Bà bầu bị gan nhiễm mỡ: Những điều cần biết!

Bà bầu bị gan nhiễm mỡ là tình trạng khá hiếm gặp nhưng có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu mà còn có nguy cơ tác động đến thai nhi. Vậy bà bầu bị gan nhiễm mỡ có thực sự nguy hiểm không, và làm thế nào để phòng tránh hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây!

Những điều bạn cần biết khi bà bầu bị gan nhiễm mỡ

Có hai loại gan nhiễm mỡ có thể xảy ra khi mang thai:

Gan nhiễm mỡ cấp tính ở thai kỳ (AFLP)

• Đây là một bệnh lý hiếm gặp, xảy ra trong chưa đến 1/7.000 thai kỳ mỗi năm nhưng có thể rất nguy hiểm.
• AFLP xảy ra khi mỡ tích tụ trong gan quá mức, làm suy giảm chức năng gan và có thể dẫn đến suy gan nếu không được điều trị kịp thời.
• Bệnh thường xuất hiện trong tam cá nguyệt thứ ba, từ tuần 30 đến 38 của thai kỳ, nhưng cũng có thể xảy ra sớm từ tuần 18 hoặc muộn hơn vài ngày sau sinh.
• Phương pháp điều trị AFLP hiệu quả nhất là chấm dứt thai kỳ càng sớm càng tốt để tránh biến chứng nguy hiểm.

Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

• Đây là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong gan, không phải do rượu bia mà chủ yếu liên quan đến thừa cân, béo phì hoặc rối loạn chuyển hóa.
• Khoảng 75% người thừa cân và 2/3 bệnh nhân tiểu đường type 2 mắc NAFLD.
• Phụ nữ có thể đã mắc NAFLD trước khi mang thai hoặc phát triển bệnh trong quá trình mang thai do tăng đề kháng insulin – một tình trạng phổ biến khi mang thai, làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ trong gan.
• Tại Mỹ, khoảng 1/3 phụ nữ trong độ tuổi 20 - 30 mắc béo phì, đồng nghĩa với việc họ có nguy cơ cao bị NAFLD khi mang thai.

Vì vậy, nếu bạn có yếu tố nguy cơ mắc NAFLD hoặc AFLP, việc theo dõi sức khỏe trước và trong thai kỳ là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Nguyên nhân và triệu chứng khi bà bầu bị gan nhiễm mỡ

Khi mắc gan nhiễm mỡ cấp tính ở thai kỳ (AFLP) hoặc gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), mỡ tích tụ trong gan và gây cản trở chức năng gan, có thể dẫn đến suy gan nếu không điều trị kịp thời.

Nguyên nhân của AFLP

AFLP thường do rối loạn di truyền, gây rối loạn ty thể làm mỡ không thể phân giải, dẫn đến tích tụ trong gan. Khoảng 20% trường hợp AFLP liên quan đến thiếu enzyme LCHAD, làm tăng nguy cơ cho thai nhi và mẹ, bao gồm tiền sản giật và hội chứng HELLP.

Yếu tố nguy cơ mắc AFLP

• Mang thai lần đầu.
• Mang thai đôi hoặc nhiều hơn.
• Mang thai bé trai.
• Chỉ số BMI dưới 20.

Ngoài ra, NAFLD có thể do các yếu tố như béo phì, tiểu đường type 2, tăng huyết áp và chế độ ăn giàu đường bổ sung.

Triệu chứng của gan nhiễm mỡ trong thai kỳ

AFLP thường xuất hiện trong tam cá nguyệt thứ ba với triệu chứng như:

• Buồn nôn, nôn mửa.
• Đau bụng, mệt mỏi.
• Chán ăn, tăng huyết áp.

Khi tình trạng nặng hơn, có thể xuất hiện vàng da, thay đổi chức năng não (lú lẫn), phù bụng và máu đông. Khoảng 20% trường hợp phát triển thành hội chứng HELLP hoặc tiền sản giật nặng.

Với NAFLD, triệu chứng thường không rõ ràng, nhưng có thể cảm thấy mệt mỏi và khó chịu vùng bụng trên bên phải. Nếu bệnh tiến triển, có thể gặp vàng da, ngứa da, dễ bầm tím và tăng nguy cơ mắc hội chứng HELLP.

Phương pháp chẩn đoán và hướng điều trị gan nhiễm mỡ thai kỳ

Cách thức chẩn đoán gan nhiễm mỡ ở bà bầu

Gan nhiễm mỡ cấp tính ở thai kỳ là tình trạng hiếm gặp, có triệu chứng không đặc trưng, gây khó khăn trong việc chẩn đoán bằng phương pháp thông thường. Do đó, bà bầu cần đến cơ sở y tế để thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu nhằm xác định bệnh.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ đánh giá dựa trên các biểu hiện như buồn nôn, đau vùng bụng, khát nước liên tục, tiểu nhiều và dấu hiệu rối loạn chức năng não gan.
• Xét nghiệm máu: Nhằm kiểm tra các chỉ số bất thường như tăng bilirubin, đường huyết thấp, nồng độ acid uric cao, bạch cầu tăng, men gan AST/ALT tăng, nồng độ amoniac trong máu cao. Đồng thời, xét nghiệm giúp phát hiện suy thận và rối loạn đông máu nếu có.
• Siêu âm và chụp CT: Hỗ trợ bác sĩ đánh giá tình trạng gan nhiễm mỡ, phát hiện tụ máu, tổn thương hoặc nhồi máu gan trong thai kỳ.

