Sức khỏe loại 1 là gì? Tiêu chí và cách cải thiện để đạt chuẩn

Sức khỏe loại 1 được xem là tiêu chuẩn “vàng” trong hệ thống phân loại sức khỏe tại Việt Nam. Đây là cấp độ thể hiện thể chất và tinh thần ở trạng thái tốt nhất, không mắc bệnh lý, đủ khả năng đáp ứng yêu cầu lao động, học tập hay phục vụ trong các ngành đặc thù như quân đội, công an, hàng không.

Thế nào là sức khỏe loại 1?

Theo Mục 2 Quyết định 1266/QĐ-BYT năm 2020 của Bộ Y tế, việc phân loại sức khỏe được chia thành 5 cấp độ gồm A, B1, B2, C và D, cụ thể như sau:

• Loại A (loại 1): Không có bệnh hoặc chỉ mắc các bệnh thông thường, không ảnh hưởng đến công việc, bên cạnh đó độ tuổi không quá 60.
• Loại B1 (loại 2): Mắc một hoặc vài bệnh mãn tính cần theo dõi nhưng ít ảnh hưởng đến khả năng làm việc, độ tuổi không quá 70.
• Loại B2 (loại 3): Mắc bệnh mãn tính cần điều trị thường xuyên nhưng vẫn ổn định, ít ảnh hưởng đến công việc, độ tuổi không quá 80.
• Loại C (loại 4): Mắc bệnh mãn tính nặng, có biến chứng, cần nghỉ điều trị 1 - 3 tháng.
• Loại D (loại 5): Bệnh nặng giai đoạn cuối, biến chứng nghiêm trọng, khó hồi phục, không đáp ứng yêu cầu lao động.

Như vậy, sức khỏe loại 1 là mức cao nhất trong hệ thống đánh giá, tương đương với trạng thái “rất khỏe”. Người đạt loại 1 có thể lực, tinh thần và các chỉ số trong giới hạn lý tưởng, không có bệnh lý hay khuyết tật ảnh hưởng đến sinh hoạt, công việc.

Tiêu chí đánh giá, xếp loại sức khỏe loại 1

Để được xếp vào nhóm sức khỏe loại 1, cá nhân cần đáp ứng hàng loạt tiêu chuẩn nghiêm ngặt về thể lực, sinh lý, tinh thần và chức năng cơ thể. Đây là nhóm yêu cầu cao nhất trong công tác khám sức khỏe tổng quát.

Các chỉ số sinh lý cơ bản đều tốt

Các chỉ số sinh lý là nền tảng đánh giá tình trạng sức khỏe. Người đạt sức khỏe loại 1 cần đảm bảo tất cả các thông số đều trong mức tối ưu:

• Huyết áp: Ổn định, thường dưới 120/80 mmHg.
• Mạch: Nhịp tim từ 60 - 100 nhịp/phút khi nghỉ ngơi.
• BMI (chỉ số cơ thể): Trong khoảng 18.5 - 22.9, thể hiện cân đối giữa chiều cao và cân nặng.
• Thị lực: Tốt, 10/10 hoặc 20/20 ở cả hai mắt, không có tật khúc xạ.
• Thính lực: Nghe rõ tiếng nói ở khoảng cách xa (≥5m) và gần (≥1m).
• Chức năng gan thận: Các chỉ số như GOT, GPT, Ure, Creatinine trong giới hạn bình thường.
• Đường huyết: Không có dấu hiệu tiền tiểu đường hay tiểu đường.
• Các xét nghiệm khác: Công thức máu, nước tiểu hoàn toàn bình thường, không có bất thường về máu, protein, hồng cầu, bạch cầu.

Không mắc bệnh mãn tính, dị tật hay rối loạn tâm thần

Đạt sức khỏe loại 1 đồng nghĩa với việc cơ thể hoàn toàn khỏe mạnh, không mắc bệnh mạn tính hay bất kỳ tổn thương nào ảnh hưởng đến chất lượng sống. Những yếu tố dưới đây được đưa ra nhằm đảm bảo người được xếp loại 1 có sức khỏe toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần.

• Không mắc bệnh mãn tính: Không có tiền sử tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim mạch, viêm khớp, hen suyễn, viêm gan B/C,…
• Không có dị tật bẩm sinh: Cơ thể cân đối, không dị tật ở chi, cột sống hay cơ quan khác.
• Không có rối loạn tâm thần, thần kinh: Tinh thần tỉnh táo, không bị trầm cảm, rối loạn lo âu, tâm thần phân liệt hay động kinh.
• Không mắc bệnh truyền nhiễm: Không nhiễm HIV, lao phổi hoạt động hoặc bệnh lây qua đường máu.
• Không có bệnh lý da liễu, tai mũi họng, ngoại khoa: Các chuyên khoa đều ổn định, không tổn thương hoặc bất thường nghiêm trọng.

