Bảo quản thực phẩm có vai trò gì? Nguyên lý và bí quyết bảo quản hiệu quả

Bảo quản thực phẩm là điều cần thiết trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày. Nó không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, việc bảo quản thực phẩm đúng cách còn giúp đảm bảo sức khỏe cho toàn bộ gia đình. Vậy bảo quản thực phẩm có vai trò gì? Hãy cùng tìm hiểu và khám phá chi tiết qua bài viết dưới đây nhé!

Bảo quản thực phẩm có vai trò gì?

Để hiểu rõ hơn bảo quản thực phẩm có vai trò gì chúng ta cần hiểu rằng: Bảo quản thực phẩm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống con người. Không chỉ đáp ứng nhu cầu dự trữ và giữ gìn dưỡng chất trong thực phẩm mà còn đảm bảo vệ sinh an toàn tới sức khỏe con người. Việc bảo quản đúng cách đem lại nhiều lợi ích thiết thực như:

• Kép dài thời gian sử dụng thực phẩm, tiết kiệm chi phí: Bảo quản đúng cách và hiệu quả giúp thực phẩm tươi ngon lâu hơn. Nó giúp hạn chế hao hụt, hạn chế tối đa nguồn cung tiết kiệm cho người tiêu dùng. Nhờ vậy, nguồn cung ổn định cũng góp phần kiểm soát giá cả thực phẩm, tránh tình trạng tăng giá do thiếu hụt.
• Thưởng thức đa dạng thực phẩm quanh năm: Ngoài ra, việc bảo quản thực phẩm giúp chúng ta có thể ăn mọi loại thực phẩm quanh năm mà không cần phụ thuộc vào mùa vụ. Điều đó giúp chúng ta có thể thưởng thức nhiều loại thực phẩm phong phú, tạo sự đa dạng trong khẩu phần ăn. Đồng thời, giảm thiểu lãng phí thực phẩm do không sử dụng kịp thời.
• Giảm thiểu lãng phí và chi phí: Quy trình bảo quản thực phẩm đúng cách sẽ sử dụng được trong thời gian dài mà không bị hư hỏng. Nó giữ nguyên được chất lượng và dưỡng chất của thực phẩm. Từ đó có thể hạn chế tối đa sự lãng phí và tiết kiệm phần lớn chi phí cho người tiêu dùng.
• Rút ngắn thời gian chuẩn bị sau bữa ăn: Sử dụng thực phẩm đã qua chế biến sẵn nhờ bảo quản hiệu quả giúp rút ngắn thời gian chuẩn bị bữa ăn. Điều này mang lại sự tiện lợi cho mọi người trong cuộc sống hiện nay.

Những nguyên lý bảo quản thực phẩm cơ bản

Làm sạch thực phẩm

Làm sạch thực phẩm là công đoạn quan trọng và cần thiết nhất trong quy trình bảo quản thực phẩm. Phần lớn các thực phẩm đều có nguồn gốc từ nhiều nơi khác nhau hoặc các vùng nông trại. Quá trình thu hoạch và vận chuyển có thể khiến nhiều vi khuẩn gây hại bám vào bề mặt thực phẩm.

Bất cứ các loại thực phẩm nào dù là thực phẩm hữu cơ không chứa hóa chất bạn cũng nên tiến hành làm sạch trước khi bảo quản. Tuy bề ngoài nhìn qua có vẻ sạch nhưng thực phẩm lại có nguy cơ nhiễm khuẩn rất cao. Nếu không làm sạch trước khi bảo quản rất có thể những chất độc và vi khuẩn sẽ xâm nhập và gây biến chất thực phẩm trong quá trình bảo quản.

Một lưu ý khi làm sạch thực phẩm mọi người nên nhớ là không nên vệ sinh thực phẩm bằng các chất tẩy rửa. Chỉ nên làm sạch thực phẩm với nước sạch, không cần bàn chải hay bất cứ dụng cụ gì để làm sạch. Sau khi làm sạch nên để thực phẩm khô ráo hoàn toàn trước khi bảo quản. Bởi khi làm sạch, độ ẩm của thực phẩm tăng lên. Độ ẩm cao đồng nghĩa với việc nó sẽ khiến cho thực phẩm của bạn nhanh hỏng hơn. 

Một số loại rau củ trong quá trình làm sạch có thể bị dập nát, vi khuẩn cũng dễ xâm nhập từ đó. Chính vì vậy khi bảo quản rau củ, hãy chú ý tới việc làm sạch. Chỉ nên làm sạch khi thực phẩm đó cần chế biến.

Sử dụng dụng cụ bảo quản chuyên dụng

Thay vì sử dụng túi nilon thông thường, hãy sử dụng túi đựng thực phẩm hoặc hộp nhựa có nắp đậy kín để bảo quản thực phẩm. Việc này giúp ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn, nấm mốc và côn trùng, đồng thời giữ cho thực phẩm tươi ngon lâu hơn.

