10 Triệu chứng lao phổi điển hình nhất cần lưu ý

Lao phổi là dạng lao phổ biến nhất, chiếm hơn 80% tổng số ca bệnh lao tại Việt Nam. Đây là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis) gây ra, lây lan chủ yếu qua đường hô hấp. Lao phổi có thể diễn biến âm thầm trong nhiều tuần trước khi xuất hiện triệu chứng rõ rệt. Việc phát hiện sớm triệu chứng lao phổi giúp người bệnh được chẩn đoán và điều trị kịp thời, giảm nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng.

10 triệu chứng lao phổi điển hình cần lưu ý

Dưới đây là 10 triệu chứng bệnh lao phổi điển hình mà chúng ta cần cảnh giác:

Ho kéo dài trên 2 tuần

Ho kéo dài là một trong những triệu chứng lao phổi giai đoạn đầu xuất hiện ở nhiều người bệnh, nhưng không phải ai cũng biểu hiện triệu chứng này. Các triệu chứng này thường kéo dài hơn 2 tuần và không đáp ứng với điều trị thông thường. Ban đầu, người bệnh có thể ho khan, sau đó chuyển sang ho có đờm hoặc ho ra máu.

Ho ra máu hoặc đờm lẫn máu

Lao phổi ho ra máu cũng là dấu hiệu bị lao phổi nhiều bệnh nhân gặp phải, đặc biệt trong giai đoạn tiến triển của bệnh. Đây là dấu hiệu cho thấy tổn thương nghiêm trọng ở phổi do vi khuẩn lao gây ra.

Sốt nhẹ về chiều

Người mắc lao phổi thường có triệu chứng sốt nhẹ, đặc biệt vào buổi chiều và tối. Cơn sốt thường đi kèm cảm giác ớn lạnh và mệt mỏi kéo dài. Đây là dấu hiệu đặc trưng của lao phổi và không nên xem nhẹ.

Đổ mồ hôi ban đêm

Đổ mồ hôi ban đêm là một triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân lao phổi. Một nghiên cứu cho thấy khoảng 55% bệnh nhân lao phổi báo cáo triệu chứng này. Triệu chứng này thường đi kèm với sốt nhẹ và sụt cân.

Sụt cân không rõ nguyên nhân

Sụt cân nhanh chóng mà không rõ nguyên nhân là dấu hiệu cảnh báo quan trọng của bệnh lao phổi. Người bệnh có thể giảm cân dù chế độ ăn không thay đổi. Nếu sụt cân hơn 5% trọng lượng cơ thể trong một tháng mà không rõ nguyên nhân, bạn cần kiểm tra sức khỏe ngay để xác định có bị lao phổi hay không.

Mệt mỏi kéo dài

Mệt mỏi kéo dài là triệu chứng thường gặp ở người mắc lao phổi. Lý do là phản ứng viêm mạn tính làm tiêu hao năng lượng, tổn thương phổi gây giảm trao đổi oxy, kèm theo sụt cân, chán ăn và rối loạn giấc ngủ. Cơ thể suy yếu dần do phải chống lại vi khuẩn lao trong thời gian dài, dẫn đến tình trạng uể oải, suy nhược.

Khó thở, đau tức ngực

Khó thở và đau tức ngực là triệu chứng lao phổi xuất hiện khi bệnh tiến triển và vi khuẩn lao gây tổn thương mô phổi. Cảm giác đau có thể tăng khi ho hoặc hít thở sâu. Trong trường hợp lao phổi nặng, bệnh nhân có thể bị tràn dịch màng phổi, làm tăng áp lực trong lồng ngực.

Chán ăn - một triệu chứng lao phổi

Chán ăn là triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân lao phổi do ảnh hưởng của phản ứng viêm mạn tính khiến cơ thể mệt mỏi, rối loạn chuyển hóa và suy giảm cảm giác thèm ăn. Đồng thời, sốt kéo dài và ho nhiều cũng góp phần làm giảm cảm giác ngon miệng.

Da xanh xao, thiếu máu

Lao phổi có thể gây ra tình trạng thiếu máu do viêm nhiễm mạn tính làm giảm hấp thu dinh dưỡng. Người bệnh thường có biểu hiện da xanh xao và mệt mỏi kéo dài.

Rối loạn giấc ngủ

Người mắc lao phổi thường gặp rối loạn giấc ngủ, bao gồm khó ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm. Triệu chứng lao phổi này có thể do sốt về chiều và đổ mồ hôi ban đêm gây ra.

Triệu chứng lao phổi dễ nhầm lẫn với bệnh gì?

