Tinh hoàn lạc chỗ là gì? Nguyên nhân và phương pháp điều trị hiệu quả

Tinh hoàn lạc chỗ được biết đến là một bệnh lý sinh dục ở những bé sơ sinh giới tính nam. Mặc dù đây là tình trạng có thể tự điều chỉnh trong vài tháng sau sinh nhưng ở một số trường hợp, cần phải thực hiện phẫu thuật để di chuyển tinh hoàn về đúng vị trí. Hãy cùng Nhà Thuốc Long Châu tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này trong bài viết.

Khái quát về tình trạng tinh hoàn lạc chỗ

Tinh hoàn lạc chỗ là tình trạng một hoặc cả hai tinh hoàn không di chuyển xuống bìu trong quá trình phát triển của thai nhi. Thường thì sẽ chỉ có một tinh hoàn bị lạc chỗ. Số liệu thống kê cho thấy chỉ có khoảng 10% các trường hợp là cả hai tinh hoàn đều bị ảnh hưởng.

Khi hệ sinh dục hình thành trong bào thai, hai tinh hoàn ban đầu sẽ nằm ở bụng. Tinh hoàn chỉ di chuyển xuống bìu thông qua ống nối riêng biệt khi đến thời điểm gần đủ tháng và chuẩn bị sinh nở. Vì thế, tinh hoàn của bé trai khi mới sinh ra và trong 6 tháng đầu đời có thể tự di chuyển và nằm ổn định trong bìu. Nếu ngoài 6 tháng tuổi thì tỷ lệ tinh hoàn di chuyển được về bìu sẽ rất thấp khi không tiến hành điều trị.

Những triệu chứng cho thấy tinh hoàn lạc chỗ

Tinh hoàn lạc chỗ có thể sờ thấy được hoặc không, và khoảng 80% trường hợp là có thể sờ thấy được. Nếu không cảm nhận được tinh hoàn khi sờ thì rất có khả năng tinh hoàn nằm ở các vị trí khác như:

• Ở bụng: Trong trường hợp này là tinh hoàn chưa di chuyển hoặc mới bắt đầu di chuyển để vào bìu.
• Ở bẹn: Đây là tình trạng tinh hoàn đã đi vào ống bẹn để di chuyển xuống bìu nhưng lại chưa đủ xa cho ta cảm nhận thấy khi sờ chạm vào.
• Teo tinh hoàn hoặc không có tinh hoàn: Tinh hoàn có thể đã xuống bìu nhưng kích thước rất nhỏ nên sờ vào không thấy được. Đối với tình trạng này, bé trai có thể không có khả năng sinh sản. Bên cạnh đó, còn có trường hợp không có tinh hoàn, tinh hoàn chưa được hình thành và không bao giờ hình thành.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng tinh hoàn lạc chỗ

Trên thực tế, vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính gây ra tình trạng tinh hoàn lạc chỗ. Tuy nhiên, nó có thể liên quan đến di truyền, sức khỏe người mẹ hay những yếu tố môi trường khác làm phá vỡ các kích thích tố, thay đổi vật lý và hoạt động thần kinh, tác động đến sự phát triển của tinh hoàn.

Các yếu tố khác làm gia tăng nguy cơ tinh hoàn lạc chỗ ở những bé trai sơ sinh đó là: Sinh non; thiếu cân; tiền sử gia đình có người bị tinh hoàn lạc chỗ hoặc các vấn đề khác trong quá trình phát triển cơ quan sinh dục; mắc hội chứng Down hoặc khiếm khuyết thành bụng; thai phụ mắc bệnh tiểu đường, lạm dụng rượu bia, thường xuyên hút hoặc hít phải khói thuốc lá; thai phụ bị thừa cân, béo phì; bố mẹ thường xuyên tiếp xúc với các loại thuốc trừ sâu.

Mức độ nguy hiểm của tinh hoàn lạc chỗ

Khi ở trong bụng, tinh trùng sẽ bị giảm chất lượng, chết hoặc không sinh sản được nữa do nhiệt độ trong bụng cao hơn so với nhiệt độ trong bìu. Không chỉ vậy, tinh hoàn ở lâu trong bụng còn có nguy cơ cao bị ung thư hóa. Do đó, nếu trẻ gặp phải tình trạng này cần được phẫu thuật sớm để cứu vãn khả năng sinh con.

