Tìm hiểu về phẫu thuật cắt đáy lưỡi

Phẫu thuật cắt đáy lưỡi thường được áp dụng cho những người có tình trạng u đáy lưỡi, phương pháp này giúp cải thiện khả năng nói, ăn uống và các chức năng khác của miệng. Phẫu thuật cắt đáy lưỡi có thể thực hiện ở cả trẻ em và người lớn. Phương pháp này thường mang lại kết quả tích cực, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Phẫu thuật cắt đáy lưỡi thực hiện khi nào?

Chỉ định: Phẫu thuật cắt đáy lưỡi được chỉ định cho các trường hợp mắc ung thư đáy lưỡi nhỏ và vừa.

Chống chỉ định:

• Khối u lan rộng ra ngoài đáy lưỡi hoặc vượt qua đường giữa.
• Ung thư không biệt hóa, lympho, sarcoma.

Chuẩn bị phẫu thuật

Nhân sự thực hiện

Ca phẫu thuật được tiến hành bởi bác sĩ chuyên khoa Tai - Mũi - Họng, người có nhiều kinh nghiệm trong phẫu thuật đầu cổ, cùng với bác sĩ phẫu thuật chuyên về đầu cổ. Sự phối hợp giữa các chuyên gia này đảm bảo rằng quá trình phẫu thuật diễn ra an toàn và hiệu quả.

Phương tiện kỹ thuật

Để thực hiện phẫu thuật cắt đáy lưỡi, các bác sĩ sử dụng bộ thiết bị phẫu thuật phần mềm hiện đại cùng với cưa cắt xương và khoan cưa. Bộ dụng cụ cố định xương bằng nẹp vít cũng được chuẩn bị để đảm bảo rằng xương hàm dưới được cố định chắc chắn sau khi cắt.

Bệnh nhân

Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được bác sĩ giải thích kỹ về mục đích phẫu thuật, quy trình phẫu thuật và các nguy cơ tai biến có thể xảy ra. Việc này giúp bệnh nhân và người nhà hiểu rõ tình trạng bệnh cũng như những gì sẽ diễn ra trong và sau phẫu thuật. Bệnh nhân cũng được chỉ định thực hiện các xét nghiệm cơ bản như máu, nước tiểu, cũng như chụp CT scan để đánh giá mức độ lan rộng của khối u và tình trạng di căn hạch. Những thông tin này rất quan trọng để bác sĩ có thể lập kế hoạch phẫu thuật một cách chính xác.

Hồ sơ bệnh án

Tất cả các thông tin liên quan đến tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, kết quả xét nghiệm và chi tiết về quy trình phẫu thuật sẽ được ghi chép và lưu trữ trong hồ sơ bệnh án. Việc chuẩn bị hồ sơ bệnh án phải tuân theo quy định của Bộ Y tế, đảm bảo rằng mọi thông tin cần thiết đều được ghi nhận đầy đủ và chính xác, giúp cho quá trình điều trị và theo dõi sau phẫu thuật được thuận lợi và hiệu quả.

Quy trình phẫu thuật cắt đáy lưỡi

Vô cảm: Thực hiện gây mê nội khí quản, có thể mở khí quản cho bệnh nhân.

Tư thế: Người bệnh nằm ngửa, được kê cao vai, đầu ngửa tối đa và quay về bên lưỡi lành. Bác sĩ phẫu thuật đứng bên phải bệnh nhân, bác sĩ phụ 1 đứng bên trái, phụ 2 đứng ở phía đầu người bệnh. Điều dưỡng hỗ trợ dụng cụ và bàn dụng cụ để ở bên trái phía dưới, đối diện bác sĩ phẫu thuật.

Quy trình phẫu thuật:

Thì 1: Rạch da từ điểm giữa môi dưới, vòng quanh cằm xuống cổ, chạy song song với xương hàm dưới và cách xương hàm dưới 2 khoát ngón tay tới gần mỏm chũm. Nếu có chỉ định nạo vét hạch cổ kết hợp, bác sĩ tiếp tục rạch dọc bờ trước cơ ức đòn chũm tới giữa xương đòn, bóc tách vạt da bộc lộ trường phẫu thuật hạch cổ và vùng xương hàm dưới.

Thì 2: Nạo vét hạch cổ:

• Nếu N0, nạo vét hạch chọn lọc với hạch nhóm I, II và III.
• Nếu N1, N2, N3 thì nạo vét hạch hai bên.

