Oxazepam - Thuốc điều trị lo âu và mất ngủ

Tên thuốc gốc (Hoạt chất)

Oxazepam. 

Loại thuốc

Thuốc an thần, giảm lo âu, gây ngủ. Nhóm benzodiazepine.

Dạng thuốc và hàm lượng

Viên nang 10 mg, 15 mg, 30 mg.

Viên nén 10 mg, 15 mg.

Oxazepam dùng trong điều trị trạng thái lo âu nghiêm trọng, kích động mất ngủ.

Sảng rượu cấp, các bệnh tiền sảng và hội chứng cai rượu cấp.

Oxazepam là thuốc hướng thần nhóm benzodiazepine tác dụng an thần làm giảm căng thẳng, kích động. Ngoài ra, oxazepam còn làm giãn cơ, chống co giật.

Oxazepam gắn với các thụ thể benzodiazepin ở hệ thần kinh trung ương và các cơ quan ngoại vi đặc biệt. Thụ thể benzodiazepin trên hệ thần kinh trung ương có liên quan chặt chẽ với thụ thể của acid gama aminobutyric (GABA) - một chất dẫn truyền thần kinh chủ yếu gây ức chế ơ não. Sau khi gắn với thụ thể benzodiazepin, diazepam làm tăng khả năng gắn GABA vào thụ thể GABA, gây tăng cường tác dụng ức chế thần kinh trung ương.

Hấp thu

Hấp thu dễ dàng qua đường tiêu hóa, với nồng độ đỉnh trong huyết tương thường đạt được trong vòng khoảng 3 giờ.

Phân bố

Oxazepam phân bố rộng rãi vào các mô và vượt qua hàng rào máu não.

Oxazepam đi qua nhau thai.

Benzodiazepin thường được phân bố vào sữa. Chưa rõ oxazepam có được phân bố vào sữa hay không.

Oxazepam liên kết với protein huyết tương khoảng 89%.

Chuyển hóa

Liên hợp với axit glucuronic trong gan để tạo thành một chất chuyển hóa chính, không có hoạt tính.

Thải trừ

Bài tiết chủ yếu qua nước tiểu. Thời gian bán thải khoảng 8,2 giờ.

Tương tác với các thuốc khác

Lưu ý khi kết hợp của oxazepam với thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương. Tác dụng của thuốc tăng khi sử dụng đồng thời với thuốc chống loạn thần, thuốc ngủ, thuốc giải lo âu/ thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau gây mê, thuốc gây tê và thuốc an thần kháng histamine, lofexidine, nabilone và tizanidine.

Sử dụng đồng thời với opioid làm tăng tác dụng phụ của oxazepam lên thần kinh trung ương như ức chế hô hấp, hôn mê và tử vong. Nên cần giảm liều và thời gian sử dụng khi dùng đồng thời.

Khi dùng chung với thuốc giãn cơ, tác dụng giãn có thể tăng lên. Do đó cần thận trọng, đặc biệt ở bệnh nhân cao tuổi và dùng liều cao

Thuốc tránh thai chứa estrogen: Sử dụng đồng thời có thể làm giảm nồng độ oxazepam trong huyết tương.

Thuốc kháng sinh: Rifampicin có thể làm tăng chuyển hóa của oxazepam.

Thuốc kháng virus: Sử dụng đồng thời zidovudine với benzodiazepine có thể làm giảm độ thanh thải của zidovudine. Ritonavir có thể ức chế chuyển hóa ở gan của benzodiazepine. 

Thuốc chống động kinh: Sử dụng đồng thời phenytoin có thể làm giảm nồng độ oxazepam trong huyết thanh.

Thuốc hạ huyết áp. Tăng tác dụng an thần của oxazepam khi dùng chung thuốc chẹn alpha hoặc moxonidine.

Oxazepam có thể làm giảm tác dụng điều trị của levodopa.

Baclofen, probenecid làm tăng tác dụng an thần của oxazepam.

Tương tác với thực phẩm 

Không nên dùng đồng thời oxazepam với rượu, có thể làm tăng tác dụng phụ lên thần kinh trung ương của oxazepam.

Quá mẫn với benzodiazepin hoặc với bất kỳ thành phần nào trong sản phẩm thuốc.

Không nên sử dụng trong trạng thái ám ảnh hoặc sợ hãi.

Không dùng oxazepam điều trị bệnh loạn thần mạn tính.

Suy phổi cấp.

