Hội chứng Synesthesia là gì? Những điều cần biết về hội chứng Synesthesia

Hội chứng Synesthesia là gì?

Hội chứng Synesthesia là hiện tượng gây ra sự giao thoa cảm giác, chẳng hạn như nếm màu sắc hoặc cảm nhận âm thanh. Một số người mô tả nó giống như có “sự đan chéo” trong não vì nó kích hoạt hai hoặc nhiều giác quan khi đáng lẽ chỉ có một giác quan được kích hoạt.

Hội chứng Synesthesia không phải là một bệnh lý, nhưng nó có thể là triệu chứng của một số rối loạn liên quan đến não.

Những dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Synesthesia

Mặc dù bạn có năm giác quan chính nhưng có rất nhiều nhận định khác nhau mà bạn có thể xác định được bằng mỗi giác quan. Đây là những khả năng nhận thức. Một số ví dụ bao gồm:

• Thị giác: Màu sắc, hoa văn, họa tiết, hình dạng.
• Thính giác: Âm lượng, cao độ, tần số.
• Xúc giác: Nhiệt độ, áp lực, hình dạng, độ rung, cảm giác đau.

Một số khả năng cảm nhận liên quan đến nhiều giác quan, chẳng hạn như sự thăng bằng. Khả năng cảm nhận của bạn cũng có thể liên quan đến các khái niệm mà bạn hiểu bằng cách sử dụng các giác quan của mình, chẳng hạn như thời gian, con số và ngôn ngữ.

Bởi vì có rất nhiều sự kết hợp giữa các giác quan và khả năng nhận thức của bạn nên các nhà nghiên cứu có thể xác định được ít nhất 60 dạng giác quan khác nhau. Một số chuyên gia ước tính có hơn 150 loại khác nhau. Đây cũng là lý do tại sao nhiều người mắc hội chứng Synesthesia nhưng không biết nó là gì hoặc nó có gì bất thường không.

Một số loại của hội chứng Synesthesia như:

• Hội chứng Synesthesia thính giác - xúc giác;
• Hội chứng Synesthesia ngày - màu sắc;
• Hội chứng Synesthesia ký tự - màu sắc;
• Hội chứng Synesthesia thính giác - chuyển động;
• Hội chứng Synesthesia phản chiếu (mirror - touch);
• Hội chứng Synesthesia thời gian - không gian;
• Cảm giác trực quan.

Hội chứng Synesthesia thính giác - xúc giác

Loại này có nghĩa là khi nghe âm thanh bạn có thể cảm nhận được cảm giác khi chạm vào, chẳng hạn như sự thay đổi nhiệt độ, áp lực hoặc đau đớn.

Hội chứng Synesthesia ngày - màu sắc

Người mắc dạng này có thể liên kết các ngày trong tuần với một màu sắc cụ thể, ví dụ thứ hai với màu xanh dương, thứ ba với màu vàng,... Đây là một trong những dạng Synesthesia thường gặp hơn.

Hội chứng Synesthesia ký tự - màu sắc

Trong dạng này, thành phần nhỏ nhất của ngôn ngữ viết như chữ cái, số hoặc ký hiệu được liên kết với một màu sắc cụ thể.

Hội chứng Synesthesia thính giác - chuyển động

Người mắc phải dạng này sẽ nghe thấy âm thanh liên kết với việc nhìn thấy mọi thứ chuyển động. Một ví dụ là một người nghe thấy âm thanh “vù” khi nhìn thứ gì đó đi ngang qua họ.

Hội chứng Synesthesia phản chiếu

Ở dạng này, khi bạn chạm vào gương là khi bạn nhìn thấy điều gì đó xảy ra với người khác và cũng cảm nhận được điều đó.

Một số người có thể quan sát người khác bị chạm vào cánh tay hoặc bàn tay và họ cũng cảm nhận được điều đó. Những người khác thực sự có thể cảm thấy nỗi đau mà người khác mô tả hoặc nỗi đau do những vết thương có thể nhìn thấy được.

Hội chứng Synesthesia âm thanh - màu sắc

Bạn sẽ nhìn thấy những màu sắc cụ thể khi nghe một số âm thanh nhất định. Nó có xu hướng cụ thể cho một số âm thanh hoặc âm nhạc nhất định. Các nhạc sĩ và nghệ sĩ thường mô tả việc mình có dạng Synesthesia này.