Nên phân loại riêng biệt các loại thực phẩm, sử dụng hộp hoặc túi có màu sắc hoặc ký hiệu khác nhau để dễ dàng nhận biết.

Phân loại thực phẩm sống và chín

Cách bảo quản thức ăn đã nấu chín và sống khác nhau. Tuyệt đối không để lẫn thực phẩm sống với thực phẩm chín để tránh nguy cơ lây nhiễm chéo vi khuẩn. Vi khuẩn từ thực phẩm sống có thể dễ dàng bám vào thực phẩm chín, gây ra các bệnh về đường tiêu hóa nguy hiểm.

Nên bảo quản thực phẩm sống ở ngăn dưới cùng của tủ lạnh, nơi có nhiệt độ thấp nhất.

Lựa chọn phương pháp bảo quản phù hợp

Với thực phẩm sống: Nếu bạn muốn chế biến thực phẩm sống trong ngày, có thể bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Nếu muốn bảo quản lâu hơn, hãy cho thực phẩm vào hộp hoặc túi kín và cấp đông ở nhiệt độ -18°C hoặc thấp hơn.

Với thực phẩm chín: Nên để thực phẩm nguội hoàn toàn trước khi cho vào tủ lạnh. Bảo quản thực phẩm chín trong hộp hoặc đĩa có nắp đậy kín để giữ độ ẩm và hương vị. Nên sử dụng thực phẩm chín trong vòng 3 - 4 ngày để đảm bảo an toàn.

Bên cạnh một số nguyên lý bảo quản thực phẩm cơ bản trên đây, để giữ thực phẩm đông lạnh tươi ngon và hạn chế mất chất dinh dưỡng, bạn nên:

• Ghi chú thông tin: Ghi tên món, ngày bảo quản để theo dõi và sử dụng thực phẩm hiệu quả.
• Rã đông đúng cách: Rã đông thức ăn trong ngăn mát tủ lạnh hoặc lò vi sóng (chế độ rã đông).
• Hạn chế bảo quản thực phẩm sống: Tránh biến chất, mất chất dinh dưỡng, hình thành chất độc hại.

Bí quyết bảo quản thực phẩm đúng cách, an toàn, hiệu quả

Sau khi hiểu rõ bảo quản thực phẩm có vai trò gì và nắm được các nguyên lý, nguyên tắc bảo quản thực phẩm, một số cách bảo quản thực phẩm đơn giản dưới đây bạn có thể áp dụng một cách an toàn, hiệu quả nhất.

Bảo quản đông lạnh

Bảo quản đông lạnh là phương pháp bảo quản phổ biến, tiện lợi và hiệu quả nhất hiện nay. Phương pháp làm đông lạnh thích hợp cho việc bảo quản các loại thịt chín.

Với phương pháp này, sử dụng nhiệt độ -18 độ C là sự lựa chọn tốt nhất để đảm bảo chất lượng của thực phẩm. Tuy nhiên, một số tủ lạnh với ngăn trữ đông hiện nay chỉ phổ biến ở mức -8 độ C. Chính vì vậy thực phẩm bảo quản trong môi trường này nên được sử dụng sớm để tránh bị biến chất.

Đóng hộp bảo quản

Phương pháp đóng hộp bảo quản là phương pháp mà thực phẩm sẽ được sơ chế kỹ lưỡng. Sau khi sơ chế, thực phẩm được tiệt trùng giúp tiêu diệt vi khuẩn trước khi đóng hộp.

Thực phẩm được phân loại theo loại và đóng gói trong hộp kín, đảm bảo vệ sinh. Hộp thực phẩm được bảo quản trong tủ lạnh hoặc điều kiện nhiệt độ thích hợp để đảm bảo an toàn.

Xông khói

Phương pháp xông khói được áp dụng phổ biến cho các thực phẩm như thịt cá hoặc các chế phẩm từ thịt, cá. Phương pháp này giúp lưu giữ được hương vị thơm ngon và kéo dài thời gian bảo quản hơn.

Khi bảo quản thực phẩm cần đảm bảo thực phẩm được xông khói trong môi trường hợp vệ sinh để đảm bảo an toàn sức khỏe. Một số loại thịt xông khói ăn nhiều cũng không tốt cho sức khỏe.

Hy vọng qua bài viết trên đây có thể giúp mọi người hiểu rõ bảo quản thực phẩm có vai trò gì và những nguyên lý, nguyên tắc bảo quản thực phẩm an toàn, hiệu quả. Hãy cùng thực hiện bảo quản thực phẩm với những phương pháp đơn giản này giúp cho bữa ăn gia đình bạn luôn an toàn và ngon lành nhé!

Xem thêm: Vệ sinh an toàn thực phẩm là gì? Các nguyên tắc cơ bản để giữ gìn vệ sinh an toàn thực phẩm