Thừa estrogen là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng ngừa thừa estrogen

Thừa estrogen là gì?

Estrogen là một loại hormone rất cần thiết cho sức khỏe của phụ nữ, nam giới và sự phát triển sinh dục.

Estrogen giúp điều chỉnh lượng cholesterol, duy trì sức khỏe của xương và ảnh hưởng đến cảm xúc. Ở phụ nữ, estrogen có thể ảnh hưởng đến mang thai, tuổi dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt và mãn kinh.

Có ba loại estrogen chính:

• Estrone (E1): Là loại estrogen chính ở nam giới, cũng là dạng estrogen chính ở phụ nữ sau mãn kinh. Tinh hoàn ở nam, buồng trứng và nhau thai ở phụ nữ, hoặc các mô mỡ sẽ sản xuất estrone từ androstenedione hoặc androgen.
• Estradiol (E2): Là loại estrogen mạnh nhất và nó đạt nồng độ cao nhất khi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Các bác sĩ sẽ quan sát dạng estrogen này như một dấu hiệu cho sức khỏe buồng trứng.
• Estriol (E3): Nhau thai sản xuất loại estrogen này, đạt mức cao nhất trong thai kỳ. Lượng estriol tăng lên theo thai kỳ.

Sự thay đổi nồng độ estrogen có thể ảnh hưởng đến nhiều vùng của cơ thể, bao gồm hệ thống sinh sản, da, tóc, xương, cơ, não và mô vú. Sự dao động này cũng có thể gây ra những ảnh hưởng ở nam giới.

Khi người phụ nữ có lượng estrogen cao so với progesterone, điều này được gọi là sự thống trị của estrogen (estrogen dominance).

Những dấu hiệu và triệu chứng của thừa estrogen

Dấu hiệu và triệu chứng của thừa estrogen ở phụ nữ:

• Tăng cân, đặc biệt là vùng hông và eo;
• Tăng triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt;
• Mệt mỏi;
• Vú căng và đau;
• Kinh nguyệt không đều;
• Giảm ham muốn tình dục;
• Tâm trạng kém hoặc lo lắng.

Các triệu chứng kèm theo của thừa estrogen có thể bao gồm:

• Đầy hơi;
• Nhức đầu;
• Rối loạn giấc ngủ;
• Rụng tóc.

Dấu hiệu và triệu chứng của thừa estrogen ở nam giới:

• Ngực to ở nam giới, còn được gọi là nữ hoá tuyến vú (gynecomastia);
• Rối loạn cương dương;
• Vô sinh.

Theo một nghiên cứu năm 2018, nồng độ estrogen cao cũng có liên quan đến việc tăng tỷ lệ trầm cảm ở nam giới.

Biến chứng có thể gặp khi thừa estrogen

Nếu một người có lượng estrogen cao liên tục trong một thời gian dài, điều này sẽ làm tăng nguy cơ của họ về:

• Tăng huyết áp;
• Hình thành huyết khối;
• Hạ canxi máu;
• Ung thư vú;
• Ung thư cổ tử cung.

Thừa estrogen cũng có thể làm nặng thêm các tình trạng bệnh lý đã có trước đó như hen phế quản hoặc bệnh động kinh.

Một nghiên cứu năm 2017 ở Hàn Quốc đã tìm thấy mối liên quan giữa hàm lượng estriol tự do cao và việc tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn mắc phải các triệu chứng nêu trên, có thể bạn đang gặp tình trạng mất cân bằng nội tiết tố, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn. Bác sĩ sẽ giúp bạn tìm hiểu xem những triệu chứng này có phải do bệnh lý tiềm ẩn hay do loại thuốc nào đó mà bạn đang dùng gây ra.

Nguyên nhân dẫn đến thừa estrogen

Mức estrogen của bạn có thể cao vì:

• Bản thân cơ thể sản xuất ra quá nhiều estrogen.
• Bạn đang nhận được quá nhiều estrogen trong loại thuốc mà bạn đang dùng.
• Cơ thể bạn không phân hủy estrogen và loại bỏ nó khỏi cơ thể như bình thường.

Nhiều yếu tố có thể góp phần làm tăng estrogen, bao gồm:

• Thuốc: Liệu pháp hormone để điều trị nồng độ estrogen thấp, nếu sử dụng không hợp lý có thể khiến nồng độ estrogen của bạn trở nên quá cao. Có thể mất một thời gian điều chỉnh để có được liều lượng phù hợp với bạn.
• Mỡ trong cơ thể: Mô mỡ tiết ra estrogen. Người có tỷ lệ mỡ trong cơ thể cao có thể dẫn đến nồng độ estrogen cao.
• Căng thẳng: Cơ thể bạn sản xuất ra hormone cortisol để đáp ứng với tình trạng căng thẳng, khi đó có thể làm suy giảm khả năng sản xuất progesterone của cơ thể, dẫn đến estrogen trong cơ thể bạn không được kiểm soát bởi progesterone.
• Rượu: Uống quá nhiều rượu có thể làm tăng nồng độ estrogen và làm giảm khả năng chuyển hóa estrogen của cơ thể.
• Các vấn đề về gan: Gan phá vỡ estrogen và loại bỏ nó khỏi cơ thể. Nếu gan không hoạt động bình thường (do nhiều nguyên nhân khác nhau), estrogen có thể không được loại bỏ dẫn đến tích tụ.
• Xenoestrogen tổng hợp: Xenoestrogen tổng hợp là những hóa chất được tìm thấy trong môi trường, hoạt động giống như estrogen khi chúng vào trong cơ thể. Chất này có thể làm tăng lượng estrogen trong cơ thể. Xenoestrogen gồm các loại như bisphenol A (BPA) và phthalates. Cả hai loại hóa chất này đều được sử dụng trong nhiều loại nhựa. Xenoestrogen cũng có thể được tìm thấy trong thuốc trừ sâu, sản phẩm tẩy rửa gia dụng và một số loại xà phòng và dầu gội đầu.

