Ung thư gan nguyên phát: Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Ung thư gan nguyên phát là gì?

Ung thư gan nguyên phát là bệnh xuất hiện khi các tế bào ung thư hình thành tại mô của gan. Nếu tế bào ung thư hình thành ở các cơ quan khác của cơ thể (như phổi, tim, thận,...) và di căn đến gan thì không được gọi là ung thư gan nguyên phát.

Ung thư biểu mô tế bào gan và ung thư đường mật (hay ung thư ống mật) là hai loại ung thư gan nguyên phát thường gặp nhất hiện nay. Ngoài ra, ít gặp hơn còn có u nguyên bào gan, u mạch máu ác tính.

Những dấu hiệu và triệu chứng của Ung thư gan nguyên phát

Ở giai đoạn đầu, ung thư gan thường không có triệu chứng rõ ràng và khó phát hiện. Khi ung thư tiến triển thì mới xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng khác nhau. Mặt khác các triệu chứng này cũng có thể xuất hiện ở nhiều bệnh lý khác.

Các triệu chứng có thể gặp ở ung thư gan nguyên phát gồm:

• Khó chịu ở vùng bụng trên bên phải;
• Bụng phình to;
• Khối cứng ở phía dưới xương sườn bên phải;
• Đau gần xương bả vai phải;
• Vàng da và vàng mắt;
• Dễ bầm tím hoặc dễ chảy máu hơn bình thường;
• Dễ mệt mỏi;
• Buồn nôn và nôn;
• Chán ăn;
• Sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Phân bạc màu hoặc trắng, nước tiểu sậm màu;
• Sốt;
• Xuất hiện tổn thương trên da hình dạng giống một con nhện.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nên đến gặp bác sĩ khi bạn có nguy cơ cao mắc ung thư gan gồm xơ gan, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, nhiễm virus viêm gan siêu vi C hoặc siêu vi C kéo dài, nên đi khám định kỳ để sàng lọc ung thư gan.

Hoặc nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và phát hiện sớm ung thư gan giúp cho đáp ứng với điều trị tốt hơn, cải thiện tình trạng tử vong.

Nguyên nhân dẫn đến Ung thư gan nguyên phát

Hiện nay vẫn chưa biết chính xác nguyên nhân gây ung thư gan. Tuy nhiên người ta thấy rằng ung thư gan nguyên phát thường phát triển ở những người mắc bệnh gan mạn tính kéo dài, có thể do nhiễm virus viêm gan hoặc do xơ gan.

Những ai có nguy cơ mắc Ung thư gan nguyên phát?

Mọi người đều có khả năng mắc ung thư gan nguyên phát. Không phải tất có mọi người có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ dưới đây sẽ tiến triển thành ung thư gan mà cả những người bệnh không có yếu tố nguy cơ nào cũng có thể mắc bệnh ung thư gan. Các yếu tố nguy cơ gồm:

• Viêm gan siêu vi: Nhiễm virus viêm gan B hoặc viêm gan C thời gian dài có thể gây tổn thương gan. Virus viêm gan có thể lây truyền qua đường máu, hoặc qua quan hệ tình dục.
• Xơ gan: Là một dạng tổn thương gan mà trong đó tế bào gan sẽ bị thay thế bởi mô sẹo dẫn đến tổn thương chức năng gan, cuối cùng có thể dẫn đến ung thư gan.
• Đái tháo đường tuýp 2: Là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan.
• Béo phì: Liên quan đến bệnh chuyển hóa và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, là yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư gan.
• Di truyền: Một số bệnh di truyền hiếm gặp có thể gây ung thư gan như thiếu alpha-1 antitrypsin, bệnh ứ sắt (Hemochromatosis), bệnh Wilson (rối loạn chuyển hóa đồng),...

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải Ung thư gan nguyên phát

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư gan nguyên phát:

• Tuổi: Ung thư gan xuất hiện nhiều hơn ở người lớn tuổi.
• Chủng tộc: Ung thư gan ít gặp ở người da trắng.
• Uống rượu: Nguy cơ mắc ung thư gan nguyên phát tăng khi uống nhiều rượu trong thời gian dài.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư gan, nguy cơ tăng theo số lượng thuốc lá hút mỗi ngày và thời gian mà người đó hút.
• Aflatoxin: Ăn thực phẩm chứa aflatoxin (do một loại nấm có ở ngũ cốc hoặc các loại hạt không được bảo quản đúng cách) sẽ gây nguy hiểm cho gan.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán Ung thư gan nguyên phát

Để chẩn đoán ung thư gan, bác sĩ sẽ tiến hành hỏi bệnh sử và tiến hành các xét nghiệm cơ bản. Tiền sử sử dụng rượu kéo dài hoặc nhiễm virus viêm gan B và viêm gan C nên được báo với bác sĩ nếu có.

Sinh thiết gan

SInh thiết gan sẽ giúp phân biệt khối u là lành tính hay ác tính. Thường được chỉ định sau các xét nghiệm khác không thể giải thích được tình trạng bệnh của bạn.

Xét nghiệm chức năng gan

Các xét nghiệm chức năng gan bao gồm men gan, nồng độ bilirubin trong máu, đạm máu. Những xét nghiệm này giúp bác sĩ đánh giá chức năng của gan bạn hiện tại.

Xét nghiệm Alpha-fetoprotein (AFP)

Alpha-fetoprotein (AFP) thường chỉ được sản xuất trong gan và túi ối của thai nhi, thường biến mất sau khi sinh. AFP tăng cao có thể là dấu hiệu của ung thư gan.