Nhược cơ, suy hô hấp nặng.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Suy gan nặng.

Cách dùng Oxazepam

Oxazepam được khuyến cáo sử dụng trong thời gian ngắn khoảng 2-4 tuần. Như với các thuốc benzodiazepine khác, nên lưu ý việc sử dụng thuốc lâu dài có thể dẫn đến phụ thuộc và triệu chứng cai nghiện ở một số bệnh nhân.

Sử dụng liều lượng nhỏ nhất có hiệu quả (đặc biệt ở bệnh nhân cao tuổi hoặc suy nhược và những người có albumin huyết thanh thấp) để tránh quá liều.

Người lớn

Điều trị lo âu nghiêm trọng: 

Liều khuyến cáo 15-30 mg 3 - 4 lần/ngày.

Mất ngủ do lo âu: Liều từ 15 - 25 mg, tối đa 50 mg, uống trước khi ngủ một giờ.

Hội chứng cai rượu: Liều 15 - 30 mg, 3 - 4 lần/ngày.

Trẻ em 

Oxazepam không được khuyến cáo để điều trị chứng lo âu hoặc mất ngủ ở trẻ em.

Chưa xác định được tính an toàn và hiệu quả ở trẻ em < 6 tuổi.

Liều dùng cho trẻ em từ 6-12 tuổi không được thiết lập rõ ràng.

Đối tượng khác

Bệnh nhân suy gan, suy thận: Không có khuyến nghị về liều lượng cụ thể.

Bệnh nhân cao tuổi: Liều 10 mg Oxazepam, 3 lần/ngày. Tăng lên 15 mg, 3- 4 lần/ngày, nếu cần. Sử dụng liều nhỏ nhất có hiệu quả để tránh quá liều.

Thường gặp

Buồn ngủ, nhức đầu và mệt mỏi.

Hiếm gặp

Nói ngọng, run, mất điều hòa, phù.

Giảm ham muốn tình dục, vàng da, suy gan, giảm bạch cầu, phát ban, buồn nôn, hôn mê.

Không xác định tần suất 

Buồn ngủ, chứng hay quên, chứng hay quên do loạn dưỡng chất, giảm tỉnh táo, chóng mặt, choáng váng, chóng mặt, nhức đầu, ngất, rối loạn nhịp tim, thay đổi mẫu điện não đồ, sững sờ, suy giảm trí nhớ.

Sốt, mệt mỏi, tiểu không kiểm soát, bí tiểu, rối loạn kinh nguyệt, tăng men gan, rối loạn về máu.

Quá mẫn cảm, hạ huyết áp, thay đổi tiết nước bọt, rối loạn tiêu hóa, yếu cơ, nhìn mờ nhìn đôi.

Mất phương hướng, ác mộng, tác động kích thích nhẹ với kích thích ảnh hưởng, cảm xúc tê liệt, bồn chồn, kích động, cáu kỉnh, ảo tưởng, cơn thịnh nộ, rối loạn tâm thần, hành vi không kiểm soát, phấn khích, ảo giác trầm cảm muốn tự tử, các triệu chứng cai nghiện (bao gồm ù tai dai dẳng , cử động không tự chủ, dị cảm, thay đổi tri giác, lú lẫn, co giật, chuột rút cơ, đau quặn bụng, nôn mửa), hung hăng, hưng phấn.

Lưu ý chung khi dùng Oxazepam

Oxazepam không nên dùng cho trẻ em khi chưa đánh giá cẩn thận về sự cần thiết; thời gian điều trị phải được giữ ở mức tối thiểu. Người cao tuổi nên được giảm liều. Liều thấp hơn cũng được khuyến cáo cho bệnh nhân suy hô hấp mãn tính do nguy cơ ức chế hô hấp. 

Benzodiazepine không được chỉ định để điều trị bệnh nhân suy gan nặng vì chúng có thể gây ra bệnh não, suy thận, yếu cơ hoặc rối loạn chuyển hóa porphyrin. Liều thấp hơn có thể đủ ở những bệnh nhân này. Các biện pháp phòng ngừa tương tự cũng áp dụng cho bệnh nhân cao tuổi hoặc suy nhược và bệnh nhân suy hô hấp mãn tính.

Oxazepam không được khuyến cáo để điều trị chính bệnh loạn thần hoặc rối loạn nhân cách rõ rệt.

