Tuyến hung to có nguy hiểm không? Vai trò của tuyến hung trong hệ nội tiết

Tuyến hung có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành miễn dịch của cơ thể. Vậy tuyến hung là gì? Vai trò của tuyến hung trong hệ nội tiết như thế nào? Tuyến hung to ở trẻ em có nguy hiểm không? Trong bài viết hôm nay, Nhà thuốc Long Châu đã tổng hợp được những thông tin hữu ích chia sẻ đến bạn đọc để giải đáp những vấn đề trên.

Tuyến hung là gì?

Tuyến hung (tuyến ức) là cơ quan bạch huyết nguyên phát chuyên biệt trong hệ thống miễn dịch. Bên cạnh đó, tuyến ức có chứa các tế bào T trưởng thành. Tế bào T đóng vai trò quan trọng đối với hệ miễn dịch thích nghi, là nơi cơ thể thích nghi đặc biệt với những yếu tố tác động từ bên ngoài.

Tuyến hung gồm có hai thùy giống hệt nhau, nằm ở phía trước của trung thất và tim, nằm ở phía sau xương ức. Mỗi một thuỳ của tuyến ức có thể được chia thành tủy trung tâm và vỏ não ngoại vi được bao bọc bởi một viên nang bên ngoài.

Tủy và vỏ não có vai trò khác nhau trong quá trình phát triển của tế bào T. Bên cạnh đó, các tế bào trong tuyến hung có thể được chia thành các tế bào mô tuyến hung và các tế bào có nguồn gốc tạo máu (từ các tế bào tạo máu tủy xương). Tế bào tuyến hung là các tế bào T đang phát triển và có nguồn gốc tạo máu. Các tế bào cơ địa gồm có tế bào biểu mô của vỏ tuyến hung, tủy và tế bào đuôi gai.

Tuyến hung cung cấp môi trường để phát triển các tế bào tiền thân thành các tế bào T. Các tế bào của tuyến hung cung cấp cho sự phát triển của các tế bào T về chức năng và khả năng tự dung nạp. Do vậy, cảm ứng dung nạp trung tâm là một trong những vai trò quan trọng nhất của tuyến hung.

Tuyến hung là tuyến lớn nhất cũng như hoạt động nhiều nhất trong giai đoạn sơ sinh và trước độ tuổi vị thành niên. Đến tuổi thiếu niên thì tuyến hung bắt đầu giảm dần kích thước và hoạt động. Mô của tuyến hung được dần dần thay thế bằng mô mỡ. Tuy nhiên, quá trình tạo lympho T thì vẫn còn tiếp tục diễn ra đến cuối cuộc đời.

Tuyến hung to có nguy hiểm không?

Tuyến hung to hay phì đại tuyến hung là một bệnh lý thường gặp nhất trong các trường hợp xuất hiện khối u ở trung thất mà không phải do hạch. Bệnh lý này thường gặp ở trẻ dưới 1 tuổi và hiếm khi gặp ở trẻ em trên 4 tuổi. Tuyến hung to có thể phát triển nhanh ở trẻ bị nhiễm virus hoặc sau khi điều trị ngoại khoa để chuyển gốc động mạch. Vậy triệu chứng của tuyến hung to là gì?

Tuyến hung to thường không có triệu chứng gì đặc biệt và bệnh thường được phát hiện một cách ngẫu nhiên. Trong đó, có một số ít trẻ xuất hiện hội chứng chèn ép ở trung thất, khó thở do khí quản bị chèn ép, có tiếng rít thanh quản và co kéo cơ hô hấp. Kèm theo đó là tình trạng ho và thở khò khè có thể xảy ra ở từng tư thế hoặc từng lúc. Trẻ bú kém hơn, nuốt khó, khàn tiếng và đau ngực.

Hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên thường hiếm gặp hơn. Trên phim chụp X-quang phổi thẳng và nghiêng thì quan sát thấy bóng trung thất to ở cả hai bên hoặc một bên nằm sau xương ức và trước màng ngoài tim. Trên phim X-quang phổi thẳng cho thấy hình thang và trên phim nghiêng cho thấy mất khoảng sáng phía trước tim. Bên cạnh đó, siêu âm trung thất thấy tuyến hung to và có thể chụp CT cắt lớp nếu có nghi ngờ có khối u trung thất.

Bệnh tuyến hung to cũng cần được chẩn đoán phân biệt với u lympho, sơ nhiễm lao và bệnh Hodgkin.

Về điều trị tuyến hung to, có hai hướng điều trị:

• Điều trị nội khoa: Sử dụng một số loại thuốc khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng ho, khó thở nhẹ, khò khè, hoặc phân biệt với khối u tuyến hung. Thường có đáp ứng trong tuần đầu tiên và bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang để đánh giá kết quả điều trị.
• Điều trị ngoại khoa: Phương pháp phẫu thuật cắt bỏ tuyến hung thường được chỉ định khi có dấu hiệu suy hô hấp độ 2 hoặc 3 hoặc điều trị thuốc không hiệu quả hoặc ở trẻ trên 4 tuổi.