Thì 3: Cắt xương hàm dưới:

• Sử dụng cưa để cắt xương hàm dưới gần góc hàm, cắt theo hình ziczac để dễ cố định sau này.

Thì 4: Bộc lộ u:

• Sau khi cắt xương hàm dưới và kéo sang hai bên, thành bên họng sẽ được mở để bộc lộ rõ vùng đáy lưỡi và khối u. Bác sĩ phẫu thuật cần chú ý tránh làm tổn thương dây thần kinh IX và XII.

Thì 5: Cắt u:

• Bác sĩ dùng dao điện để cắt u, cách ranh giới khối u từ 1,5 - 2 cm, đến khi sinh thiết tức thì vùng rìa âm tính. Phần khối u đáy lưỡi cần được cắt liền một khối với tổ chức nạo vét hạch cổ.

Thì 6: Đóng vết mổ:

• Bác sĩ đóng đáy lưỡi theo lớp bằng Vicryl 1.0 hoặc 2.0, khâu ống họng theo lớp bằng Vicryl 3.0 hoặc 4.0, cố định lại xương hàm dưới bằng nẹp vít, đặt dẫn lưu kín, khâu da hai lớp và chú ý khâu đúng viền môi; đặt ống thông cho ăn.

Theo dõi sau phẫu thuật cắt đáy lưỡi

Sau khi phẫu thuật cắt đáy lưỡi, bệnh nhân sẽ được chuyển đến phòng hồi sức để theo dõi sát tình trạng sức khỏe trong 24 giờ đầu tiên. Trong giai đoạn này, các bác sĩ và nhân viên y tế sẽ kiểm tra thường xuyên tình trạng chảy máu, mạch và huyết áp của bệnh nhân. Việc theo dõi chặt chẽ giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời bất kỳ biến chứng nào có thể xảy ra.

• Khó thở: Đặc biệt, nếu bệnh nhân không được mở khí quản trong quá trình phẫu thuật, tình trạng khó thở cần được theo dõi kỹ lưỡng. Bất kỳ dấu hiệu khó thở nào cũng sẽ được can thiệp ngay lập tức để đảm bảo đường thở của bệnh nhân luôn được thông suốt.
• Dinh dưỡng: Trong giai đoạn sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được cung cấp dinh dưỡng qua ống thông. Phương pháp này giúp đảm bảo bệnh nhân nhận đủ dinh dưỡng cần thiết cho quá trình hồi phục mà không gây áp lực lên vùng phẫu thuật ở đáy lưỡi.
• Ống dẫn lưu: Ống dẫn lưu được đặt trong quá trình phẫu thuật để dẫn lưu dịch và máu từ vùng phẫu thuật ra ngoài. Thông thường, ống dẫn lưu sẽ được giữ nguyên trong khoảng 2 - 3 ngày sau phẫu thuật để đảm bảo không còn dịch hoặc máu tụ. Sau khi kiểm tra và xác nhận rằng tình trạng dẫn lưu đã ổn định, ống dẫn lưu sẽ được rút ra.

Việc theo dõi và chăm sóc sau phẫu thuật là cực kỳ quan trọng để đảm bảo bệnh nhân hồi phục tốt và tránh được các biến chứng tiềm ẩn. Các bác sĩ và nhân viên y tế luôn sẵn sàng can thiệp ngay lập tức khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, giúp bệnh nhân cảm thấy an tâm và hỗ trợ quá trình hồi phục diễn ra suôn sẻ.

Tai biến trong và sau phẫu thuật cắt đáy lưỡi

Sau phẫu thuật cắt đáy lưỡi vẫn cần theo dõi và đề phòng một số biến chứng, tai biến có thể xảy ra như:

• Khó thở: Xử trí bằng cách cho bệnh nhân dùng thuốc chống phù nề hoặc mở khí quản nếu chưa mở lúc phẫu thuật.
• Rò nước bọt, đặc biệt sau khi xạ trị hậu phẫu: Xử trí theo phác đồ chuẩn.
• Nhiễm trùng: Xử trí bằng cách dùng kháng sinh thích hợp.
• Viêm xương hàm: Xử trí theo phác đồ chuẩn.

Tóm lại, phẫu thuật cắt đáy lưỡi được chỉ định điều trị ung thư đáy lưỡi khi khối u chưa phát triển quá lớn. Vì nguy cơ rủi ro sau điều trị có thể xảy ra, người nhà bệnh nhân cần quan sát kỹ các dấu hiệu của người bệnh và báo ngay cho bác sĩ nếu có biểu hiện bất thường.