Oxazepam không nên được sử dụng một mình để điều trị trầm cảm hoặc lo âu liên quan đến trầm cảm (có thể dẫn đến tự sát ở những bệnh nhân này). Ngoài ra, chứng trầm cảm đã có từ trước có thể xuất hiện trong quá trình sử dụng benzodiazepine.

Oxazepam nên được sử dụng hết sức thận trọng ở những bệnh nhân có tiền sử lạm dụng rượu hoặc ma túy.

Thận trọng khi điều trị bệnh nhân bị tăng nhãn áp góc hẹp cấp tính.

Mặc dù, hiếm khi gây hạ huyết áp, nhưng nên thận trọng khi dùng oxazepam cho những bệnh nhân bị hạ huyết áp có thể dẫn đến các biến chứng tim mạch hoặc mạch máu não, đặc biệt ở bệnh nhân cao tuổi.

Viên nén oxazepam có chứa lactose. Bệnh nhân có các vấn đề di truyền hiếm gặp về không dung nạp galactose, thiếu men lactase hoặc kém hấp thu glucose-galactose không nên dùng thuốc này.

Lưu ý với phụ nữ có thai

Nếu thuốc được kê đơn cho phụ nữ có khả năng sinh con, bệnh nhân nên được khuyến cáo lại các lợi ích điều trị nếu có ý định có thai hoặc nghi ngờ đang mang thai.

Oxazepam không khuyến cáo sử dụng trong thai kỳ, đặc biệt là trong ba tháng đầu và ba tháng cuối. Thuốc có thể gây tổn thương thai nhi khi dùng cho phụ nữ có thai.

Trẻ sơ sinh được sinh ra từ những bà mẹ đã dùng thuốc benzodiazepine thường xuyên trong giai đoạn sau của thai kỳ có thể gây ra sự phụ thuộc chất. Trẻ cũng có thể phát triển các triệu chứng cai nghiện sau khi sinh ra như giảm hoạt động, giảm trương lực cơ, hạ thân nhiệt, suy hô hấp, ngưng thở, các vấn đề về bú và suy giảm phản ứng trao đổi chất khi bị hạ thân nhiệt.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

Nồng độ oxazepam và chất chuyển hóa trong sữa mẹ xấp xỉ 10% nồng độ trong huyết tương. Do đó, không nên dùng oxazepam cho bà mẹ đang cho con bú. Ngừng cho con bú hoặc ngừng thuốc.

Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc

Tác dụng an thần, hay quên, chóng mặt và suy giảm chức năng cơ có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng lái xe hoặc sử dụng máy móc. Nếu ngủ không đủ giấc, tình trạng không tỉnh táo có thể tăng lên.

Thuốc Oxazepam có thể làm suy giảm chức năng nhận thức và có thể ảnh hưởng đến khả năng lái xe và vận hành máy.

Quên liều Oxazepam và xử trí

Nếu quên dùng một liều thuốc, hãy uống càng sớm càng tốt khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không uống gấp đôi liều đã quy định.

Quá liều và xử trí

Quá liều và độc tính

Quá liều oxazepam thường được biểu hiện các triệu chứng như suy nhược hệ thần kinh trung ương, từ buồn ngủ đến hôn mê. Trong trường hợp nhẹ, các triệu chứng bao gồm buồn ngủ, lú lẫn, thất điều, rối loạn nhịp tim, rung giật nhãn cầu và hôn mê, trong trường hợp nghiêm trọng hơn, các triệu chứng có thể bao gồm hạ huyết áp, suy hô hấp, hôn mê và tử vong (rất hiếm).

Cách xử lý khi quá liều

Sau khi uống quá liều oxazepam, nên dùng than hoạt để giảm hấp thu. Sử dụng 50g cho người lớn và 10-15g cho trẻ em nếu trẻ đã uống hơn 1mg/kg trong vòng 1 giờ, với điều kiện trẻ không quá buồn ngủ. Cần đặc biệt chú ý đến chức năng hô hấp và tim mạch trong khi chăm sóc. Các biện pháp hỗ trợ được chỉ định tùy theo tình trạng lâm sàng của bệnh nhân. Bệnh nhân có thể ngủ và do đó cần duy trì đường thở thông thoáng.

Flumazenil, một chất đối kháng benzodiazepine, thuốc giải độc có sẵn nhưng hiếm khi được chỉ định. Nó có thời gian bán hủy ngắn (khoảng một giờ). Flumazenil không được sử dụng trong trường hợp quá liều hỗn hợp hoặc như một xét nghiệm "chẩn đoán".