Tắc lệ đạo bẩm sinh: Nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và điều trị bệnh

Lệ đạo đóng vai trò quan trọng trong hệ thống thoát nước mắt, nối liên từ vùng hố lệ đến khe mũi dưới. Nước mắt trải qua điểm lệ, chảy qua lệ quản, tới túi lệ, ống lệ mũi và chảy vào vùng mũi họng qua khe mũi dưới. Tắc lệ đạo bẩm sinh là một vấn đề phổ biến, thường xuất hiện ở trẻ sinh thiếu tháng. Việc không chữa trị kịp thời có thể khiến trẻ đau nhức, tăng nguy cơ viêm nhiễm tái phát, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Bệnh tắc lệ đạo bẩm sinh là gì?

Lệ đạo hình thành một hệ thống ống độc đáo, bắt đầu từ điểm lệ ở góc trong của mắt và kết thúc ở khe mũi dưới của con người. Cấu trúc của hệ thống này bao gồm lỗ lệ, lệ quản, túi lệ và ống lệ mũi, có vai trò quan trọng trong quá trình dẫn nước mắt từ mắt xuống mũi sau khi nước mắt đã bôi trơn và làm sạch bề mặt của nhãn cầu.

Theo quy trình bình thường, nước mắt chỉ chảy khi người ta trải qua cảm xúc mạnh như buồn bã hay bị vật gì đó đâm vào mắt. Trong trường hợp nước mắt trào ra hoặc rơi mà không có cảm xúc nào kèm theo thì người đó có thể gặp vấn đề tắc lệ đạo bẩm sinh.

Bệnh tắc lệ đạo ở trẻ sơ sinh có thể khiến nước mắt và mũi chảy khi trẻ khóc, tắc có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào từ lệ quản đến điểm lệ. Trong tình trạng tắc lệ đạo bẩm sinh, nước mắt không được dẫn lưu xuống mũi, dẫn đến việc chảy ra ngoài. Trường hợp tắc lệ kéo dài sẽ dẫn đến ứ đọng nước mắt ở túi lệ và gây nhiễm trùng tuyến lệ, các triệu chứng như tắc lệ đạo có mủ và viêm tắc tuyến lệ.

Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh tắc lệ đạo bẩm sinh

Tắc lệ đạo bẩm sinh thường xuất phát từ những nguyên nhân phổ biến sau đây:

• Thiếu điểm lệ: Trong trường hợp này, trẻ thường phải đối mặt với tình trạng chảy nước mắt liên tục và viêm nhiễm kết mạc kéo dài.
• Rò túi lệ bẩm sinh: Vùng da ở góc trong của mắt có thể có lỗ rò nhỏ, tạo điều kiện cho nước mắt chảy ra qua lỗ rò này.
• Tắc ống lệ mũi bẩm sinh: Đây là tình trạng phổ biến nhất, xảy ra khoảng 5% ở trẻ sơ sinh từ 12 - 20 ngày tuổi.

Bệnh tắc lệ đạo bẩm sinh có thể ảnh hưởng một hoặc cả hai bên mắt, thường gây ra hiện tượng chảy nước mắt sống, nếu tình trạng này kéo dài và xảy ra thường xuyên sẽ dẫn đến việc hình thành mủ nhầy, sưng túi lệ, viêm kết mạc mắt.

Nguyên nhân của tắc lệ đạo bẩm sinh thường liên quan đến quá trình hình thành lệ đạo trong thai kỳ chưa hoàn chỉnh, có thể bao gồm màng tắc ở đầu dưới của ống lệ mũi hoặc biến dạng ống xương của chúng.

Khi tắc lệ đạo xảy ra, vùng góc trong của mắt có thể trở nên nề và căng hơn. Nếu tình trạng tắc kéo dài, đặc biệt là tắc ở ống lệ mũi sẽ dẫn đến viêm túi lệ mãn tính.

Nước mắt bị ứ đọng tại túi lệ có thể gây nhiễm trùng tại đường lệ, gây viêm túi lệ và sản xuất nhầy mủ. Khi tạo áp lực vào vùng này khiến nhầy mủ trào ra khỏi khóe mắt, tạo áp lực tại túi lệ, thậm chí có thể gây ra sưng nề, sưng đỏ, đau đớn ở vùng góc trong mắt.

