Sụn xương là gì? Tầm quan trọng của sụn xương đối với cơ thể

Để hiểu tầm quan trọng của sụn xương đối với cơ thể thì trước tiên chúng ta sẽ tìm hiểu sụn xương là gì và thành phần cấu tạo của sụn xương. Nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc xoay quanh bộ phận này của cơ thể.

Sụn xương là gì? Thành phần cấu tạo của sụn xương

Sụn xương là một phần quan trọng của hệ thống xương và là một loại mô liên kết cứng, linh hoạt, có mặt ở nhiều vị trí trong cơ thể người, bao gồm: Khớp xương, vành tai, mũi, các phế quản, các đĩa gian đốt sống,.... Nó chủ yếu bao gồm các tế bào chondrocyte và ma trận tế bào chondrocyte, mà có thể chứa các loại protein như collagen và các chất làm đàn hồi khác. Sụn xương đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và bảo vệ xương, giảm ma sát giữa các khớp, và tham gia vào quá trình phát triển và sửa chữa cơ thể.

Mặc dù sụn xương không có mạch máu hoặc các mạch máu lớn, nhưng nó vẫn có khả năng nhận chất dinh dưỡng và loại bỏ sản phẩm chất cặn thông qua sự kết hợp của nước và dịch nhầy chứa khoáng chất và chất dẻo. Sự linh hoạt và tính đàn hồi của sụn xương giúp nó là một thành phần chính trong việc duy trì tính chất cơ học và chức năng của các khớp. Sụn được chia thành ba loại dựa trên tỷ lệ của các thành phần cấu tạo chính: Sụn chun, sụn sợi, sụn đàn hồi.

• Sụn chun (hyaline cartilage): Là loại phổ biến nhất và tìm thấy ở nhiều khu vực trong cơ thể. Đây là loại sụn xương mềm mại, có khả năng chịu lực tốt và giữ nước tốt. Sụn chun có bề mặt trơn nhẵn, giúp giảm ma sát giữa các đầu xương khi khớp cử động. Sụn chun có mặt ở nhiều vị trí trong cơ thể như các khớp xương, vách ngăn mũi, khí quản, thanh quản và xương sườn.
• Sụn sợi (fibro cartilage): Sụn xương sợi chủ yếu tìm thấy ở các khu vực yêu cầu sự đàn hồi và dẻo dai cao, chẳng hạn như khớp gối, hông, vai và đốt sống ở xương sống và các khớp chịu áp lực lớn. Nó chứa nhiều sợi collagen hơn, giúp tăng cường sức mạnh cơ học của sụn xương.
• Sụn đàn hồi (elastic cartilage): Sụn đàn hồi là một loại sụn xương có nhiều sợi protein elastin, giúp sụn có độ đàn hồi cao và có thể co giãn mà không bị rách. Sụn đàn hồi có mặt ở tai ngoài, mũi và phế quản.

Vai trò của sụn xương đối với cơ thể

Tùy vào vị trí của sụn xương trong cơ thể mà nó có mục đích bảo vệ khác nhau. Trong cơ thể người, vai trò chính của sụn xương là hỗ trợ và bảo vệ cấu trúc xương, giúp duy trì độ linh hoạt và giảm áp lực trên xương trong quá trình chuyển động. Mặt khác, sụn xương còn giúp giữ nước cho các mô xung quanh, giúp duy trì độ đàn hồi và chống lại sự trơn trượt không mong muốn giữa các bề mặt xương.

Trước tuổi trưởng thành, các vùng giữa đầu xương và thân xương vẫn tồn tại một tấm sụn gọi là sụn đầu xương, đây là một cấu trúc giúp xương dài tăng trưởng về chiều dài.

Đến khi càng lớn tuổi hoặc vận động nhiều làm làm cho các mô sụn bị bào mòn dần, do các chất dịch nhờn không đủ bôi trơn khiến sụn ngày càng xấu đi. Khi sụn khớp bị mòn, các đầu xương sẽ cọ xát trực tiếp với nhau gây tổn thương cho xương. Những thay đổi này có thể dẫn đến gai xương, đau và viêm khớp.

