Sơ cứu gãy xương đòn như thế nào là đúng?

Xương đòn (hay còn được gọi là xương quai xanh) là hai xương dẹt, dài, nằm sát dưới da và tiếp giáp với hai đầu xương ức và xương vai. Xương đòn có vai trò như chiếc đòn gánh trọng lực của cả cánh tay và rất dễ bị chấn thương nếu bị một lực tác động mạnh vào.

Gãy xương đòn thường gặp trong tai nạn giao thông hay tai nạn lao động, khi nạn nhân bị ngã và đập vai xuống đất. Xương đòn là xương dễ gãy nhưng cũng dễ lành, tuy nhiên, nạn nhân vẫn cần được sơ cứu gãy xương đòn một cách chính xác để hạn chế những tổn thương thứ phát do gãy xương đòn gây ra.

Dấu hiệu gãy xương đòn

Khi bị gãy xương đòn, bệnh nhân có biểu hiện sưng, bầm ở vị trí gãy. Khi sờ hoặc ấn nhẹ vào vị trí này, nạn nhân có cảm giác đau nhói, có thể cảm thấy đầu xương gãy gồ lên ở dưới da và nghe thấy tiếng lạo xạo. Lúc này, nạn nhân rất khó để nâng cánh tay lên, chức năng vận động của vai cũng bị giảm hoặc mất hoàn toàn. Khi quan sát, có thể thấy vùng xương quai xanh bị biến dạng, lệch trục so với bên lành.

Trong trường hợp bệnh nhân bị gãy xương đòn hở, ổ gãy thông với bên ngoài qua vết thương trên da. Do đó, người sơ cứu có thể dễ dàng nhận định được tình trạng gãy xương của nạn nhân. Tuy nhiên, gãy xương hở là trường hợp nguy hiểm hơn rất nhiều so với gãy xương kín, cần cẩn thận đưa ra những phương án sơ cứu phù hợp để đảm bảo an toàn cho nạn nhân.

Ảnh chụp X-quang của người bị gãy xương đòn

Các cách sơ cứu gãy xương đòn

Khi nghi ngờ bệnh nhân bị gãy xương đòn, người sơ cứu cần giữ bình tĩnh cho bản thân và nạn nhân, đồng thời thực hiện quy trình sơ cứu. Trước khi thực hiện cố định xương đòn bị gãy, cần xác định tình trạng nạn nhân bằng cách kiểm tra dấu hiệu sinh tồn và tình trạng chấn thương. Trong trường hợp nạn nhân có nguy cơ bị sốc do đau hoặc mất máu khi gãy xương hở, cần thực hiện các phương pháp nhằm giảm đau và cầm máu cho bệnh nhân để phòng chống sốc.

Trong khi sơ cứu gãy xương, cần đảm bảo các chỉ số sinh tồn của nạn nhân luôn nằm trong mức ổn định. Có các cách cố định xương đòn bị gãy như sau:

Cách 1: Cố định xương đòn bằng nẹp chữ T

Trong cách này, người sơ cứu cần chuẩn bị nẹp chữ T có đủ độ dài và cứng chắc, dải băng hoặc dây vải để cố định nẹp với cơ thể nạn nhân một cách chắc chắn. Người sơ cứu hướng dẫn bệnh nhân ngồi trong tư thế ưỡn ngực, hai vai hướng về phía sau. Sau đó, dùng nẹp chữ T áp vào sau vai nạn nhân, sao cho nhánh dọc dài của nẹp xuôi theo cột sống xuống quá thắt lưng, nhánh ngang áp sát vào vai.

Cố định nẹp chữ T vào vai bằng cách quấn băng vòng tròn, lần lượt từ nách qua vai và kết thúc ở bả vai bằng nút buộc. Tương tự, bên vai còn lại cũng cần được cố định như vậy. Sau khi cố định nhánh ngang, tiếp tục dùng băng hoặc dây vải quấn quanh thắt lưng để cố định nhánh dọc của nẹp. Lưu ý, các vị trí thắt nút cố định cần được xem xét sao cho phù hợp, tránh gây khó chịu và bất tiện cho người bệnh.