Ngoài ra, còn có một số biến chứng khác liên quan đến tinh hoàn lạc chỗ như sau:

• Tinh hoàn lạc chỗ làm tăng nguy cơ xoắn tinh hoàn: Đây là tình trạng xoắn dây thừng tinh (gồm các mạch máu, ống dẫn tinh và dây thần kinh). Xoắn tinh hoàn gây đau đớn cho bệnh nhân do máu bị chặn trên đường đến tinh hoàn và nghiêm trọng hơn là dẫn tới mất tinh hoàn.
• Chấn thương: Nếu không nằm trong da bìu, tinh hoàn dễ bị tổn thương do áp lực đến từ xương mu.
• Thoát vị bẹn: Nếu tinh hoàn nằm ở bẹn sẽ tạo ra khe hở giữa vùng bụng và ống bẹn. Khi khe hở này ngày càng lớn thì có thể đẩy một phần của ruột vào háng.

Hiện nay, có các phương pháp được sử dụng để chẩn đoán tinh hoàn lạc chỗ đó là siêu âm bụng hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI); xét nghiệm nhiễm sắc thể và xét nghiệm chỉ điểm khối u. Tùy vào từng trường hợp mà bác sĩ sẽ tiến hành phương pháp kiểm tra phù hợp nhất.

Tinh hoàn lạc chỗ có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không?

Về cơ bản, các bé trai sơ sinh khi bị tinh hoàn lạc chỗ vẫn có khả năng duy trì được chức năng sinh sản nếu như được phát hiện sớm và có giải pháp can thiệp kịp thời. Trong trường hợp để kéo dài đến tuổi thiếu niên và trưởng thành thì tinh hoàn lúc này đã không còn chức năng, không thể cứu vãn được nữa.

Do đó, các bé sơ sinh giới tính nam khi vừa sinh ra luôn được kiểm tra tình trạng có mặt của tinh hoàn ở bìu và theo dõi trong suốt 6 tháng đầu đời để đảm bảo vị trí tinh hoàn ổn định.

Cách điều trị tinh hoàn lạc chỗ

Nếu tinh hoàn chưa di chuyển đến bìu sau khi sinh, bé trai sẽ được theo dõi trong 6 tháng tiếp theo. Sau 6 tháng này, nếu tinh hoàn vẫn không di chuyển thì bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra và đưa ra hướng điều trị tốt nhất.

Mục đích của các phương pháp điều trị này là đưa tinh hoàn về đúng vị trí trong bìu, giúp giảm thiểu các biến chứng về vô sinh, ung thư tinh hoàn…

Điều trị tinh hoàn lạc chỗ theo phương pháp nội khoa

Thuốc tiêm hCG (một loại thuốc nội tiết tố của nhau thai, giúp kích thích tinh hoàn di chuyển xuống đúng vị trí) sẽ được sử dụng trong quá trình điều trị. Thời gian tiêm và liều lượng tiêm được bác sĩ cân nhắc kỹ lưỡng để phù hợp với thể trạng của bé.

Phương pháp điều trị tinh hoàn lạc chỗ bằng phẫu thuật

Phẫu thuật sẽ được bác sĩ chỉ định trong trường hợp điều trị nội khoa không đạt kết quả. Với những bé trai trước tuổi dậy thì bị tinh hoàn lạc chỗ có thể sờ thấy được, phẫu thuật hạ tinh hoàn đường bìu hay đường bẹn sẽ được áp dụng. Với các trường hợp không sờ thấy được, sẽ kết hợp thêm với siêu âm, phẫu thuật thăm dò… tùy từng trường hợp.

Đối với nam giới đã trưởng thành, bác sĩ phải tiến hành phẫu thuật khi tinh hoàn chưa bị ung thư hóa. Nếu tinh hoàn đã bị ung thư hóa, bác sĩ phải cắt bỏ tinh hoàn và kết hợp với điều trị ung thư hỗ trợ.

Như vậy, hiệu quả của việc điều trị tinh hoàn lạc chỗ phụ thuộc nhiều vào yếu tố phát hiện và điều trị bệnh sớm. Phát hiện càng sớm, càng có phương hướng điều trị dễ dàng và mang đến kết quả tối ưu hơn.

Trên đây là những thông tin về tình trạng tinh hoàn lạc chỗ. Bé trai trong 6 tháng đầu đời có thể đang dần hoàn thiện vị trí tinh hoàn, tuy nhiên, nếu trên 6 tháng vẫn còn bất thường, phụ huynh nên đến gặp bác sĩ can thiệp ngay để tránh những rủi ro hoặc biến chứng xấu hơn.

Xem thêm:

• Bệnh viêm mào tinh hoàn có tự khỏi không?
• Phân biệt tinh hoàn lạc chỗ và tinh hoàn ẩn và cách điều trị