Nguyên nhân dẫn đến tổn thương sụn xương

Tổn thương sụn xương có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố gen, lối sống, và các yếu tố môi trường. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây tổn thương sụn xương:

• Tuổi tác: Quá trình lão hóa tự nhiên là một trong những nguyên nhân chính gây tổn thương sụn xương. Khi người ta già đi, sự tái tạo sụn xương giảm đi, làm cho sụn mất đi tính đàn hồi và dễ bị thoái hóa.
• Chấn thương: Các chấn thương như tai nạn giao thông, rơi từ độ cao, hoặc các hoạt động thể thao có thể gây tổn thương sụn xương. Sụn xương không có mạch máu và khả năng tự chữa lành kém, do đó, một lần tổn thương có thể dẫn đến vấn đề lâu dài.
• Viêm khớp: Các bệnh lý như viêm khớp có thể dẫn đến tổn thương sụn xương. Việc tổn thương có thể do quá trình viêm nhiễm kéo dài, làm suy giảm chất nhầy bảo vệ sụn.
• Thói quen sinh hoạt và lối sống: Một số thói quen sinh hoạt và lối sống không lành mạnh như ngồi lâu, đứng lâu, hoặc cử động không đúng cách có thể tăng cường áp lực lên các khớp, gây mòn và tổn thương sụn xương.
• Yếu tố gen: Các yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong việc xác định khả năng của mỗi người về việc phát triển các vấn đề về sụn xương. Nếu trong gia đình có lịch sử về bệnh lý về sụn xương, nguy cơ của người đó có thể tăng lên.
• Suy dinh dưỡng: Thiếu hụt dưỡng chất, đặc biệt là canxi, vitamin D, và các khoáng chất khác cần thiết cho sức khỏe xương, có thể làm suy giảm sức đề kháng và chức năng tái tạo của sụn xương.
• Cân nặng quá mức: Áp lực lớn từ cân nặng quá mức có thể tăng nguy cơ tổn thương sụn xương, đặc biệt là ở các khớp như đầu gối và hông.

Các bệnh lý liên quan đến sụn xương thường gặp

Khi sụn xương bị tổn thương, các chức năng của nó sẽ bị suy giảm, dẫn đến các bệnh lý liên quan đến sụn xương. Các bệnh lý liên quan đến sụn xương thường gặp bao gồm:

• Thoái hóa khớp: Thoái hóa khớp là tình trạng sụn khớp bị mòn mòn và phá hủy. Điều này dẫn đến đau khớp, cứng khớp và hạn chế vận động. Thoái hóa khớp là bệnh lý liên quan đến sụn xương phổ biến nhất, chiếm khoảng 80% các trường hợp bệnh lý liên quan đến khớp.
• Viêm khớp: Viêm khớp là tình trạng sụn khớp bị viêm. Điều này dẫn đến đau khớp, sưng khớp và khó chịu. Viêm khớp có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm chấn thương, nhiễm trùng, bệnh tự miễn và thoái hóa khớp.
• U xương sụn: U xương sụn là một loại u lành tính thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên. U xương sụn có thể phát triển ở bất kỳ vị trí nào của cơ thể, bao gồm cả xương và sụn.
• Đau cột sống lưng: Nếu sụn xương ở đốt sống bị tổn thương, có thể dẫn đến một tình trạng gọi là degenerative disc disease. Trong trường hợp này, các đĩa đệm giữa đốt sống mất đi sự linh hoạt, gây đau lưng và giảm khả năng hoạt động.

Biện pháp phòng ngừa tổn thương sụn xương

Đối với những người chịu đựng bệnh lý liên quan đến sụn xương, hay các bệnh về xương khớp nói chung, nó đòi hỏi sự chăm sóc, điều trị và quản lý thích hợp để giảm bớt triệu chứng và duy trì sức khỏe. Vì vậy bạn cần phải giữ cho sụn xương tránh khỏi những tổn thương. Dưới đây là một vài biện pháp để phòng ngừa tổn thương sụn xương:

• Giữ cân nặng hợp lý: Thừa cân hoặc béo phì gây áp lực lên khớp, làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường sức mạnh và độ dẻo dai của cơ bắp, giúp giảm áp lực lên khớp.
• Tránh các hoạt động mạnh có thể gây chấn thương khớp.
• Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống lành mạnh cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển và duy trì sức khỏe của sụn khớp, bao gồm canxi, vitamin D, collagen và các chất chống oxy hóa.

Qua bài viết trên, chúng tôi hy vọng bạn hiểu rõ hơn về sự quan trọng của sụn xương, từ đó có các biện pháp chăm sóc, bảo vệ hợp lý. Nếu bạn gặp bất cứ tổn thương nào liên quan đến sụn xương thì bạn cần đến gặp ngay bác sĩ chuyên môn để có phương pháp điều trị kịp thời.