Triệu chứng của lao phổi ở giai đoạn đầu thường không đặc hiệu. Chúng dễ gây nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác, đặc biệt là các bệnh đường hô hấp. Dưới đây là các bệnh thường bị nhầm với lao phổi:

Viêm phổi cấp (do vi khuẩn hoặc virus)

Viêm phổi và lao phổi cũng dễ bị nhầm lẫn. Viêm phổi cấp thường có biểu hiện sốt cao, ho có đờm, khó thở và đau ngực. Đây là những triệu chứng tương tự lao phổi giai đoạn đầu. Tuy nhiên, viêm phổi thường diễn tiến nhanh và đáp ứng tốt với kháng sinh. Trong khi lao phổi tiến triển chậm, kéo dài và không cải thiện khi dùng thuốc điều trị viêm phổi thông thường.

Viêm phế quản mạn tính

Viêm phế quản mạn tính có thể gây ho kéo dài, ho có đờm và mệt mỏi, khiến dễ nhầm với lao phổi. Điểm khác biệt là viêm phế quản thường ít gây sốt hoặc sụt cân và hiếm khi có biểu hiện ho ra máu như lao phổi.

Ung thư phổi

Ung thư phổi cũng gây ho kéo dài, sụt cân, đau ngực và ho ra máu, khá giống với lao phổi. Tuy nhiên, ung thư phổi thường xuất hiện chủ yếu ở người lớn tuổi có tiền sử hút thuốc lá lâu năm.

Hen phế quản

Hen phế quản có thể gây ho kéo dài, khó thở và thở khò khè, rất dễ nhầm với các triệu chứng lao phổi. Tuy nhiên, hen thường khởi phát thành từng cơn, liên quan đến dị ứng và không đi kèm với triệu chứng sốt kéo dài hay sụt cân như trong lao phổi.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

COPD có triệu chứng ho khạc đờm kéo dài, khó thở mạn tính, tương tự lao phổi. Tuy nhiên, COPD thường tiến triển từ từ ở người có tiền sử hút thuốc lá lâu năm, không gây sốt hay ho ra máu trừ khi có bội nhiễm.

Nhiễm virus đường hô hấp (cảm lạnh, cúm)

Các bệnh cảm lạnh hoặc cúm thường có biểu hiện sốt nhẹ, ho, mệt mỏi, chán ăn. Những biểu hiện này cũng rất dễ bị nhầm với triệu chứng lao phổi giai đoạn đầu. Tuy nhiên, các bệnh do virus này thường diễn tiến ngắn ngày, tự khỏi sau 7 - 10 ngày, không gây sụt cân hoặc đổ mồ hôi đêm như ở bệnh nhân lao phổi.

Cách chẩn đoán chính xác bệnh lao phổi

Việc chẩn đoán sai có thể khiến người bệnh bị chậm trễ điều trị, tăng nguy cơ lây lan và biến chứng. Vì vậy, cần kết hợp giữa khai thác triệu chứng lao phổi lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh, và xét nghiệm vi sinh học. Các phương pháp này nhằm phát hiện vi khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis) một cách chính xác và kịp thời.

Chụp X-quang phổi

Chụp X-quang phổi là phương pháp hình ảnh cơ bản nhưng có giá trị quan trọng trong việc phát hiện và định hướng chẩn đoán lao phổi. Trên phim X-quang, các biểu hiện thường gặp bao gồm: Hình ảnh thâm nhiễm ở vùng đỉnh phổi, các tổn thương hang lao (cavitation), dấu hiệu xơ hóa hoặc vôi hóa ở giai đoạn muộn của bệnh.

Xét nghiệm đờm (soi và nuôi cấy vi khuẩn lao)

Xét nghiệm cấy đờm được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán lao phổi nhờ khả năng phát hiện trực tiếp vi khuẩn lao trong đường hô hấp. Bệnh nhân sẽ được lấy từ 2 - 3 mẫu đờm vào buổi sáng liên tiếp để thực hiện xét nghiệm. Mẫu đờm cũng được nuôi cấy trên môi trường Löwenstein-Jensen để xác nhận sự hiện diện của Mycobacterium tuberculosis – vi khuẩn gây lao.

Xét nghiệm GeneXpert MTB/RIF

GeneXpert MTB/RIF là xét nghiệm sinh học phân tử tiên tiến, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị sử dụng để phát hiện nhanh vi khuẩn lao và đánh giá khả năng kháng rifampicin – một trong những thuốc điều trị lao quan trọng nhất. Kỹ thuật này cho kết quả chỉ sau khoảng 2 giờ và có độ nhạy cao, kể cả trong các trường hợp bệnh nhân có đờm âm tính khi soi trực tiếp.

Các xét nghiệm bổ trợ khác (tùy từng trường hợp)

Bên cạnh các xét nghiệm chính, một số trường hợp đặc biệt có thể được chỉ định thực hiện các xét nghiệm bổ trợ như: Test Mantoux (hay xét nghiệm tuberculin) và T-SPOT.TB, chụp CT scan lồng ngực, cấy máu, cấy dịch màng phổi,…

Việc hiểu và nhận biết các triệu chứng lao phổi là bước quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả. Nếu bạn hoặc người thân có các dấu hiệu nghi ngờ, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra càng sớm càng tốt. Lao phổi hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ.