Ý nghĩa của xét nghiệm Beta2 microglobulin trong chẩn đoán bệnh lý

Xét nghiệm Beta2 microglobulin (B2M) được chỉ định trong một số trường hợp bệnh nhân bị bệnh về thận và còn được dùng như một chất chỉ điểm ung thư. Vậy xét nghiệm Beta2-microglobulin là gì? Ý nghĩa của xét nghiệm B2M như thế nào?

Xét nghiệm Beta2 microglobulin là gì?

Beta2 microglobulin là một loại protein màng có khối lượng phân tử nhỏ, được tìm thấy trên bề mặt ở hầu hết các tế bào. 

B2M được các tế bào sản xuất hàng ngày và được giải phóng vào máu, trong đó thì tế bào lympho là nơi tổng hợp nhiều nhất. Nồng độ Beta2 microglobulin tăng liên quan đến việc tăng tế bào ở một số bệnh lý ác tính, nhất là liên quan đến dòng tế bào lympho B.

Các bệnh ung thư như đa u tủy xương, u lympho, u hạch ác tính, bệnh bạch cầu và các rối loạn viêm nhiễm thì protein này xuất hiện trong dịch cơ thể và tăng trong máu.

Ở người bình thường, Beta2 microglobulin được tìm thấy trong huyết tương, dịch não tủy và nước tiểu tuy nhiên chỉ với một lượng nhỏ. Định lượng Beta2 microglobulin trong huyết tương là khoảng 0 - 3 μg/mL tương đương với 0 - 3 mg/L, còn mức độ Beta2 microglobulin trong nước tiểu là 0 - 0,3 μg/mL (0 - 0,3 mg/L).

Đối tượng và cách thực hiện xét nghiệm Beta2-microglobulin

Đối tượng được chỉ định làm xét nghiệm Beta2-microglobulin

Bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm Beta2 microglobulin khi:

• Người bệnh có các dấu hiệu, triệu chứng liên quan đến rối loạn chức năng thận và bác sĩ cần xác định vị trí xảy ra rối loạn đó ở ống thận hay cầu thận.
• Xét nghiệm Beta2-microglobulin nước tiểu để theo dõi tình trạng thải ghép ở những người đã tiến hành phẫu thuật ghép thận.
• Ngoài ra xét nghiệm còn được thực hiện ở bệnh nhân chạy thận trên 5 năm, để kiểm tra sự lắng đọng B2M.
• Giám sát trường hợp bị phơi nhiễm với cadmium hoặc thủy ngân.
• Nếu người bệnh đã được chẩn đoán mắc đa u tủy xương thì bác sĩ yêu cầu thực hiện xét nghiệm này để chỉ ra mức độ bệnh, tiên lượng bệnh và theo dõi sự đáp ứng điều trị của bệnh nhân.
• Xét nghiệm Beta2-microglobulin ở tại dịch não tủy để hỗ trợ chẩn đoán u hạch và để đánh giá ảnh hưởng của bệnh lên hệ thần kinh trung ương và trong tủy.

Cách thực hiện xét nghiệm Beta2-microglobulin

Trước khi thực hiện xét nghiệm Beta2-microglobulin, người bệnh sẽ được nghe giải thích của bác sĩ về tình trạng cũng như cách thức lấy mẫu để làm xét nghiệm.

Bệnh phẩm chủ yếu đem đi làm xét nghiệm là máu, người bệnh gần như không phải kiêng gì trước khi lấy máu tuy nhiên hãy hỏi ý kiến của bác sĩ trước vì mỗi người là một tình trạng khác nhau. Bệnh phẩm là nước tiểu và dịch não tủy thường ít được sử dụng vì hàm lượng quá nhỏ, khó có thể phát hiện được.

Máu sẽ được nhân viên y tế lấy theo chỉ định và sẽ được đưa đến phòng labo tiến hành phân tích trên máy trong vòng khoảng 2 giờ đồng hồ. Sau đó kết quả sẽ được trả lại khoa phòng và bác sĩ sẽ thông báo đến bệnh nhân cụ thể về xét nghiệm Beta2 microglobulin.

Ý nghĩa của xét nghiệm Beta2-microglobulin

Chẩn đoán bệnh thận và biến chứng

Trọng lượng phân tử của B2M thấp nên nhanh chóng được lọc qua tiểu cầu thận và được tái hấp thu gần như hoàn toàn ở ống lượn gần. Khi chức năng lọc ở cầu thận suy giảm đồng nghĩa với việc Beta2 microglobulin sẽ ứ đọng trong máu.