Hội chứng Synesthesia thời gian - không gian

Bạn hình dung mọi thứ theo một cách rất cụ thể. Những người có dạng Synesthesia này thường “nhìn thấy” các chuỗi với các mẫu hoặc hình thức cụ thể. Một ví dụ về điều này là trực quan hóa lịch hoặc chuỗi số theo một cách nhất định. Một số người có thể “vạch ra” những điều này trong đầu một cách sống động hoặc chi tiết.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên gặp bác sĩ trong các trường hợp sau đây:

• Nếu bạn mới phát hiện ra rằng bạn có những trải nghiệm không bình thường liên quan đến giác quan và có nghi ngờ về hội chứng Synesthesia.
• Nếu những trải nghiệm Synesthesia của bạn gây khó khăn trong cuộc sống hàng ngày, ảnh hưởng đến công việc, học tập hoặc gây ra sự không thoải mái cả về mặt tinh thần và thể chất.
• Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng hoặc vấn đề sức khỏe khác liên quan đến hội chứng Synesthesia mà bạn muốn được đánh giá và điều trị.
• Nếu bạn cảm thấy lo lắng, bối rối hoặc cần tư vấn để hiểu rõ hơn về trạng thái của mình và cách quản lý hội chứng Synesthesia.

Bác sĩ có thể đánh giá tình trạng của bạn, đưa ra chẩn đoán chính xác và cung cấp sự tư vấn, hướng dẫn và điều trị phù hợp nếu cần thiết.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng Synesthesia

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng Synesthesia chưa được biết rõ. Nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng những người mắc hội chứng này có cơ chế hoạt động khác với những người khác. Ví dụ: Kết quả chụp não của những người nói rằng họ nghe thấy màu sắc cho thấy họ có phản ứng não bộ lớn hơn khi nghe thấy âm thanh.

Các hình ảnh học cũng cho thấy các giác quan có nhiều kết nối hơn giữa các phần não điều khiển các giác quan của chúng.

Ngoài ra, nguyên nhân còn liên quan đến gen. Hội chứng Synesthesia dường như có tính di truyền trong gia đình và có thể được truyền từ cha mẹ sang con cái.

Những ai có nguy cơ mắc phải hội chứng Synesthesia?

Hội chứng Synesthesia dường như ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới, nhưng một số nhà nghiên cứu cho rằng điều này không đúng, có thể là do phụ nữ thường thảo luận về tình trạng này hơn. 

Những người thuận tay trái có nhiều khả năng mắc hội chứng Synesthesia hơn những người thuận tay phải. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cho rằng một số người có hội chứng Synesthesia có tính nghệ thuật và thường có sở thích như vẽ tranh, âm nhạc hoặc viết lách.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải hội chứng Synesthesia

Các yếu tố nguy cơ của hội chứng Synesthesia chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra một số yếu tố có thể liên quan:

• Di truyền: Hội chứng Synesthesia có thể có yếu tố di truyền, với tỷ lệ tăng cao hơn khi trong gia đình có thành viên khác cũng có hội chứng này.
• Phát triển não: Một số nghiên cứu cho thấy sự kết nối bất thường hoặc không đồng bộ trong mạng lưới não có thể liên quan đến hội chứng Synesthesia. Một số thay đổi trong cấu trúc hoặc hoạt động của các khu vực não, chẳng hạn như vùng thị giác hoặc vùng ngôn ngữ, có thể đóng vai trò trong sự hình thành của hội chứng.
• Kích thích môi trường: Một số nghiên cứu cho thấy rằng môi trường xung quanh có thể ảnh hưởng đến sự xuất hiện của hội chứng Synesthesia. Các sự kiện, trải nghiệm hoặc ảnh hưởng từ môi trường có thể gây ra sự kết hợp không bình thường giữa các giác quan.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm hội chứng Synesthesia

Không có xét nghiệm cụ thể cho tình trạng này. Nhưng có một số bộ công cụ có thể giúp bạn tìm hiểu xem bạn có hội chứng này hay không. Hãy thảo luận với bác sĩ của bạn để biết chắc chắn.

