Vì sao món bánh mì dễ dẫn đến nguy cơ ngộ độc? Hiểu để bảo vệ sức khỏe mỗi ngày

Bánh mì là món ăn nhanh quen thuộc, tiện lợi và giàu năng lượng. Thế nhưng, ít ai biết rằng nếu chế biến hoặc bảo quản không đúng cách, món ăn tưởng chừng “vô hại” này lại có thể trở thành nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm. Hãy cùng tìm hiểu vì sao món bánh mì dễ dẫn đến nguy cơ ngộ độc và cách ăn an toàn để bảo vệ sức khỏe.

Vì sao món bánh mì dễ dẫn đến nguy cơ ngộ độc?

Bánh mì là món ăn nhanh phổ biến, có thể dễ dàng tìm thấy ở mọi nơi, từ hàng rong, xe đẩy, đến siêu thị hay cửa hàng tiện lợi. Thế nhưng, chính sự tiện lợi đó lại khiến món ăn này trở thành “ổ chứa” vi khuẩn tiềm ẩn nếu khâu chế biến, bảo quản không đúng chuẩn.

Một ổ bánh mì thường gồm nhiều thành phần như thịt nguội, trứng, pa-tê, rau sống, phô mai và nước sốt. Các nguyên liệu này có thể dễ dàng nhiễm khuẩn nếu không được giữ ở nhiệt độ phù hợp.

Một số vụ ngộ độc thực phẩm đã liên quan tới nhóm thực phẩm ăn liền (ready‑to‑eat) chứa nhiều thành phần như bánh mì kẹp, sandwich… Vi khuẩn như Listeria monocytogenes hoặc Staphylococcus aureuss có thể là tác nhân.

Không chỉ vậy, nhiệt độ môi trường cũng là yếu tố quyết định. Khi bánh mì hoặc phần nhân bị để ngoài trời quá 2 giờ, đặc biệt ở thời tiết nóng trên 30°C, vi khuẩn có thể sinh sôi nhanh chóng và tiết ra độc tố. Người tiêu dùng khó nhận biết vì thực phẩm vẫn có thể trông “tươi ngon” nhưng thực chất đã nhiễm khuẩn.

Khi mua bánh mì, nên chọn cửa hàng uy tín, có tủ bảo quản và hạn chế dùng các loại nhân để lâu ngoài không khí.

Những vi khuẩn và độc tố thường gặp trong bánh mì

Không chỉ là món ăn phổ biến, bánh mì còn là “môi trường hoàn hảo” cho nhiều loại vi sinh vật phát triển. Dưới đây là những tác nhân gây ngộ độc phổ biến nhất được ghi nhận trong các nghiên cứu y tế quốc tế.

Listeria monocytogenes

Theo CDC, Listeria thường xuất hiện trong thịt nguội, phô mai và thực phẩm ăn liền bảo quản lạnh. Đặc biệt, vi khuẩn này không bị tiêu diệt bởi nhiệt độ tủ lạnh. Khi bánh mì kẹp thịt hoặc phô mai không được hâm nóng trước khi ăn, người dùng. Nhất là phụ nữ mang thai hoặc người suy giảm miễn dịch có thể gặp biến chứng nặng.

Cách phòng: Hâm nóng bánh mì hoặc phần nhân đến khoảng 74°C (165°F) trước khi dùng, đặc biệt đối với bánh mì kẹp thịt nguội hoặc phô mai.

Staphylococcus aureus

Loại vi khuẩn này có thể xuất hiện từ tay người chế biến nếu không rửa sạch. Khi thực phẩm như pa-tê, sốt mayonnaise, trứng hoặc thịt nguội được để ở nhiệt độ phòng quá lâu, độc tố Staph hình thành và không bị phá hủy khi hâm lại.

Cách phòng: Giữ vệ sinh tay khi chế biến, bảo quản lạnh đúng cách và không ăn bánh mì đã để ngoài quá 2 giờ.

Bacillus cereus

Bacillus cereus là nguyên nhân của các vụ ngộ độc từ thực phẩm làm từ gạo hoặc bột, trong đó bánh nướng và bakery chiếm tỷ lệ nhập viện cao nhất. Khi nhân bánh (từ bột, khoai, trứng) để ngoài không đúng nhiệt độ, vi khuẩn này tạo ra độc tố cereulide bền nhiệt, có thể gây nôn mửa nhanh sau 1 đến 5 giờ.

Nấm mốc và mycotoxin

Theo WHO, nấm mốc có thể “xâm nhập sâu vào thực phẩm” chứ không chỉ xuất hiện ở bề mặt. Do đó, việc cắt bỏ phần mốc của bánh mì không loại bỏ hoàn toàn độc tố.

Cách phòng: Bỏ toàn bộ bánh mì nếu thấy có mốc, không dùng phần còn lại. Bảo quản nơi khô ráo, tránh ẩm và đậy kín.

Những ai dễ bị ảnh hưởng khi ăn bánh mì nhiễm khuẩn?

Mặc dù ngộ độc do bánh mì có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng một số nhóm có nguy cơ cao hơn:

• Phụ nữ mang thai: Dễ bị nhiễm Listeria gây sảy thai hoặc sinh non.
• Người cao tuổi, người bệnh mạn tính: Hệ miễn dịch yếu, dễ nhiễm khuẩn.
• Trẻ nhỏ: Cơ thể chưa hoàn thiện hệ miễn dịch, dễ mất nước khi tiêu chảy.
• Người có hệ tiêu hóa nhạy cảm: Dễ bị đau bụng, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa.

Các triệu chứng thường gặp gồm: Đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, sốt nhẹ. Trong trường hợp nặng, có thể gây viêm ruột, mất nước hoặc nhiễm trùng máu nếu không xử lý kịp thời.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ ngộ độc sau khi ăn bánh mì hoặc thực phẩm ăn liền, nên ngừng ăn ngay, uống nhiều nước và đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám.

Cách ăn bánh mì an toàn để tránh ngộ độc

Dù là món ăn nhanh tiện lợi, chỉ cần chú ý một số thói quen nhỏ, bạn hoàn toàn có thể tận hưởng bánh mì an toàn hơn. Dưới đây là các nguyên tắc cơ bản được khuyến nghị trong hướng dẫn an toàn thực phẩm quốc tế:

Chọn nguồn thực phẩm uy tín

Trước khi mua, hãy quan sát cách bảo quản và vệ sinh tại nơi bán.

• Ưu tiên cửa hàng có tủ kính, tủ lạnh hoặc hộp giữ nhiệt.
• Hạn chế mua bánh mì bán ở nơi bụi bặm, nắng nóng hoặc không che chắn.

Bảo quản và sử dụng đúng cách

Nếu bạn không ăn ngay, việc bảo quản đúng cách là yếu tố quyết định:

• Đặt bánh mì vào hộp kín hoặc túi sạch, giữ trong ngăn mát và dùng trong vòng 24 giờ.
• Khi dùng lại, nên hâm nóng toàn bộ ổ bánh mì để tiêu diệt vi khuẩn.

Giữ vệ sinh khi chế biến

Thực hành vệ sinh tốt là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất:

• Người làm bánh cần rửa tay sạch trước khi chạm vào thực phẩm đã chín.
• Dao, thớt và bàn chế biến cần được rửa riêng giữa thực phẩm sống và chín để tránh lây nhiễm chéo.

Không ăn bánh mì có dấu hiệu lạ

Đôi khi, bánh mì có thể đã hỏng mà bạn không nhận ra. Hãy quan sát kỹ trước khi ăn:

• Nếu bánh có mùi chua, ẩm hoặc nổi mốc, nên bỏ ngay.
• Với bánh mì kẹp pa-tê hoặc thịt, nếu thấy dầu tách lớp, có nhớt hoặc màu sẫm, tuyệt đối không ăn.

Khi chọn bánh mì cho trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi, nên chọn loại bánh tươi, ít sốt, ít gia vị và tránh nhân có thịt nguội hoặc trứng để lâu.

Bánh mì là món ăn tiện lợi, giàu năng lượng và phù hợp với nhịp sống bận rộn. Tuy nhiên, nếu không được bảo quản hoặc chế biến đúng cách, món ăn này vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm. Việc hiểu rõ vì sao món bánh mì dễ dẫn đến nguy cơ ngộ độc sẽ giúp mỗi người biết cách chọn mua, chế biến và bảo quản an toàn hơn.