Nồng độ Beta2 microglobulin trong máu tăng cao ở nhiều bệnh lý về thận như viêm cầu thận cấp và mạn tính; tổn thương thận do tăng huyết áp, do đái tháo đường; thận đa nang...

Nếu B2M được bài tiết qua nước tiểu tăng, thì chứng tỏ rằng ống thận đã bị tổn thương, một số tình trạng tổn thương thận như hoại tử ống thận cấp, viêm khe thận, phản ứng thải ghép, hoại tử do ngộ độc thuốc, nhiễm khuẩn tiết niệu, bệnh thận tắc nghẽn...

Bệnh nhân khi bị suy thận thì nồng độ creatinin trong máu tăng, tuy nhiên creatinin không phản ánh trung thực cho mức độ giảm chức năng lọc ở giai đoạn muộn vì khi đó có hiện tượng ống thận tăng bài tiết.

B2M thì khác vì được lọc và tái hấp thu gần như hoàn toàn ở ống thận cụ thể là ống lượn gần đến 99.9% nên nó đánh giá được sự thay đổi của thận sớm hơn. Ở những người đã chạy thận nhân lâu năm thì sự lắng đọng Beta2 microglobulin cũng gây ra biến chứng ở xương khớp, tim mạch, suy dinh dưỡng... gây nguy hiểm tới sức khỏe nhất là ở người cao tuổi.

Chỉ điểm ung thư

Nồng độ Beta2 microglobulin tăng trong một bệnh ung thư như bệnh bạch cầu lympho mạn, u hạch ác tính, đa u tủy xương. Thực hiện xét nghiệm beta2-microglobulin ở những người đã được chẩn đoán xác định mắc đa u tủy xương còn có ý nghĩa tiên lượng bệnh.

Ngoài ra thì xét nghiệm này còn được dùng để theo dõi sự đáp ứng điều trị của bệnh nhân:

• Nếu giá trị Beta2 microglobulin tăng lên thì có thể là ung thư đang lan rộng và/hoặc phương pháp điều trị không hiệu quả.
• Nếu nồng độ Beta2 microglobulin đang giảm thì điều này có nghĩa là phương pháp điều trị đang có hiệu quả với người bệnh.
• Nếu giá trị B2M ổn định không thay đổi quá nhiều thì có nghĩa là bệnh đang trong giai đoạn ổn định.
• Nếu nồng độ B2M đã giảm nhưng sau một thời gian thì bị tăng lên, điều này có thể phản ánh tình trạng bệnh ung thư đang tái phát sau điều trị.

Một số tổn thương khác

Beta2-microglobulin còn có thể phản ánh một số thương tổn ở cơ quan khác trên cơ thể như:

• Tim mạch: Việc lắng đọng nhiều Beta2 microglobulin trong máu có thể gây ra tình trạng người bệnh bị suy tim ứ huyết.
• Tổn thương thần kinh: Các biểu hiện rối loạn cảm giác chủ quan với các triệu chứng như rát bỏng, tê cóng, châm chích, cân đối hai bên do sự lắng đọng của Beta2 microglobulin. Trong thời gian tiến triển thì những rối loạn này có thể lan rộng từ hai chi dưới lên giữa cơ thể và hai chi trên, cuối cùng lên tới đỉnh đầu.
• Tổn thương cơ, xương và khớp: Thường gặp ở những người bệnh lọc máu lâu năm, các triệu chứng đó là đau, cứng cơ, có dịch trong khớp, đau vai, rãnh cổ tay... điều này do sự lắng đọng B2M trong các khớp gây ra. Những tổn thương này thường gặp ở người già và ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống hàng ngày.
• Tổn thương ống tiêu hóa: Tổn thương ống tiêu hóa với các biểu hiện như giảm nhu động ruột, tiêu chảy, xuất huyết, gan to, giả tắc ruột...

Ngoài ra thì tình trạng viêm khớp, biến đổi về da móng, giả phì đại cơ cũng là những biểu hiện khác của sự lắng đọng Beta2 microglobulin.

Vì vậy xét nghiệm Beta2 microglobulin được cho là cần thiết trong quá trình chẩn đoán, theo dõi và tiên lượng bệnh, đặc biệt là đối với những bệnh nhân bị bệnh thận và ung thư. Hy vọng những thông tin mà Nhà thuốc Long Châu cung cấp sẽ hữu ích cho bạn.