giai đoạn giấc ngủ mắt cử động nhanh (REM). Những người mắc chứng này thường có các biểu hiện như la hét, nghiến răng, và thậm chí thực hiện các hành động bạo lực như đấm đá trong khi ngủ. RBD thường xuất hiện ở nam giới trên 50 tuổi và rất hiếm gặp ở phụ nữ và trẻ em.

Rối loạn hành vi giấc ngủ REM là gì?

Giấc ngủ REM là một giai đoạn quan trọng trong chu kỳ ngủ, thường xảy ra từ 1,5 đến 2 giờ trong một giấc ngủ bình thường. Chu kỳ giấc ngủ được chia thành hai giai đoạn chính: NREM (non rapid eye movement) và REM (rapid eye movement - cử động mắt nhanh). Trong giai đoạn REM, mắt di chuyển nhanh chóng, và giấc mơ thường xảy ra. Tại giai đoạn này, cơ thể ở trạng thái tê liệt cơ để ngăn ngừa các chuyển động vật lý không mong muốn.

Tuy nhiên, ở những người bị RBD, tình trạng tê liệt cơ trong giai đoạn REM không hoàn toàn hoặc thậm chí vắng mặt hoàn toàn. Do đó, họ có thể thực hiện các hành động từ giấc mơ của mình, đôi khi với mức độ kịch tính hoặc bạo lực. Sự thiếu hụt tê liệt cơ này khiến họ dễ bị kích động về thể chất, dẫn đến việc nói chuyện, hét lên, hoặc vung tay chân một cách mạnh mẽ trong khi ngủ.

Trong một số trường hợp, những hành vi bạo lực này có thể gây nguy hiểm cho chính bản thân người mắc RBD hoặc người cùng nằm chung giường. Nguy cơ gây thương tích gia tăng khi người bệnh đang trải qua những giấc mơ bạo lực hoặc ác mộng.

Nguyên nhân gây rối loạn hành vi giấc ngủ REM

Nguyên nhân chính xác của rối loạn hành vi giấc ngủ REM (RBD) vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng có bằng chứng cho thấy tình trạng này có thể là dấu hiệu của sự tiến triển nghiêm trọng hơn liên quan đến các vấn đề nhận thức và thần kinh. Các nhà thần kinh học đã phát hiện rằng RBD thường xuất hiện ở những bệnh nhân mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như Parkinson, teo đa hệ thống (MSA), và bệnh thể Lewy lan tỏa. Những người bị chứng ngủ rũ cũng có nguy cơ cao hơn bị RBD.

RBD có thể là dấu hiệu sớm của một số bệnh thoái hóa thần kinh. Một nghiên cứu cho thấy khoảng 38% bệnh nhân mắc RBD có thể phát triển các triệu chứng của bệnh Parkinson trong vòng 12 - 13 năm sau đó.

Ngoài ra, RBD thường liên quan đến các vấn đề nhận thức, điểm số chú ý thấp, khó khăn trong chức năng điều hành và lo lắng. Rối loạn này cũng có thể là phản ứng phụ của một số loại thuốc, và có thể xảy ra trong quá trình cai nghiện, đặc biệt là khi người nghiện rượu đột ngột ngừng uống.

Các nghiên cứu cho thấy rằng khoảng 6% người dùng thuốc chống trầm cảm có thể phát triển RBD. Bằng chứng khoa học cũng cho thấy mối liên hệ giữa RBD và rối loạn stress sau chấn thương, với khả năng xuất hiện ở những người vừa trải qua chấn thương.

RBD cũng có thể xuất hiện cùng với các rối loạn khác như buồn ngủ ban ngày, ngưng thở khi ngủ, rối loạn vận động chân tay định kỳ, và chứng ngủ rũ.

Nên làm gì khi có dấu hiệu rối loạn hành vi giấc ngủ REM?

Rối loạn hành vi giấc ngủ REM (RBD) có thể bị nhầm lẫn với các rối loạn giấc ngủ khác, do đó, việc chẩn đoán chính xác yêu cầu quan sát chi tiết trong suốt đêm. Để đạt được kết quả chính xác, bệnh nhân cần được theo dõi hoạt động não và cơ trong các chu kỳ ngủ bằng các thiết bị chuyên dụng.

RBD có thể là dấu hiệu sớm của các rối loạn thoái hóa thần kinh như bệnh Parkinson và chứng sa sút trí tuệ. Do đó, nếu bạn có triệu chứng của RBD, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia thần kinh để được tư vấn và điều trị kịp thời. Các triệu chứng của bệnh Parkinson có thể không xuất hiện cho đến hơn 10 năm sau khi triệu chứng RBD bắt đầu.

Theo thời gian, các hành vi và hoạt động liên quan đến RBD có thể trở nên nghiêm trọng hơn và có tính chất bạo lực. Do đó, việc khám bệnh và điều trị sớm là rất cần thiết để kiểm soát tình trạng này.

• Cách bảo đảm an toàn cho bệnh nhân và người cùng giường.
• Sử dụng nệm đặt trên sàn hoặc đặt nệm quanh giường để giảm nguy cơ chấn thương.
• Lắp đặt giường không quá cao để tránh nguy hiểm khi bị ngã.
• Nếu sử dụng giường tầng, nên chọn tầng trệt để giảm nguy cơ té ngã.
• Loại bỏ đồ đạc và vật sắc nhọn khỏi khu vực gần giường.
• Dọn dẹp phòng ngủ để loại bỏ các vật thể nguy hiểm tiềm ẩn.

Rối loạn hành vi giấc ngủ REM (RBD) là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, gây ra các hành vi bất thường và đôi khi bạo lực trong giai đoạn giấc ngủ REM. Hiểu rõ về tình trạng này giúp bạn có thể nhận diện sớm các dấu hiệu, từ đó có thể tìm kiếm sự tư vấn và điều trị kịp thời bởi bác sĩ chuyên khoa. Khi có dấu hiệu rối loạn hành vi giấc ngủ REM bạn nên tìm kiếm sự hỗ trợ của bác sĩ để tìm kiếm các nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị RBD giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và bảo vệ sức khỏe của bạn nhé!