Bệnh Babesiosis (Babesia): Nguyên nhân, triệu chứng, chữa trị và cách phòng ngừa

Bệnh Babesiosis là một bệnh nhiễm trùng do các loài động vật đơn bào Babesia gây ra. Nhiễm trùng có thể không có triệu chứng hoặc có thể gây ra các triệu chứng giống như sốt rét, bao gồm sốt và thiếu máu do tan máu.

Tổng quan bệnh Babesiosis

Bệnh do Babesiosis là một loại bệnh nhiễm trùng hiếm gặp, do ký sinh trùng nhỏ có tên là Babesia gây ra. Bệnh này chủ yếu lây truyền sang người thông qua vết cắn của một số loài bọ ve. Trong trường hợp bệnh Babesiosis, ký sinh trùng xâm nhập và ký sinh trong hồng cầu của người nhiễm bệnh, dẫn đến các triệu chứng như sốt, tan máu và đái ra huyết cầu tố.

Bệnh thường được gây ra bởi ký sinh trùng Babesia microti, thường là do bị bọ ve Ixodes (bọ ve hươu) cắn. Vật chủ tự nhiên của B. microti bao gồm động vật hoang dã như chuột chân trắng và hươu đuôi trắng. Khi vùng sống của hươu mở rộng, tỷ lệ nhiễm bệnh ở người cũng có xu hướng tăng lên.

Con người thường bị nhiễm bệnh Babesiosis do bị đốt bởi loài ve Ixode dammini. Tuy nhiên, cũng có trường hợp nhiễm bệnh khi máu chứa ký sinh trùng được truyền từ người nhiễm bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh Babesiosis chủ yếu xuất hiện do nhiễm ký sinh trùng Babesia microti, trong khi nhiễm trùng do Babesia divergens cũng tồn tại nhưng hiếm gặp hơn. B. microti là loài chủ yếu gây bệnh ở khu vực châu Mỹ, trong khi B. divergens thường được tìm thấy nhiều hơn ở châu Âu.

Nguy cơ mắc bệnh cao nhất vào cuối mùa xuân đến mùa thu, thời điểm khi loài bọ ve hoạt động mạnh. Bọ ve phải gắn chặt vào cơ thể vật chủ và tiếp tục hút máu trong khoảng 36 đến 48 giờ trước khi có thể truyền ký sinh trùng gây bệnh sang người.

Triệu chứng nhiễm trùng do Babesia

Đa phần những người nhiễm ký sinh trùng này thường chỉ có những triệu chứng nhẹ hoặc không có biểu hiện gì đặc biệt, dẫn đến việc dễ bị bỏ qua.

Các trường hợp có triệu chứng rõ ràng có thể biểu hiện các dấu hiệu từ nhẹ đến nặng và có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Giai đoạn ủ bệnh kéo dài từ 1 - 4 tuần và bệnh nhân thường không nhớ liệu họ đã bị ve đốt hay không. Các triệu chứng bao gồm:

• Sốt thất thường;
• Ớn lạnh hoặc rét run;
• Đau đầu;
• Vã mồ hôi;
• Buồn nôn, nôn;
• Đau bụng;
• Mệt mỏi;
• Đau nhức cơ và khớp.

Nước tiểu sẫm màu và thiếu máu do tan máu (ký sinh trùng B. microti xâm nhập tế bào hồng cầu và nhân lên, gây vỡ hồng cầu và khởi đầu quá trình nhiễm các hồng cầu khác).

Các trường hợp nặng có thể thấy các dấu hiệu vàng da và tăng kích thước của gan và lá lách.

Bệnh này có thể gây nghiêm trọng đặc biệt đối với những người cao tuổi, có lá lách yếu, hệ miễn dịch suy giảm hoặc những người có vấn đề sức khỏe khác.

Một số trường hợp nhiễm B. divergens đều liên quan đến những người đã phẫu thuật cắt lá lách. Các trường hợp này phát triển nhanh chóng với sốt cao, thiếu máu tan huyết nặng, hoàng đảm, hemoglobin niệu và suy thận, thường dẫn đến tử vong.

Phương pháp điều trị

Hầu hết các trường hợp nhiễm trùng Babesia thường tự khỏi mà không yêu cầu điều trị đặc hiệu, với bác sĩ thường can thiệp để giảm triệu chứng. Nếu bệnh nhân có lá lách nguyên lành, nhiễm B. microti thường tự khỏi.

Tuy nhiên, ở một số trường hợp, đặc biệt là những người đã phẫu thuật cắt lá lách, cần thiết phải điều trị Babesiosis bằng kháng sinh (Clindamycin, Azithromycin) kết hợp với các loại thuốc diệt ký sinh trùng như Quinin, Atovaquone. Trong các tình huống nặng, việc truyền máu có thể được thực hiện để giảm mật độ ký sinh trùng trong máu bệnh nhân. Phương pháp này đã chứng tỏ hiệu quả đối với những trường hợp nặng, đặc biệt là khi tỷ lệ hồng cầu nhiễm vượt quá 10%. Trong những trường hợp đe dọa đến tính mạng, bác sĩ có thể thực hiện truyền máu trao đổi, loại bỏ hoàn toàn hồng cầu nhiễm và thay thế bằng hồng cầu tươi.

Phòng ngừa bệnh Babesiosis

Để tránh bệnh Babesiosis và các bệnh lây truyền qua bọ ve, bạn có thể thực hiện các biện pháp bảo vệ như sau:

• Mặc quần áo sáng màu, quần dài và áo dài tay khi ở ngoài trời, đặc biệt là ở những vùng có nhiều bọ ve như cỏ cao, cỏ dại, rừng rậm.
• Tạo rào cản bọ chét bằng cách nhét ống quần vào vớ và nhét áo vào quần.
• Sử dụng thuốc chống côn trùng theo hướng dẫn của nhà sản xuất và rửa sạch sau khi vào nhà.
• Kiểm tra kỹ quần áo và da sau khi tiếp xúc với khu vực có bọ ve và gỡ bọ chét ra ngay lập tức.
• Hỏi ý kiến bác sĩ thú y để biết cách bảo vệ thú cưng.

Như vậy, có thể thấy bệnh Babesiosis không quá nguy hiểm và có thể được chữa khỏi hoàn toàn bằng các biện pháp thông thường. Tuy nhiên, người có lá lách yếu, người cao tuổi, hay có hệ miễn dịch kém cần phải cẩn trọng nếu mắc bệnh này. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Xem thêm: Triệu chứng nhiễm sán chó là gì? Khi nào nên dùng thuốc trị sán chó?