Tinh hoàn lạc chỗ là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Tinh hoàn lạc chỗ là gì?

Tinh hoàn là cơ quan sinh dục nam có chức năng sản xuất tinh trùng và hormone. Thông thường, tinh hoàn được hình thành ở bụng và đi xuống bìu trong quá trình phát triển của thai nhi. Tinh hoàn lạc chỗ nếu tinh hoàn không di chuyển xuống và ở bất cứ vị trí nào trên đường đi xuống (có thể ở vùng bụng, ống bẹn, chệch hướng) hay sự thiểu sản, vắng mặt của tinh hoàn.

Tinh hoàn lạc chỗ (Cryptorchidism - Undescended Testicle) là thuật ngữ chỉ sự vắng mặt của ít nhất một tinh hoàn ở bìu. Đây là dị tật bẩm sinh phổ biến nhất liên quan đến cơ quan sinh dục nam. Khoảng 3% trẻ đủ tháng và 30% trẻ sinh non được sinh ra với một hoặc cả hai tinh hoàn lạc chỗ.

Tinh hoàn lạc chỗ có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên, nhưng thường ảnh hưởng đến tinh hoàn bên phải hơn. Khoảng 10% người bệnh có tinh hoàn lạc chỗ ở cả 2 bên.

Tinh hoàn lạc chỗ thường sẽ tự hồi phục trong khoảng ba tháng đầu đời. Tuy nhiên, nếu sau sáu tháng tuổi thì tinh hoàn khó có thể xuống một cách tự nhiên, do đó cần phải xem xét điều chỉnh bằng phẫu thuật.

Những dấu hiệu và triệu chứng của tinh hoàn lạc chỗ

Dấu hiệu và triệu chứng rõ ràng nhất của tinh hoàn lạc chỗ là không thể nhìn thấy hoặc sờ thấy tinh hoàn ở bìu. Điều này thường đi kèm với thoát vị bẹn và giảm mức độ nếp nhăn hay đường gờ ở bìu.

Những trẻ trai mắc tinh hoàn lạc chỗ không có bất kỳ triệu chứng nào như đau hay sưng, hiếm khi tinh hoàn lạc chỗ có biểu hiện cấp tính do xoắn tinh hoàn. Do đó, việc phát hiện tinh hoàn lạc chỗ thường là do bác sĩ khám trẻ sau sinh hoặc trong thời gian khám định kỳ, đôi khi cha mẹ của trẻ không thể nhìn thấy tinh hoàn ở bìu của trẻ.

Biến chứng có thể gặp khi mắc tinh hoàn lạc chỗ

Nếu không được chẩn đoán và điều trị, một bé trai có tinh hoàn lạc chỗ có thể gặp các vấn đề về sinh sản như vô sinh sau này. Tinh hoàn lạc chỗ có liên quan đến vô sinh nam do chất lượng tinh dịch kém. Tỷ lệ vô sinh ở người bệnh bị tinh hoàn lạc chỗ 1 bên là từ 10% đến 30%. Tỷ lệ này sẽ tăng lên 35% đến 65% nếu người bệnh bị tinh hoàn lạc chỗ 2 bên.

Ngoài ra, tinh hoàn lạc chỗ còn liên quan đến việc tăng khối u tế bào mầm tinh hoàn (ung thư tinh hoàn), xoắn tinh hoàn, thoát vị bẹn và các vấn đề về tâm lý khác.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Tinh hoàn lạc chỗ thường được phát hiện khi khám sức khỏe sơ sinh ngay sau sinh hoặc khi khám sức khỏe định kỳ lúc 6 đến 8 tuần tuổi.

Hãy đến gặp bác sĩ nếu bất kỳ lúc nào bạn nhận thấy 1 hoặc cả 2 tinh hoàn của con bạn không ở vị trí bình thường trong bìu.

Tinh hoàn lạc chỗ không gây đau đớn và có thể trẻ sẽ không có nguy cơ gặp phải vấn đề sức khỏe cấp tính nào, nhưng trẻ cần phải được theo dõi trong trường hợp cần điều trị sau này.

Nguyên nhân dẫn đến tinh hoàn lạc chỗ

Trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục bình thường là điều kiện tiên quyết để tinh hoàn đi xuống bìu bình thường. Lý do chính xác của tinh hoàn lạc chỗ vẫn chưa được biết đến, hầu hết các bé trai mắc tinh hoàn lạc chỗ được sinh ra hoàn toàn khỏe mạnh.

Cân nặng khi sinh dường như là yếu tố nguy cơ chính đối với tinh hoàn lạc chỗ, tiếp theo là tiền sử gia đình.

Ở trẻ sinh đủ tháng, nguyên nhân gây ra tinh hoàn lạc chỗ thường không thể xác định được, khiến đây trở thành một khuyết tật bẩm sinh vô căn. Người ta cho rằng di truyền kết hợp với các yếu tố của mẹ và môi trường có thể phá vỡ hormone và những thay đổi về thể chất ảnh hưởng đến sự phát triển và di chuyển của tinh hoàn.