Dùng nẹp chữ T cố định xương đòn

Cách 2: Sử dụng phương pháp băng treo để cố định xương đòn bị gãy cho nạn nhân

Trong trường hợp không có nẹp chữ T, có thể sử dụng phương pháp băng treo để cố định xương đòn gãy. Phương pháp này đòi hỏi người sơ cứu phải chuẩn bị một cuộn vải hoặc giấy mềm, khăn tam giác và một dải băng to bản.

Đầu tiên, đặt vải hoặc giấy mềm vào hõm nách của bên bị gãy xương. Đưa bàn tay bên bị chấn thương của nạn nhân đặt lên vai bên lành, đồng thời dùng khăn tam giác hoặc một mảnh vải luồn qua khuỷu tay để treo cố định cánh tay bên bị thương lên trên cổ. Cuối cùng, dùng một dải băng có bản to để cố định cánh tay đó của nạn nhân vào ngực, đảm bảo xương đòn bị gãy của bệnh nhân đã được bất động.

Hướng dẫn sơ cứu gãy xương đòn

Cách 3: Dùng phương pháp băng số 8 để cố định xương đòn gãy

Trong phương pháp này, người sơ cứu chỉ cần chuẩn bị vải để đệm lót và một cuộn băng thun to bản để băng cố định xương đòn gãy cho nạn nhân.

Người sơ cứu hướng dẫn nạn nhân ngồi trong tư thế ưỡn ngực, đồng thời chống hai tay vào hai bên hông. Trong trường hợp vai nạn nhân bị mất hoặc giảm khả năng vận động nhiều, có thể cần sự hỗ trợ của người khác để kéo nhẹ hai cánh tay nạn nhân về phía sau. Lưu ý, cần đệm lót ở hai bên hố nách của nạn nhân bằng vải để giảm khả năng gây ma sát, làm đau nạn nhân trong quá trình cố định. Ngoài ra, lực kéo của người hỗ trợ cần đảm bảo luôn ổn định và vừa phải trong suốt quá trình thực hiện sơ cứu.

Trong khi hai cánh tay của nạn nhân đã hướng về phía sau, người sơ cứu thực hiện băng bó kiểu số 8 qua hai nách nạn nhân để cố định xương đòn. Băng vòng qua trước ngực và luồn xuống dưới nách bên lành có đệm bông sẵn, qua sau lưng về phía cánh tay bị thương để tạo thành số 8. Cứ băng như vậy và tiến dần cho đến khi kín hết vết thương, sao cho vòng băng sau đè lên 2/3 thân băng của vòng băng trước.

Cố định xương đòn bằng phương pháp băng số 8

Sau khi thực hiện cố định xương đòn, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời. Lưu ý, biến chứng nguy hiểm nhất của gãy xương đòn là đầu gãy của xương có thể chọc vào phổi và khiến nạn nhân tử vong. Do đó, đảm bảo nạn nhân luôn ở tư thế cố định trong quá trình di chuyển là một điều vô cùng quan trọng, cần hết sức lưu tâm. Trong trường hợp tốt nhất, nên di chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế bằng cáng, tránh di chuyển bằng những phương tiện dễ bị xóc như xe máy, xe đạp…

Trên đây là thông tin cơ bản về những phương pháp sơ cứu gãy xương đòn được Nhà thuốc Long Châu tổng hợp. Sau quá trình điều trị cũng nên chú ý chế độ dinh dưỡng cho người gãy xương. Hy vọng rằng những thông tin mà Nhà thuốc mang lại có thể giúp ích được cho bạn đọc. Kính chúc quý độc giả thật nhiều sức khỏe, mong rằng bạn sẽ tiếp tục thường xuyên theo dõi và ủng hộ trang web của Nhà thuốc Long Châu trong tương lai!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp