Xơ phổi vô căn là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách nhận biết

Ngày nay, cùng với sự phát triển của nền công nghiệp hiện đại, tỷ lệ mắc các bệnh lý về phổi cũng trở nên tăng cao. Đồng thời, độ tuổi mắc bệnh cũng dần trẻ hóa hơn. Một trong số những căn bệnh về phổi nguy hiểm thường gặp đó là xơ phổi vô căn.

Xơ phổi vô căn là gì?

Xơ phổi vô căn (Idiopathic Pulmonary Fibrosis) là một bệnh lý mãn tính làm các mô trong phổi bị cứng, xơ hóa. Bệnh không được xác định rõ nguyên nhân gây ra. Khi bị xơ phổi vô căn, sự dày lên của thành phế nang phổi do sẹo hóa làm người bệnh trở nên khó thở, ho kéo dài, cơ thể mệt mỏi và nồng độ oxy trong máu bị giảm xuống thập.

Xơ phổi vô căn thường gặp ở bệnh nhân từ 50 đến 70 tuổi và triệu chứng rõ rệt nhất là khó thở, ho nhiều. Tỉ lệ nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nữ giới.

Xơ phổi vô căn (Idiopathic Pulmonary Fibrosis) làm các mô trong phổi bị cứng và xơ hóa

Xơ phổi vô căn là bệnh lý không có giai đoạn cụ thể, tuy nhiên bệnh có những tiến triển với các đặc trưng sau:

• Chẩn đoán lần đầu tiên: Bệnh nhân có thể không cần oxy hỗ trợ. Tuy nhiên, sau đó có thể cần oxy khi hoạt động vì sẽ cảm thấy khó thở trong các hoạt động thường nhật như đi bộ, làm việc. Khi các tổn thương sẹo ở phổi trở nên nặng nề hơn, người bệnh có thể cần hỗ trợ oxy mọi lúc ngay cả khi nghỉ ngơi, hoạt động, thậm chí là lúc ngủ.
• Những giai đoạn tiếp theo của xơ phổi vô căn: Người bệnh cần oxy mọi lúc. Khi bệnh ở giai đoạn trở nặng, một số bệnh nhân sẽ trải qua các đợt bùng phát bệnh hoặc những giai đoạn khó thở hơn rất nhiều so với lúc đầu. Những tổn thương ở phổi lúc này không thể hồi phục được và phổi sẽ bị mất chức năng.

Nguyên nhân gây ra xơ phổi vô căn

Đây là căn bệnh chưa rõ nguyên nhân hay còn gọi là bệnh xơ phổi nguyên phát. Tuy vậy, một số yếu tố mang nguy cơ kích hoạt tiến trình của bệnh trở nên nặng nề hơn có thể kể đến như:

• Hút thuốc lá: Bệnh xơ phổi thường gặp ở những người hút thuốc lá hoặc đã từng hút thuốc, tiếp xúc trong môi trường nhiều khói thuốc lá.
• Di truyền: Bệnh dễ diễn ra ở những người có người thân trong gia đình đã bị xơ phổi vô căn.
• Môi trường ô nhiễm: Khi sống trong môi trường bị ô nhiễm hoặc có nhiều chất thải độc hại, hóa chất công nghiệp thì nguy cơ phát bệnh cao hơn.
• Người bị trào ngược dạ dày: Khi dịch ở dạ dày trào ngược lên thực quản, người bệnh có thể hít vào phổi trong vô thức và lâu dài có thể bị xơ phổi.
• Tác dụng phụ từ một số thuốc điều trị như methotrexate, cyclophosphamide, azathioprine,...

Xơ phổi vô căn là căn bệnh lý chưa rõ nguyên nhân gây ra

Dấu hiệu của xơ phổi vô căn

Khi bị xơ hóa phổi sẽ gây ra sẹo trên phổi, khiến phổi bị xơ cứng. Một số triệu chứng của bệnh thường thấy như: Hít thở khó khăn, ho nhiều trong thời gian dài, người thường hay mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân, cảm thấy tức ngực. Bên cạnh đó, còn phụ thuộc vào tình trạng bệnh nhẹ hay nặng sẽ có thêm nhiều nguyên nhân khác nhau đi kèm. 

Những biến chứng và cách điều trị bệnh xơ phổi vô căn

Biến chứng của xơ phổi vô căn

Xơ phổi vô căn có thể gây ra nhiều tình trạng nguy hiểm đến cơ thể con người. Khi bệnh ở giai đoạn nặng sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm như: Suy tim, suy hô hấp, thuyên tắc phổi, tăng huyết áp động mạch phổi, thiếu oxy trong máu gây ra tử vong. Do đó, bạn cần theo dõi sức khỏe một cách chặt chẽ và tới ngay cơ sở y tế gần nhất nếu phát hiện triệu chứng bất thường khi bị xơ phổi. 

Xơ phổi vô căn ở giai đoạn nặng sẽ gây ra nhiều biến chứng về tim, thận và máu

Các phương pháp điều trị

• Bỏ thuốc lá: Nếu người bị xơ phổi vô căn có thói quen hút thuốc lá thì cần bỏ ngay lập tức.
• Điều trị bằng thuốc: Khi xơ phổi, phế nang bị viêm dẫn đến xơ hóa. Việc sử dụng các loại thuốc giảm viêm kết hợp với thuốc ức chế miễn dịch là cần thiết để điều trị bệnh. Tuy nhiên, cần lưu ý hỏi ý kiến bác sĩ vì các loại thuốc này mang đến tác dụng phụ như làm tăng huyết áp, đái tháo đường, gây khó ngủ…
• Vật lý trị liệu: Liệu pháp này gồm hướng dẫn và cung cấp thông tin cho người bệnh về một số bài tập thể dục, kỹ năng thở để hỗ trợ phục hồi chức năng hô hấp.
• Tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh truyền nhiễm: Phương pháp này nhằm giúp bảo vệ người bệnh xơ phổi tránh khỏi nguy cơ lây nhiễm các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng gây nguy hiểm tới sức khoẻ hơn.
• Ghép phổi: Đây là một cuộc phẫu thuật quan trọng. Khi đã ghép phổi, người bệnh phải điều trị suốt đời với các thuốc ức chế miễn dịch để ngăn chặn việc thải loại phổi ghép. Tuy nhiên, không phải tất cả người bệnh xơ phổi đều có thể thực hiện phương pháp này.

Trên đây là toàn bộ thông tin về bệnh xơ phổi vô căn. Đây là một bệnh lý nguy hiểm và có thể ảnh hưởng đến tính mạng của chúng ta. Chính vì vậy, khi gặp bất cứ dấu hiệu nghi ngờ nào, hãy thăm khám ngay để được chẩn đoán và điều trị. Bên cạnh đó, người bị xơ phổi vô căn cũng cần tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ và có chế độ sinh hoạt lành mạnh để đạt hiệu quả điều trị cao nhất.

Minh Hạnh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp