Triệu chứng viêm phế quản: Cảnh báo sức khỏe cần lưu ý

Bệnh viêm phế quản có thể do virus hoặc vi khuẩn gây ra và thường xảy ra sau khi bị cảm lạnh hoặc cúm. Vậy những triệu chứng viêm phế quản là gì? Làm sao để nhận biết viêm phế quản? Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu nhé!

Viêm phế quản là gì?

Bệnh viêm phế quản là tình trạng viêm niêm mạc của ống phế quản. Người bệnh thường trải qua các triệu chứng như ho và khạc đờm. Bệnh này có hai dạng chính:

• Viêm phế quản cấp tính: Đây là dạng viêm nhiễm cấp tính của niêm mạc ống phế quản, thường do nhiễm vi khuẩn, vi rút, hoặc cả hai. Tình trạng này xuất hiện nhanh và có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở và ho kéo dài.
• Viêm phế quản mãn tính: Đây là giai đoạn viêm phế quản chuyển sang dạng mãn tính, khi niêm mạc ống phế quản bị kích thích liên tục. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Tình trạng này có thể kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm và thường nặng hơn nhiều so với viêm phế quản cấp tính.

Nguyên nhân gây ra viêm phế quản

Viêm phế quản là một bệnh lý phổ biến ở đường hô hấp, có thể xuất hiện ở cả trẻ em và người lớn. Các nguyên nhân gây viêm phế quản có thể là:

• Nhiễm trùng vi khuẩn và virus: Đây là nguyên nhân chính gây ra viêm phế quản cấp tính. Vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, và Moraxella catarrhalis thường xuyên gây nhiễm trùng ống phế quản, dẫn đến viêm. Các virus như virus hô hấp syncytial (RSV), virus cúm, và virus parainfluenza cũng là nguyên nhân phổ biến của viêm phế quản cấp tính.
• Ô nhiễm không khí: Tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong không khí như hạt bụi, khói, hoặc hóa chất có thể kích thích niêm mạc ống phế quản và gây viêm phế quản.
• Tiếp xúc với hóa chất: Các hóa chất trong môi trường lao động hoặc hóa chất dễ bay hơi có thể gây viêm phế quản. 
• Dị ứng: Dị ứng với phấn hoa, phấn bụi, hoặc các chất hóa học khác cũng có thể làm niêm mạc ống phế quản bị kích thích và dẫn đến viêm.
• Hút thuốc lá: Thuốc lá là nguyên nhân chính gây viêm phế quản mãn tính và là yếu tố rủi ro chính dẫn đến mắc COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính).
• Nắng nóng: Nắng nóng mùa hè cũng có thể gây ra viêm phế quản do kích thích niêm mạc hô hấp.

Triệu chứng viêm phế quản

Triệu chứng viêm phế quản phổ biến nhất là ho kéo dài. Ho có thể dai dẳng và kèm theo đờm màu vàng, xanh lá cây hoặc trắng. Các triệu chứng khác có thể là:

• Khó thở: Khó thở là một trong các triệu chứng viêm phế quản thường xảy ra khi niêm mạc phế quản bị viêm sưng, làm giảm lượng không khí có thể đi vào phổi, dẫn đến cảm giác thở khó khăn, đặc biệt là khi thực hiện các hoạt động vận động.
• Đau ngực: Đau ngực hoặc cảm giác khó chịu ở vùng ngực có thể xuất hiện khi niêm mạc ống phế quản bị viêm nhiễm nặng, gây ra sự phồng rộp và căng thẳng ở vùng ngực.
• Sốt: Nếu viêm phế quản được gây bởi nhiễm trùng, người bệnh có thể bị sốt do cơ thể phản ứng với sự xâm nhập của vi khuẩn hoặc virus.
• Mệt mỏi và khó chịu.
• Thở khò khè hoặc nhanh hơn bình thường: Khi ống phế quản bị viêm nặng, sự hẹp lại và sưng tấy có thể làm cho hơi thở trở nên khò khè hoặc nhanh hơn bình thường.
• Đờm có thể thay đổi màu sắc từ trắng, vàng đến xanh, phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nặng nhẹ của viêm phế quản.