Yêu cầu về thể lực, vận động, thần kinh theo các ngành đặc thù

Bên cạnh tiêu chí chung, một số ngành nghề đặc thù có yêu cầu cao hơn về thể chất và tâm lý khi khám sức khỏe, điển hình như:

• Quân đội, công an, lực lượng đặc nhiệm: Cần sức bền, phản xạ nhanh, không có hình xăm, sẹo co kéo hoặc dị tật nhỏ.
• Phi công, kiểm soát viên không lưu: Yêu cầu thị lực, thính lực tuyệt đối, không mắc rối loạn tiền đình hay rối loạn nhận biết không gian.
• Thợ lặn, công nhân làm việc trên cao: Đòi hỏi chức năng hô hấp, tim mạch mạnh mẽ, không có bệnh lý xoang hoặc tai.
• Vận động viên chuyên nghiệp: Cần thêm các chỉ số thể lực nâng cao như VO2 Max, sức bền cơ, khả năng phục hồi.

Đạt sức khỏe loại 1 có lợi ích gì?

Đạt sức khỏe loại 1 không chỉ là minh chứng cho thể trạng vượt trội mà còn mang lại hàng loạt lợi ích thiết thực trong cuộc sống, công việc và tinh thần. Khi cơ thể ở trạng thái tốt nhất, bạn sẽ cảm nhận rõ ràng sự khác biệt trong năng lượng, khả năng tập trung và niềm vui sống mỗi ngày.

• Cơ hội nghề nghiệp rộng mở: Người có sức khỏe loại 1 đáp ứng được yêu cầu của nhiều ngành nghề đặc thù như công an, quân đội, hàng không, thể thao chuyên nghiệp,…
• Hiệu suất làm việc tối đa: Thể chất khỏe mạnh giúp bạn tập trung tốt, tăng năng suất và giảm thiểu thời gian nghỉ ốm.
• Tinh thần minh mẫn, giảm stress: Cơ thể khỏe đi đôi với tâm trí vững vàng, giảm nguy cơ trầm cảm và rối loạn lo âu.
• Phòng ngừa bệnh tật hiệu quả: Hệ miễn dịch mạnh giúp chống lại bệnh thông thường và giảm nguy cơ mắc bệnh mạn tính như tim mạch, tiểu đường, béo phì,...
• Tận hưởng cuộc sống trọn vẹn: Sức khỏe tốt mang lại sự linh hoạt trong các hoạt động thể thao, du lịch, giải trí và đời sống cá nhân.
• Tiết kiệm chi phí y tế: Ít bệnh tật đồng nghĩa với việc giảm đáng kể chi phí thuốc men, khám chữa bệnh và nghỉ việc.

Tổng hợp các cách cải thiện sức khỏe đạt loại 1

Đạt được sức khỏe loại 1 phụ thuộc phần lớn vào lối sống khoa học, dinh dưỡng hợp lý và thói quen sinh hoạt lành mạnh. Việc duy trì các nguyên tắc dưới đây sẽ giúp bạn đạt thể trạng lý tưởng cả về thể chất và tinh thần:

• Ăn uống hợp lý và đủ chất: Duy trì chế độ ăn đa dạng, đảm bảo cung cấp đầy đủ các nhóm chất như đạm, béo, tinh bột, vitamin và khoáng chất, ngoài ra hạn chế đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán và giảm muối, đường trong khẩu phần để phòng ngừa béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch,...
• Uống đủ nước mỗi ngày: Bổ sung đủ 2 - 2.5 lít nước mỗi ngày giúp duy trì các hoạt động sinh học, hỗ trợ tiêu hóa, thanh lọc cơ thể và bảo vệ thận.
• Luyện tập thể dục đều đặn: Hãy dành 30 - 60 phút mỗi ngày cho các môn như chạy bộ, đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe hoặc yoga,... phù hợp với thể trạng của bạn.
• Ngủ đủ giấc và đúng giờ: Ngủ từ 7 - 8 tiếng mỗi đêm giúp cơ thể phục hồi năng lượng và duy trì hoạt động ổn định của hệ thần kinh. Nên đi ngủ và thức dậy vào khung giờ cố định, tránh thức khuya và sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.
• Quản lý căng thẳng hiệu quả: Bạn có thể duy trì tinh thần thoải mái bằng cách cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi. Nghe nhạc, đọc sách, thiền hoặc đi dạo ngoài trời,... cũng là những cách hữu hiệu để giảm stress.
• Khám sức khỏe định kỳ: Nên thực hiện khám tổng quát 6 - 12 tháng/lần để theo dõi các chỉ số quan trọng như huyết áp, đường huyết, mỡ máu, chức năng gan thận,...
• Từ bỏ các thói quen xấu: Tránh hút thuốc lá, hạn chế rượu bia và tuyệt đối không sử dụng chất kích thích vì những thói quen này không chỉ gây tổn hại phổi, gan, tim mà còn làm giảm sức đề kháng và rút ngắn tuổi thọ.

Sức khỏe loại 1 là tiêu chuẩn cao nhất, phản ánh thể trạng và tinh thần lý tưởng của một người theo quy định của Bộ Y Tế. Để đạt được mức này, bạn cần duy trì lối sống khoa học, chế độ dinh dưỡng hợp lý, luyện tập thể thao đều đặn và khám sức khỏe định kỳ.