Những ai có nguy cơ mắc phải thừa estrogen?

Một số nhóm người có nguy cơ cao gặp phải tình trạng thừa estrogen, ví dụ như những người dùng hormone thay thế, béo phì, bệnh u xơ tử cung, u xơ buồng trứng,...

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải thừa estrogen

Nhiều yếu tố có thể góp phần vào tình trạng thừa estrogen, bao gồm:

• Béo phì;
• Căng thẳng;
• Uống rượu;
• Các vấn đề bệnh lý như hội chứng buồng trứng đa nang, tình trạng lạc nội mạc tử cung và các bệnh ung thư liên quan.

Ở nam giới, estrogen cũng có thể tăng cao so với lượng testosterone trong cơ thể nếu nồng độ testosterone thấp.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán thừa estrogen

Có ba loại estrogen mà cơ thể bạn tạo ra như đã nêu trên. Xét nghiệm estrogen có thể đo cả ba: Estrone (E1), estradiol (E2) và estriol (E3). Bác sĩ sẽ thực hiện lấy mẫu máu để xét nghiệm.

Phương pháp điều trị thừa estrogen hiệu quả

Bác sĩ sẽ đưa ra các lựa chọn điều trị cho bạn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra thừa estrogen của bạn. Trong một số trường hợp, thay đổi lối sống có thể hữu ích. Nếu nồng độ estrogen cao làm tăng nguy cơ ung thư hoặc làm trầm trọng thêm bệnh ung thư mà bạn đã mắc phải, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị tích cực hơn.

Có rất ít loại thuốc làm giảm trực tiếp estrogen. Thông thường, điều cần thiết là xác định nguyên nhân cơ bản và điều trị nguyên nhân này trước tiên.

Bác sĩ có thể điều chỉnh đơn thuốc của bạn nếu hormone bạn đang dùng gây ra tăng nồng độ estrogen trong máu.

Các loại thuốc bao gồm:

• Thuốc ức chế Aromatase: Thuốc ức chế Aromatase được sử dụng để điều trị ung thư vú. Chúng ngăn chặn các tế bào mỡ tạo ra estrogen. Các chất ức chế Aromatase bao gồm Anastrozole (Arimidex), Exemestane (Aromasin) và Letrozole (Femara).
• Chất chủ vận hormone giải phóng Gonadotropin (GnRH): Chất chủ vận GnRH ngăn buồng trứng phóng thích estrogen.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của thừa estrogen

Chế độ sinh hoạt:

• Giảm tỷ lệ phần trăm mỡ trong cơ thể của bạn: Giảm lượng mỡ dư thừa trong cơ thể có thể làm giảm lượng estrogen mà tế bào mỡ tiết ra. Nói chuyện với bác sĩ của bạn hoặc chuyên gia dinh dưỡng về cách giảm tỷ lệ phần trăm mỡ trong cơ thể một cách an toàn để bạn nhận được các chất dinh dưỡng cần thiết.
• Giảm bớt căng thẳng: Giảm căng thẳng giúp giảm lượng hormone căng thẳng mà cơ thể bạn sản xuất ra có thể giúp cân bằng mức estrogen và progesterone.
• Giảm tiếp xúc với xenoestrogen tổng hợp: Không thể tránh hoàn toàn xenoestrogen tổng hợp, nhưng bạn có thể hạn chế tiếp xúc. Tránh thuốc trừ sâu có chứa xenoestrogen bằng cách chọn thực phẩm hữu cơ hoàn toàn tự nhiên và tiêu thụ các sản phẩm thịt không chứa hormone. Mua các mặt hàng đựng trong hộp bằng giấy và thủy tinh thay vì hộp nhựa khi có thể.

Chế độ dinh dưỡng:

• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn một chế độ ăn ít chất béo, nhiều chất xơ, ít đường. Ăn nhiều đậu nành, hạt lanh và các loại rau họ cải, chẳng hạn như bông cải xanh và cải xoăn. Bổ sung axit béo omega-3 trong chế độ ăn uống hoặc dùng thực phẩm bổ sung.
• Hạn chế uống rượu: Loại bỏ rượu hoặc uống rượu có chừng mực có thể giúp gan phân hủy estrogen.

Phương pháp phòng ngừa thừa estrogen hiệu quả

Để phòng ngừa tình trạng thừa estrogen, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây:

• Cân bằng dinh dưỡng: Đảm bảo bạn có chế độ ăn uống cân bằng và giàu chất xơ. Hạn chế tiêu thụ thức ăn chứa hormone tăng trưởng của động vật, chất cấm và chất gây ô nhiễm. Tăng cường việc ăn các loại rau quả tươi, hạt và thực phẩm có chứa chất chống oxy hóa.
• Giảm tiếp xúc với chất gây ô nhiễm: Tránh tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm trong môi trường, như thuốc trừ sâu, hóa chất trong sản phẩm làm đẹp và chất gây ô nhiễm môi trường khác.
• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục có thể giúp cân bằng hormone trong cơ thể. Chọn các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc tham gia lớp thể dục nhịp điệu.
• Điều chỉnh cân nặng: Giảm cân nếu bạn đang có vấn đề về thừa cân hoặc béo phì.

Tuy nhiên, mỗi người có điều kiện sức khỏe và tiền căn khác nhau, vì vậy nếu bạn gặp các triệu chứng hoặc lo lắng về tình trạng thừa estrogen, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.