Tuyến hung to được theo dõi tại nhà, tuy nhiên khi bệnh tái phát nghiêm trọng hơn thì cần được điều trị và theo dõi tại khoa nhi - nội tiết.

Vai trò của tuyến hung trong hệ nội tiết

Tuyến hung là tuyến tạo ra các tế bào tiền thân và sự trưởng thành của tế bào T. Cơ thể con người sẽ sử dụng các tế bào lympho T để tiêu diệt các tế bào bị nhiễm bệnh hoặc tế bào ung thư. Bên cạnh đó, các tế bào T được tạo ra bởi tuyến hung cũng có chức năng giúp các cơ quan khác trong hệ thống miễn dịch phát triển đúng cách.

Sự trưởng thành của tế bào lympho T

Tuyến hung tạo môi trường cho tế bào T trưởng thành - là một phần quan trọng trong hệ thống miễn dịch, giúp cung cấp khả năng miễn dịch thông qua trung gian bào. Các tế bào T thường bắt đầu như một chất tạo máu từ tủy xương và di chuyển đến tuyến hung, nơi mà chúng được gọi là tế bào hung hay tế bào ức.

Trong tuyến hung, tế bào T sẽ trải qua quá trình trưởng thành bao gồm việc đảm bảo rằng các tế bào phản ứng chống lại các kháng nguyên (chọn lọc dương tính), tuy nhiên chúng không phản ứng lại với các kháng nguyên đã được tìm thấy trên các mô cơ thể (chọn lọc âm tính). Sau khi đã trưởng thành, các tế bào T di chuyển từ tuyến hung nhằm cung cấp những chức năng quan trọng cho hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Mỗi một tế bào T có một thụ thể riêng biệt, phù hợp với một chất cụ thể và được gọi là kháng nguyên. Hầu hết các thụ thể tế bào T có liên kết phức hợp mô chủ yếu trên các tế bào của cơ thể. Một tế bào T trưởng thành cần phải có khả năng liên kết với phân tử MHC và không có phản ứng chống lại với các kháng nguyên thực sự đến từ các mô của cơ thể để có chức năng chính xác nhất.

Lựa chọn âm tính xảy ra trong tuỷ sống và lựa chọn dương tính xảy ra ở vỏ não của tuyến hung. Sau quá trình này, các tế bào lympho T sống sót sẽ rời khỏi tuyến hung và được điều hoà bởi sphingosine-1-phosphate. Điều này diễn ra là do cytokine và hormone được tiết ra từ tuyến hung.

Chọn lọc dương tính

Các tế bào lympho T có thụ thể tế bào T riêng biệt. Các thụ thể khác biệt này được hình thành bởi quá trình sắp xếp lại gen tổ hợp VDJ được kích thích từ gen RAG1 và RAG2. Quá trình sắp xếp này dễ bị lỗi và một số tế bào tuyến hung không thể tạo ra các thụ thể tế bào T chức năng, trong khi đó các tế bào tuyến hung khác lại tạo ra được các thụ thể tế bào T có khả năng tự động. Khi đó, tuyến hung sẽ bắt đầu biểu hiện đồng thời các protein trên bề mặt tế bào CD4 và CD8 nếu một thụ thể tế bào T chức năng được hình thành.

Sự sống sót cũng như bản chất của một tế bào T sẽ phụ thuộc vào sự tương tác của nó đối với tế bào biểu mô tuyến hung xung quanh. Ở đây, các thụ thể tế bào T tương tác với phân tử MHC trên bề mặt của tế bào biểu mô. Một tế bào T với một thụ thể phản ứng yếu hoặc không phản ứng sẽ chết. Một tế bào T phản ứng sẽ tồn tại và phát triển. Một tế bào T trưởng thành thường chỉ biểu hiện CD4 hoặc CD8, tuy nhiên không phải là cả hai. Điều này sẽ phụ thuộc vào cường độ liên kết giữa TCR và MHC lớp 1 hoặc lớp 2. Một thụ thể tế bào T liên kết chủ yếu với MHC lớp 1 sẽ có xu hướng tạo ra một tế bào T dương tính CD8 gây độc cho tế bào trường thành. Một thụ thể tế bào T liên kết chủ yếu với MHC lớp 2 sẽ có xu hướng tạo tế bào dương tính CD4.

Chọn lọc âm tính

Các tế bào T tấn công lại các protein của cơ thể sẽ bị loại bỏ trong tuyến hung. Các tế bào biểu mô trong tủy và tế bào đuôi gai trong tuyến hung biểu hiện các protein chính từ những nơi khác trong cơ thể. Các tế bào tuyến hung phản ứng mạnh lại với các kháng nguyên. Ngoài ra, một số tế bào T dương tính với CD4 có tiếp xúc với kháng nguyên vẫn tồn tại dưới dạng tế bào T điều tiết.

Hy vọng với những thông tin được chỉ sẻ trong bài viết trên đã giúp các độc giả hiểu hơn về tuyến hung to và vai trò của tuyến hung trong hệ nội tiết. Tuyến hung to là một bệnh lý thường gặp ở trẻ dưới 1 tuổi, gây ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân của trẻ nên cần được phát hiện và điều trị đúng cách.