Điều trị hội chứng Synesthesia

Hiện nay, hội chứng Synesthesia không có điều trị đặc hiệu. Người bệnh nếu đang gặp khó khăn do quá tải cảm giác hoặc các gián đoạn khác do cảm giác Synesthesia gây ra đều có thể đến gặp bác sĩ để nhận được sự chăm sóc có mục tiêu đối với các triệu chứng mà hội chứng này gây ra.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của hội chứng Synesthesia

Hội chứng Synesthesia không yêu cầu một chế độ dinh dưỡng hay chế độ sinh hoạt đặc biệt. Tuy nhiên, duy trì một lối sống lành mạnh và cân bằng có thể hỗ trợ sức khỏe tổng thể của bạn. Dưới đây là một số gợi ý:

Chế độ sinh hoạt:

• Tập thể dục: Tập thể dục đều đặn để duy trì sức khỏe tốt. Đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc tham gia các hoạt động thể thao khác mà bạn thích. Đặc biệt, các hoạt động thể chất có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng.
• Quản lý stress: Học cách quản lý stress và tìm kiếm các phương pháp giảm căng thẳng như yoga, thiền định hoặc kỹ thuật thư giãn để giảm thiểu tác động của stress lên tâm trạng và sức khỏe của bạn.
• Hỗ trợ tâm lý: Nếu hội chứng Synesthesia gây ra sự bất tiện hoặc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý hoặc nhóm hỗ trợ. Họ có thể cung cấp kiến thức, hướng dẫn và cách quản lý tốt hơn các triệu chứng Synesthesia, giảm tình trạng lo âu của bạn do hội chứng này gây ra.

Chế độ dinh dưỡng:

• Hãy ăn một chế độ ăn phong phú và cân bằng, bao gồm nhiều loại thực phẩm tươi ngon, rau quả, ngũ cốc, nguồn protein chất lượng như thịt, cá, đậu, hạt và các sản phẩm từ sữa. Hạn chế tiêu thụ đồ uống có chất kích thích như cà phê và giảm tiêu thụ đường.
• Lưu ý rằng mỗi người có trạng thái và nhu cầu riêng, vì vậy hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể và phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

Phòng ngừa hội chứng Synesthesia

Không có phương pháp phòng ngừa hội chứng Synesthesia. Hình thức duy nhất có thể phòng ngừa được là hội chứng Synesthesia do thuốc. Thuốc có thể gây ra tình trạng này là bất hợp pháp ở nhiều quốc gia. Việc hạn chế tiếp xúc hoặc sử dụng các loại thuốc này có thể khiến bạn ít gặp phải hội chứng Synesthesia do thuốc hơn.

Các câu hỏi thường gặp về hội chứng Synesthesia

Hội chứng Synesthesia có phải là bệnh tâm thần không?

Hội chứng Synesthesia không phải là bệnh lý tâm thần, cũng không phải bệnh lý thần kinh. Trong một số trường hợp, nó có thể là triệu chứng của một số vấn đề sức khoẻ, nhưng trường hợp này rất hiếm.

Hội chứng Synesthesia hiếm đến mức nào?

Hội chứng Synesthesia không phổ biến nhưng cũng không hiếm. Các chuyên gia ước tính ít nhất 4% số người trên toàn thế giới có tình trạng này. Tuy nhiên, con số đó có thể cao hơn vì có rất nhiều loại Synesthesia. Các chuyên gia ước tính rằng một số dạng Synesthesia, đặc biệt là hội chứng Synesthesia thời gian - không gian có thể ảnh hưởng đến 1 trên 8 người. Cũng có thể hội chứng Synesthesia được cho là điều tự nhiên đối với một số người đến nỗi họ trải nghiệm nó và không nhận ra nó là gì.

Hội chứng Synesthesia hiếm gặp nhất là gì?

Một số dạng Synesthesia rất hiếm, nhưng không có cách nào để biết dạng nào hiếm nhất. Lý do chính là nhiều người mắc hội chứng Synesthesia và không biết nó là gì hoặc nghĩ rằng những người khác cũng có nó. Nhưng nghiên cứu hiện có cho thấy các dạng Synesthesia dựa trên vị giác và khứu giác ít phổ biến hơn, trong khi các dạng Synesthesia dựa trên thị giác, thính giác và xúc giác lại phổ biến hơn.

Có lợi ích gì khi có hội chứng Synesthesia?

Nghiên cứu cho thấy hội chứng Synesthesia có lợi ích. Những người mắc hội chứng này thường có khả năng ghi nhớ tốt hơn liên quan đến loại Synesthesia mà họ có. Họ cũng có xu hướng đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra đo lường trí thông minh.

Hội chứng Synesthesia cũng có mối liên hệ rõ ràng với khả năng sáng tạo và những người mắc hội chứng này có nhiều khả năng chọn nghề nghiệp liên quan đến nghệ thuật hoặc sáng tạo hơn. Hội chứng Synesthesia âm thanh - màu sắc là loại mà nhiều nghệ sĩ âm nhạc mắc phải. Các nghệ sĩ âm nhạc nổi tiếng mắc hội chứng Synesthesia như Beyoncé, Duke Ellington, Billy Joel và Mary J. Blige.