Cách chẩn đoán bệnh tắc lệ đạo bẩm sinh

Tắc lệ đạo bẩm sinh không phải là một bệnh hiếm gặp và cũng không quá phức tạp. Tuy nhiên, nếu không nhận được sự điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Cụ thể, tắc lệ đạo bẩm sinh gây ra viêm nhiễm và mủ trong túi lệ, dẫn đến viêm kết mạc và viêm giác mạc. Ngoài ra, tình trạng này có thể tạo ra áp xe trong túi lệ, thậm chí gây viêm tổ chức trong hốc mắt và dò túi lệ, đặc biệt là trong trường hợp nứt áp xe.

Dựa vào các biểu hiện lâm sàng, các chuyên gia y tế sẽ đưa ra chẩn đoán và đánh giá mức độ tắc lệ đạo ở bệnh nhân:

• Mắt ướt, chảy nước mắt có thể đi kèm với triệu chứng gỉ mắt.
• Khi thực hiện thủ thuật bơm thông lệ đạo, nước có thể trào ngược lại.

Quá trình điều trị tắc lệ đạo bẩm sinh ở trẻ sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và độ tuổi của bệnh nhân.

Cách điều trị tắc lệ đạo bẩm sinh hiệu quả

Phương pháp điều trị tắc lệ đạo bẩm sinh sẽ được điều chỉnh tùy thuộc vào độ tuổi và nguyên nhân cụ thể gây bệnh. Nếu tắc lệ đạo xuất phát từ việc thiếu điểm lệ do màng ngăn tại điểm lệ thì có thể thực hiện thủ thuật rạch để mở thông lệ đạo.

Trong trường hợp nguyên nhân là do rò túi lệ, phương pháp điều trị thường bao gồm phẫu thuật đóng lỗ dò. Nếu tắc lệ đạo xuất phát từ tình trạng tắc ống lệ mũi bẩm sinh, các bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định điều trị phù hợp dựa trên độ tuổi của bệnh nhân.

• Đối với trẻ dưới 3 tháng tuổi, phương pháp điều trị chủ yếu tập trung vào việc mát xa túi lệ, lau mí bằng nước muối sinh lý, nếu có mủ nhầy sẽ sử dụng kháng sinh mắt theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Đối với trẻ từ 3 - 12 tháng, phương pháp điều trị bao gồm bơm rửa lệ đạo kết hợp với việc sử dụng kháng sinh và thực hiện thủ thuật mở thông lệ đạo. Tuy nhiên, thủ thuật mở lệ đạo chỉ được thực hiện sau khi rửa sạch túi lệ và sử dụng kháng sinh không đạt hiệu quả.
• Đối với trẻ trên 1 tuổi, phương pháp bơm thông lệ đạo thường không hiệu quả, do đó cần tiến hành kiểm tra và xem xét khả năng phẫu thuật để nối thông túi lệ mũi.
• Đối với trẻ sơ sinh khi phát hiện triệu chứng chảy nước mắt sống hoặc đọng nước ở khe mí, việc đưa trẻ đi kiểm tra ngay lập tức giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp.

Trước khi thực hiện đặt ống thông lệ đạo, quan trọng phải đảm bảo vệ sinh mắt và loại bỏ hết ghèn gỉ cho trẻ. Sau đó, sử dụng một ống nhỏ và linh hoạt để thông qua lệ đạo bị tắc, nhằm mục đích giải quyết tình trạng tắc lệ. Trong quá trình thực hiện, việc tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ là vô cùng quan trọng để chăm sóc trẻ một cách hiệu quả và tránh tái phát của tình trạng.

Như vậy, Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ thông tin quan trọng về bệnh lý tắc lệ đạo bẩm sinh. Hy vọng thông tin này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị tắc lệ đạo bẩm sinh cho bệnh nhân nhỏ tuổi. Đồng thời, chúng tôi mong rằng những kiến thức này sẽ giúp phụ huynh nâng cao nhận thức và chăm sóc sức khỏe cho trẻ em.