Rối loạn ngôn ngữ là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Rối loạn ngôn ngữ là gì?

Rối loạn ngôn ngữ (dysarthria) là một rối loạn ngôn ngữ vận động, trong đó, người bệnh gặp phải các vấn đề chủ yếu về lời nói không rõ ràng (bao gồm bất thường về tốc độ, sức mạnh, độ chính xác, âm sắc và thời gian để phát ra lời nói). Người bệnh vẫn hiểu được ngôn ngữ nói và viết, chỉ gặp khó khăn trong việc nói chuyện.

Lời nói được hình thành nhờ sự phối hợp nhịp nhàng của nhiều hệ thống khác nhau. Rối loạn ngôn ngữ dysarthria là một rối loạn ngôn ngữ đặc biệt liên quan đến yếu cơ. Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể dẫn đến rối loạn ngôn ngữ dysarthria, bao gồm tổn thương não, tổn thương dây thần kinh hoặc do một số loại thuốc.

Rối loạn ngôn ngữ dysarthria có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người bệnh, bao gồm bị kỳ thị, sợ xã hội sau khi mắc chứng khó nói sau đột quỵ.

Những dấu hiệu và triệu chứng của Rối loạn ngôn ngữ

Triệu chứng chính của rối loạn ngôn ngữ dysarthria là chứng khó nói, hay lời nói không rõ ràng, bạn có thể cảm thấy khó hiểu bản thân đang nói gì. Các triệu chứng khác bao gồm:

• Khó di chuyển miệng, lưỡi hoặc môi;
• Nói ngọng hoặc chậm;
• Khó kiểm soát âm lượng giọng nói, khiến bạn nói quá to hoặc quá nhỏ;
• Sự thay đổi trong giọng nói, có thể là giọng mũi, giọng nói căng thẳng hoặc đơn điệu;
• Ngập ngừng khi nói chuyện hoặc nói từng đoạn ngắn thay vì câu đầy đủ.

Biến chứng có thể gặp khi mắc Rối loạn ngôn ngữ

Rối loạn ngôn ngữ dysarthria có thể ảnh hưởng đáng kể đến đời sống tâm lý xã hội của người bệnh. Người bệnh cho biết họ bị kỳ thị, thay đổi nhận dạng bản thân và rối loạn xã hội do chứng khó nói (dysarthria) sau đột quỵ.

Ở trẻ em, các vấn đề về hành vi và thiếu khả năng tiếp cận giáo dục có thể dẫn đến giảm cơ hội việc làm trong tương lai.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hãy đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn cảm thấy sự thay đổi trong lời nói của bạn. Đặc biệt quan trọng hơn, nếu bạn đột ngột bị khó nói (rối loạn ngôn ngữ dysarthria) kèm theo các triệu chứng như:

• Miệng bị méo sang một bên;
• Cảm thấy yếu tay hoặc chân;
• Đột ngột thay đổi lời nói.

Các dấu hiệu trên có thể là dấu hiệu của đột quỵ, cần đến ngay cơ sở y tế để được chăm sóc kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến Rối loạn ngôn ngữ

Các rối loạn thần kinh khác nhau có thể gây ra rối loạn ngôn ngữ dysarthria, có thể phát sinh từ nhiều vị trí khác nhau ở trục thần kinh, bao gồm:

• Vỏ não;
• Hạch nền;
• Tiểu não;
• Nhân dây thần kinh sọ;
• Dây thần kinh ngoại biên;
• Rối loạn vận động của lưỡi, thanh quản và hầu.

Các tình trạng hoặc bệnh lý có thể dẫn đến rối loạn ngôn ngữ dysarthria gồm:

• Tổn thương các dây thần kinh sọ số V, VII, IX, XI và XII.
• Đột quỵ do thiếu máu cục bộ và xơ cứng cột bên nguyên phát.
• Bệnh Parkinson hay bệnh Huntington.
• Đột quỵ tiểu não, khối u hoặc bệnh thoái hóa.
• Chấn thương sọ não nặng, bệnh đa xơ cứng và bệnh xơ cứng cột bên teo cơ.

Ngoài ra, các nguyên nhân nhiễm trùng như bệnh Creutzfeldt–Jakob, hoặc ngộ độc kim loại nặng, rượu, ma túy cũng có thể dẫn đến chứng rối loạn ngôn ngữ dysarthria.

Ngoài các nguyên nhân thần kinh, các nguyên nhân không liên quan thần kinh như sứt môi, khối u thanh quản cũng gây khó khăn cho việc phát âm. Tuy nhiên đây không được xem là một rối loạn ngôn ngữ.