Hình ảnh học

Siêu âm bụng, CT scan hoặc MRI giúp bác sĩ có thể nhìn được chi tiết cấu trúc gan và các cơ quan khác trong ổ bụng. Chúng có thể giúp xác định vị trí của khối u, đo kích thước và đánh giá khả năng di căn của ung thư đến các cơ quan khác.

Phân chia giai đoạn Ung thư gan nguyên phát

Để giúp cho việc lựa chọn hướng điều trị và đánh giá khả năng hồi phục cũng như tiên lượng tình trạng bệnh, các chuyên gia đã chia mức độ tiến triển của khối u thành 4 giai đoạn. Gồm:

• Ung thư gan giai đoạn I: Một khối u duy nhất trong gan, chưa xâm lấn đến mạch máu, các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác.
• Ung thư gan giai đoạn II: Một khối u duy nhất lớn hơn 2cm đã xâm lấn mạch máu HAY nhiều khối u trong đó không có khối u nào lớn hơn 5cm, chưa xâm lấn hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác.
• Ung thư gan giai đoạn III: Nhiều khối u trong đó có ít nhất một khối u lớn hơn 5cm, chưa xâm lấn hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác HAY có ít nhất một khối u xâm nhập nhánh lớn của tĩnh mạch của hoặc tĩnh mạch gan, chưa xâm lấn hạch bạch huyết hoặc cơ quan khác.
• Ung thư gan giai đoạn IV: Một khối u hoặc nhiều khối u đã xâm lấn đế hạch bạch huyết (IVA) HAY khối u bất kỳ xâm lấn đến cơ quan khác (IVB)

Phương pháp điều trị Ung thư gan nguyên phát

Ung thư gan thường không được phát hiện sớm mà thường được phát hiện khi khối u đã lớn hoặc di căn đến các cơ quan khác. Hiện nay nhiều phương pháp đã được ứng dụng trong điều trị ung thư gan. Bác sĩ sẽ xem xét các yếu tố như kích thước và số lượng khối u trong gan, chức năng hoạt động của gan còn tốt hay không, xơ gan, tình trạng di căn đến các cơ quan khác để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho mỗi người bệnh. Các phương pháp bao gồm:

Phẫu thuật cắt bỏ một phần gan

Phẫu thuật này thường được chỉ định để điều trị ung thư gan giai đoạn sớm, mô gan vẫn còn khỏe mạnh và có khả năng phục hồi để thay thế cho phần bị cắt đi.

Ghép gan

Phẫu thuật ghép gan là thay toàn bộ gan bằng một gan mới khỏe mạnh từ nguồn cung cấp phù hợp. Ghép gan có thể được xem xét nếu ung thư chưa lan sang các cơ quan khác. Sau phẫu thuật, bạn sẽ phải uống thuốc để ngăn ngừa cơ thể thải trừ gan mới ghép.

Cắt đốt

Là phương pháp điều trị loại bỏ tế bào ung thư gan bằng nhiệt hoặc lạnh hoặc tiêm ethanol. Phương pháp này thường được chọn khi người bệnh không thể tiến hành phẫu thuật hay ghép gan.

Xạ trị

Phương pháp được tiến hành bằng cách sử dụng tia bức xạ năng lượng cao chiếu vào khối u nhằm tiêu diệt tế bào ung thư.

Liệu pháp nhắm trúng đích

Bằng cách sử dụng thuốc được sản xuất nhằm giảm sự tăng sinh và cung cấp máu nuôi các khối u. So với hóa trị và xạ trị, các loại thuốc này được điều chỉnh chỉ nhắm vào các tế bào ung thư mà không ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh xung quanh. Tuy nhiên khi sử dụng các loại thuốc này vẫn có thể gây ra các tác dụng phụ.

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc được đưa vào cơ thể bằng cách tiêm mạch từ đó diệt tế bào ung thư. Hóa trị được sử dụng khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Do hóa trị tác dụng lên cả tế bào khỏe mạnh nên thường gây ra tác dụng phụ.

Liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch là phương pháp điều trị bằng các loại thuốc miễn dịch nhằm tăng cường hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể từ đó giúp cơ thể nhận biết các và tiêu diệt các tế bào ung thư. Tuy nhiên phương pháp này cũng gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của Ung thư gan nguyên phát

Chế độ sinh hoạt:

Giữ thói quen sinh hoạt tốt có thể giúp hạn chế tiến triển bệnh, các biện pháp bao gồm:

• Hạn chế rượu bia: Uống nhiều rượu gây tổn thương gan. Khuyến cáo lượng rượu bia cho phụ nữ là không quá 1 ly rượu mỗi ngày và nam giới là không quá 2 ly rượu mỗi ngày.
• Vận động thể lực cũng như tập thể dục thường xuyên giúp duy trì cân nặng, giảm nguy cơ mắc ung thu gan.

Chế độ dinh dưỡng:

Duy trì một chế độ ăn uống cân bằng để ngăn ngừa ung thư gan. Tăng cường bổ sung protein nạc, ngũ cốc nguyên hạt và rau củ quả.

Tránh các thực phẩm chứa chất béo bão hòa, đồ ngọt, thực phẩm chế biến sẵn đóng hộp, thức ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, thực phẩm tươi sống chưa nấu chín.

Phương pháp phòng ngừa Ung thư gan nguyên phát hiệu quả

Bạn có thể giảm nguy cơ mắc ung thư gan nguyên phát bằng những cách sau:

• Tiêm ngừa viêm gan siêu vi B;
• Phòng ngừa viêm gan siêu vi C;
• Quan hệ tình dục an toàn;
• Tránh sử dụng ma túy;
• Hạn chế rượu;
• Ngưng hút thuốc lá nếu có thể;
• Giữ cân nặng khỏe mạnh, tránh thừa cân hoặc béo phì.