Triệu chứng của viêm phế quản thường xuất hiện từ 1 đến 3 ngày sau khi tiếp xúc với virus hoặc vi khuẩn gây bệnh. Các triệu chứng thường tự khỏi trong vòng 1 đến 3 tuần. Tuy nhiên, một số người có thể bị ho dai dẳng trong vài tuần sau khi các triệu chứng khác đã hết.

Khi nào người bệnh cần đi khám bác sĩ?

Người bệnh cần đi khám bác sĩ khi có những dấu hiệu sau đây liên quan đến viêm phế quản:

• Khó thở nghiêm trọng.
• Sự xuất hiện của cơn ho ác, đặc biệt là có đờm màu xám, xanh lá cây hoặc máu.
• Sốt cao, không giảm sau vài ngày, đi kèm với triệu chứng khác như đau ngực.
• Đau ngực nghiêm trọng.
• Hô hấp nhanh, tim đập nhanh, ho nhiều và khó thở.

Chẩn đoán viêm phế quản

Quá trình chẩn đoán viêm phế quản thường bao gồm các bước sau:

Bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng, thời gian xuất hiện triệu chứng, tiền sử bệnh lý, yếu tố nguy cơ và các loại thuốc bạn đang sử dụng.

Bác sĩ sẽ khám phổi của bạn bằng cách nghe tiếng thở, kiểm tra xem có thở khò khè hoặc ran ngáy hay không. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn như nhịp tim, nhịp thở và nhiệt độ cơ thể.

Xét nghiệm:

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp xác định xem bạn có bị nhiễm virus hay vi khuẩn hay không.
• Chụp X-quang ngực: Chụp X-quang ngực có thể giúp phát hiện các bệnh lý về phổi khác như viêm phổi hoặc lao phổi.
• Xét nghiệm đờm: Xét nghiệm đờm có thể giúp xác định loại virus hoặc vi khuẩn gây bệnh.

Bác sĩ sẽ chẩn đoán viêm phế quản dựa trên các triệu chứng, kết quả khám lâm sàng và kết quả xét nghiệm.

Một số trường hợp có thể cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác như:

• Đo chức năng hô hấp: Đo chức năng hô hấp có thể giúp đánh giá tình trạng sức khỏe của phổi.
• Chụp CT ngực: Chụp CT ngực có thể cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về phổi so với chụp X-quang ngực.
• Nội soi phế quản: Nội soi phế quản là thủ thuật sử dụng ống soi nhỏ để quan sát bên trong phế quản.

Biện pháp phòng ngừa viêm phế quản

Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và cải thiện sức khỏe hô hấp, có một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả như sau:

• Ngừng hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá từ người khác. 
• Tránh tiếp xúc với bụi bẩn, hóa chất, hơi hóa chất và khí độc hại. Nếu làm việc trong môi trường có nhiều khói bụi hoặc hóa chất, nên sử dụng các phương tiện bảo vệ hô hấp như khẩu trang.
• Đảm bảo không khí trong nhà luôn sạch và thoáng mát. Tránh tiếp xúc với các chất gây kích ứng như mùi hóa chất, khói thuốc lá trong nhà.
• Tiêm phòng vắc xin cúm và viêm phổi khi được khuyến cáo. 
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài vào mùa lạnh hoặc khi có dịp tiếp xúc với những người có triệu chứng ho, sổ mũi.
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước để ngăn ngừa vi khuẩn và virus gây bệnh lây lan.
• Ăn uống đủ dinh dưỡng, có chế độ sinh hoạt lành mạnh và tập thể dục thường xuyên để củng cố hệ miễn dịch.
• Điều trị kịp thời các bệnh lý như cảm lạnh, viêm họng để tránh tái phát và biến chứng gây viêm phế quản.

Viêm phế quản là bệnh lý phổ biến nhưng thường không nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu không nhận biết các triệu chứng viêm phế quản sẽ dễ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm khác. Hãy chủ động phòng ngừa bệnh viêm phế quản để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.