Trong một số trường hợp cấp cứu, bà bầu được chẩn đoán mắc gan nhiễm mỡ khi tiến hành mổ lấy thai do tim thai có dấu hiệu bất thường. Thông thường, bác sĩ có thể phát hiện bệnh nhờ vào hình ảnh siêu âm, kết quả chụp CT hoặc các chỉ số bất thường trong xét nghiệm máu.

Phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ trong thai kỳ

Việc điều trị gan nhiễm mỡ ở bà bầu cần được thực hiện nhanh chóng tại cơ sở y tế, ưu tiên phòng chăm sóc đặc biệt, để đảm bảo theo dõi chặt chẽ diễn biến sức khỏe của mẹ và bé. Mục tiêu của điều trị là kiểm soát biến chứng, giảm nguy cơ tử vong cho cả hai.

Phương pháp điều trị chính bao gồm:

• Điều trị hỗ trợ: Truyền các chế phẩm máu (huyết tương tươi đông lạnh, hồng cầu, tiểu cầu) nhằm cải thiện tình trạng đông máu và chức năng gan.
• Thông khí nhân tạo: Áp dụng trong trường hợp suy hô hấp hoặc rối loạn chức năng gan nặng.
• Lọc máu: Giúp loại bỏ độc tố và hỗ trợ gan hoạt động.
• Dùng lactulose: Hỗ trợ điều trị bệnh lý não gan.
• Truyền đường: Để phòng ngừa và điều trị hạ đường huyết.

Tiên lượng và phục hồi sau sinh

Sau khi sinh, tình trạng của bà bầu thường được cải thiện trong vòng 48 - 72 giờ. Trong trường hợp hồi phục tốt, chức năng gan có thể trở lại bình thường sau khoảng một tuần, nhưng một số trường hợp nặng có thể mất vài tháng để hồi phục hoàn toàn. Với những bệnh nhân bị suy gan nghiêm trọng, ghép gan có thể được xem xét.

Bên cạnh điều trị y tế, bà bầu cần duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, tránh thực phẩm chế biến sẵn, nhiều chất béo bão hòa, đồng thời vận động nhẹ nhàng để hỗ trợ quá trình phục hồi.

Bà bầu bị gan nhiễm mỡ có đáng lo ngại không?

Mẹ bị gan nhiễm mỡ có làm tăng nguy cơ rủi ro cho thai nhi không?

Nếu gan nhiễm mỡ trở nên nghiêm trọng trong thai kỳ, sức khỏe của thai nhi có thể bị ảnh hưởng đáng kể. Các biến chứng tiềm ẩn có thể xảy ra là:

• Thai chết lưu, chiếm khoảng 10% các trường hợp.
• Hạ đường huyết sơ sinh, làm tăng nguy cơ rối loạn chu trình ure, có thể gây chậm phát triển, thiểu năng trí tuệ hoặc nguy hiểm đến tính mạng.
• Nguy cơ mắc bệnh cơ tim giãn nở hoặc bệnh thần kinh tiến triển ở trẻ sau sinh.

Gan nhiễm mỡ có tác động đến khả năng sinh sản không?

Gan nhiễm mỡ không làm suy giảm khả năng sinh sản, phụ nữ mắc bệnh vẫn có thể mang thai. Tuy nhiên, mức độ bệnh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé trong thai kỳ.

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không gây triệu chứng rõ ràng hay biến chứng nghiêm trọng. Dù vậy, bà bầu vẫn nên thăm khám định kỳ để được theo dõi và tư vấn hướng điều trị phù hợp nhằm đảm bảo thai kỳ an toàn.

Làm thế nào để làm sạch gan trong thai kỳ?

Gan có khả năng tự làm sạch, dù bạn có mang thai hay không. Công việc của gan là chuyển đổi độc tố thành các sản phẩm thải và phân giải các chất dinh dưỡng quan trọng. Bạn không cần phải làm gì đặc biệt để làm sạch gan trong thai kỳ. Thực tế, một số phương pháp làm sạch gan có thể gây hại cho cả bạn và thai nhi. Để giữ gan khỏe mạnh trong thai kỳ, bạn nên tránh tăng cân quá mức và không uống rượu. Sau thai kỳ, hãy duy trì cân nặng khỏe mạnh, vì béo phì liên quan đến NAFLD.

Hi vọng qua bài viết này, các bà bầu bị gan nhiễm mỡ đã hiểu rõ hơn về những nguy cơ tiềm ẩn mà tình trạng này có thể gây ra đối với sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Việc nhận biết sớm và quản lý đúng cách sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh. Nếu bạn đang mang thai và có dấu hiệu của gan nhiễm mỡ, hãy nhanh chóng thăm khám bác sĩ để được tư vấn phương pháp phòng ngừa, điều trị phù hợp.